Thuốc Remdesivir sẽ được định giá thế nào?

Trụ sở công ty Gilead Science Inc. ở Oceanside , California, Hoa Kỳ.

Cách đây chưa đầy một thập kỷ, năm 2013, Gilead Science Inc đã trở nên nổi tiếng nhờ đưa ra một phương pháp điều trị hiệu quả chữa khỏi bệnh viêm gan C với mức giá 1.000 USD một liệu trình. Gilead hiện đang được chú ý trở lại sau khi những thử nghiệm cho thấy sản phẩm thuốc chống virus Remdesivir của công ty đã giúp giảm thời gian hồi phục cho bệnh nhân Covid-19 và được Hoa Kỳ cấp phép đưa vào sử dụng rộng rãi trong điều trị cho bệnh nhân Covid-19.

Tuy nhiên, vào thời điểm thuốc chữa viêm gan C Sovaldi ra đời, công chúng đã tỏ ra phẫn nộ dữ dội đối với giá thuốc - mặc dù nó là một cải tiến lớn so với các liệu pháp đắt tiền khi đó. Việc này đã gây ra một cuộc tranh luận quốc gia về giá cả hợp lý cho các loại thuốc được dùng theo đơn của bác sĩ lúc đó. Nhưng phản ứng dữ dội như vậy đã giảm đáng kể giữa đại dịch Covid-19, khi mà các nhà sản xuất thuốc vẫn đang nỗ lực để tìm ra vắc-xin và các phương pháp điều trị tốt nhất để chiến đấu với một căn bệnh đã lây nhiễm cho 4 triệu người và giết chết gần 300.000 người trên toàn thế giới.

Các nhà phân tích Phố Wall cho biết remdesivir có thể tạo ra trên 750 triệu đô la trong doanh số bán hàng trên toàn thế giới vào năm tới và 1,1 tỷ đô la vào năm 2022, vì dịch bệnh này có thể sẽ vẫn quay lại vào những năm tới. Nhưng theo các chuyên gia tư vấn ngành công nghiệp dược phẩm và các nhà quản lý trước đây, Gilead - cũng như các nhà sản xuất thuốc khác - cần phải tránh việc lợi dụng một cuộc khủng hoảng sức khỏe toàn cầu để kiếm lợi nhuận riêng. Ed Schoonveld, một chuyên gia về giá thuốc tại công ty tư vấn ZS Associates cho biết, đây là một cơ hội to lớn cho các nhà sản xuất thuốc, để cải thiện hình ảnh của ngành dược phẩm vốn đang bị chỉ trích vì tập trung quá mức vào giá thuốc.

Giám đốc điều hành Gilead Daniel O'Day, cho biết, công ty đã có gom số lượng remdesivir cho ít nhất 140.000 bệnh nhân để chính phủ Hoa Kỳ phân phối cho các bệnh viện trên toàn quốc. Trong cuộc họp với Tổng thống Donald Trump tại Nhà Trắng cuối tuần qua, O'Day cam kết sẽ có đủ thuốc cho những người có nhu cầu. Gilead cũng đặt mục tiêu tăng sản xuất trên toàn thế giới để cung cấp cho hơn một triệu bệnh nhân Covid-19 vào cuối năm nay, và nếu cần sẽ tăng lên vài triệu vào năm 2021. Công ty vẫn chưa tiết lộ kế hoạch giá của nó.

Ông O’Oay nói trong một cuộc họp trực tuyến với các nhà đầu tư rằng cơ hội này giúp cho ngành công nghiệp dược phẩm cải thiện danh tiếng của mình. Tôi không cho rằng chúng ta sẽ không tiếp tục tập trung và gây áp lực lên giá thuốc, nhưng giờ việc đó sẽ được thực hiện theo cách đánh giá cao sự đổi mới mà ngành công nghiệp này mang lại. Gilead cho biết họ đã bàn bạc với các nhà sản xuất hóa chất và dược phẩm để sản xuất remdesivir cho châu Âu, châu Á và các nước đang phát triển trong năm 2022. Công ty cho biết họ đang đàm phán với các nhà sản xuất dược phẩm lớn ở Ấn Độ và Pakistan, những nơi sẽ sản xuất và cung cấp remdesivir cho các nước đang phát triển với chi phí thấp hơn.

Một ống thuốc Remolaivir được giới thiệu trong cuộc họp báo tại Bệnh viện Đại học Eppendorf (UKE) ở Hamburg, Đức, ngày 8 tháng 4 năm 2020, khi sự lây lan của dịch bệnh Covid-19 đang lên đến đỉnh điểm.

Giá hợp lý cho remdesivir ở Hoa Kỳ đang được các cơ quan đưa ra ở rất nhiều mức khác nhau. Viện nghiên cứu lâm sàng và kinh tế (ICER), dựa trên đánh giá hiệu quả của thuốc để xác định mức giá phù hợp, đã đề xuất giá tối đa là 4.500 USD mỗi liệu trình điều trị 10 ngày - dựa trên thời gian phục hồi của bệnh nhân Covid-19 được dùng remdesivir. Nhóm bảo vệ người tiêu dùng lại cho rằng remdesivir nên được định giá ở mức 1 đô la cho mỗi ngày điều trị, bởi vì đó là mức giá nhiều hơn chi phí sản xuất và đã tính lợi nhuận hợp lý cho Gilead. Một số nhà đầu tư ở Phố Wall dự kiến ​​Gilead sẽ kiếm được 4.000 đô la mỗi bệnh nhân hoặc cao hơn thế vì chi phí phát triển thuốc Remdesivir mà Gilead ước tính vào khoảng 1 tỷ đô la. Cổ phiếu Gilead đã tăng khoảng 20% ​​kể từ đầu năm, chủ yếu là nhờ hi vọng remdesivir sẽ chữa khỏi Covid-19. 

Một số chuyên gia cảnh báo rằng nếu Hoa Kỳ thông qua một mức giá cao cho remdesivir thì Gilead sẽ bị đưa trở lại trung tâm của những cuộc tranh cãi về giá thuốc. 

Trong một kịch bản cực đoan hơn, Gilead có thể phải đối mặt với việc chính phủ liên bang hoặc tiểu bang sẽ vô hiệu hóa bằng sáng chế y học của công ty dưới danh nghĩa vì sức khỏe cộng đồng và ban hành các đơn đặt hàng sản xuất bắt buộc. Chính phủ Hoa Kỳ chưa bao giờ sử dụng những quyền đó nhưng đã từng kiện Gilead về bằng sáng chế hai loại thuốc đang được sử dụng rộng rãi để chữa HIV vì công ty này nhận được tài trợ của liên bang trong thời gian nghiên cứu phát triển. Eric Katz, Giám đốc điều hành của Công ty tư vấn HealthTech GPS, chuyên gia tư vấn về giá cả cho biết, việc đó rất có thể sẽ xảy ra.

Eric Katz, cựu quan chức của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ và Trung tâm Dịch vụ Medicare và Trợ cấp y tế, cho biết Chính phủ Hoa Kỳ có thể đưa ra những lập luận tương tự đối với remdesivir, vốn được phát triển để điều trị Ebola bằng nguồn tài trợ của liên bang và hiện cũng đang được nghiên cứu trong một thử nghiệm được hỗ trợ bởi Viện Y tế Quốc gia.

Trâm Anh (theo Reuters)