Kỷ niệm ngày sinh nhật Bác 19.5: Bác Hồ với chiến dịch Biên giới 1950
Chính trị - Ngày đăng : 08:20, 15/05/2014
Bác đã đi suốt Chiến dịch Biên giới cuối năm 1950, cùng quân và dân ta tiến hành một chiến dịch lớn, giành thắng lợi mang ý nghĩa lịch sử, tạo ra bước ngoặt cho cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.
Đến giữa năm 1950, cuộc kháng chiến của nhân dân ta đã có bước phát triển mạnh và giành được nhiều thắng lợi quan trọng; có điều kiện chuyển sang giai đoạn phản công, tiến công giành quyền chủ động trên chiến trường. Tuy nhiên, việc quân Pháp ra sức củng cố phòng tuyến biên giới; mở rộng chiếm đóng ở Trung du và đồng bằng Bắc Bộ, tăng cường đánh phá ta trên khắp các chiến trường đã ảnh hưởng lớn đến việc xây dựng và phát triển lực lượng kháng chiến. Việt Bắc, hậu phương chính của kháng chiến lại nghèo và bị bao vây cô lập nên không đủ khả năng đáp ứng những nhu cầu ngày một tăng của cuộc kháng chiến. Yêu cầu chiến lược của ta lúc này là phá âm mưu địch phong tỏa biên giới phía Bắc, mở đường giao lưu giữa nước ta với các anh em để tranh thủ sự ủng hộ, giúp đỡ quốc tế.
Trong bối cảnh đó, tháng 6/1950, Bác Hồ và Ban Thường vụ Trung ương Đảng quyết định mở chiến dịch trên hướng biên giới Đông Bắc thuộc hai tỉnh Cao Bằng, Lạng Sơn. Đây là một quyết định đúng đắn, chính xác, thể hiện tài thao lược của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh trong việc phân tích, nhận định tình hình, chọn hướng và vận dụng thời cơ chiến lược, tạo bước ngoặt cho cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.
Xuất phát từ yêu cầu chiến lược và tầm quan trọng của chiến dịch, ngày 27/7, Ban Thường vụ Trung ương Đảng ra quyết định thành lập Đảng ủy và Bộ chỉ huy chiến dịch để lãnh đạo, điều hành làm công tác chuẩn bị. Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Ủy viên Thường vụ Trung ương Đảng, Tổng Tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam được chỉ định làm Bí thư Đảng ủy Mặt trận và Chỉ huy trưởng kiêm Chính ủy Chiến dịch. Đây là lần đầu tiên, Bộ chỉ huy Chiến dịch được tổ chức do Bộ Tổng tư lệnh trực tiếp phụ trách và cũng là lần đầu tiên hầu hết các đơn vị chủ lực của Bộ được huy động vào một chiến dịch (gồm: Đại đoàn 308, Trung đoàn 209 và Trung đoàn 174).
Do quy mô của chiến dịch tương đối lớn, có nhiều lực lượng tham gia trên địa bàn rộng, rừng núi hiểm trở lại xa căn cứ hậu cần của ta nên việc chuẩn bị, bảo đảm cho chiến dịch rất khó khăn. Thấy trước được điều đó, trong Hội nghị Quốc phòng (ngày 2/9), Bác Hồ đã đề nghị Chính phủ tập trung chỉ đạo tiếp tế cho Chiến dịch Biên giới và chỉ thị cho các lực lượng tham gia: “Chiến dịch Cao - Bắc - Lạng rất quan trọng. Chúng ta quyết đánh thắng trận này”.
Bác Hồ nói chuyện với bộ đội trong Chiến dịch Biên giới 1950
Ban đầu, ta định chọn thị xã Cao Bằng làm trận đánh mở màn chiến dịch. Nhưng, sau khi trinh sát thực địa cho thấy đó là quần thể kiến trúc phức tạp, có hệ thống đồn trại, pháo đài kiên cố do hai tiểu đoàn địch đóng giữ. Vì vậy, Bác cho rằng: “Ta đánh vào Đông Khê trước, là nơi quân địch tương đối yếu nhưng lại là điểm xung yếu trong hệ thống phòng thủ biên giới của giặc. Cứ điểm Đông Khê bị diệt, địch khác nào con thú bị què cẳng, nhất định phải lồng lộn lên phản ứng, tìm mọi cách chiếm lại để giữ Cao Bằng, hoặc để đón quân ở Cao Bằng rút về. Ta sẽ dàn quân ở những nơi do ta lựa chọn, bủa lưới thép săn thú vào tròng. Quân cứu viện của địch ta đã diệt được, lúc ấy muốn chiếm Cao Bằng không khó lắm. Nếu chúng lại tự rút bỏ Cao Bằng, càng tốt cho ta đánh địch trong vận động”. Đây là cách đánh khoa học, thể hiện nhãn quan quân sự xuất sắc và chỉ đạo thiên tài của Bác đối với chiến dịch. Thực tiễn chiến dịch sau đó đã diễn ra đúng như nhận định của Người.
Do tính chất tối quan trọng của Chiến dịch Biên giới, đầu tháng 9, Bác Hồ đã lên đường ra mặt trận để trực tiếp chỉ đạo, theo dõi và động viên các lực lượng tham gia chiến dịch. Ngày 13/9, Bác rời Sở chỉ huy chiến dịch đến mặt trận Đông Khê, trực tiếp theo dõi diễn biến và chỉ đạo trận mở màn chiến dịch tiêu diệt cụm cứ điểm Đông Khê tại đài quan sát chiến dịch (ở đỉnh Ngườm Cuông, núi Báo Đông). Khi trận đánh gặp khó khăn, Người đồng ý với đề nghị của Bộ chỉ huy chiến dịch cho các đơn vị lui ra ngoài rút kinh nghiệm, chấn chỉnh lại đội hình, củng cố thêm quyết tâm và chỉ thị: Dù khó khăn đến đâu cũng kiên quyết khắc phục đánh cho kỳ thắng trận đầu.
Ngay sau chiến thắng Đông Khê, Bác Hồ và Bộ chỉ huy chiến dịch nhận định: Có thể địch sẽ chiếm lại Đông Khê để đón quân ở Cao Bằng rút lui. Do vậy, ý đồ tác chiến của ta là “nhử thú dữ vào tròng” để “khép vòng lưới thép” tiêu diệt chúng. Đúng như dự kiến của ta, Bộ chỉ huy quân Pháp ở Đông Dương quyết định rút lực lượng đồn trú ở thị xã Cao Bằng về Đông Khê theo Đường số 4. Đồng thời, chúng sử dụng binh đoàn cơ động do Lơ Pa-Giơ chỉ huy từ Thất Khê lên chiếm lại Đông Khê làm bàn đạp đón cánh quân từ Cao Bằng về. Cuộc chiến đấu vây đánh binh đoàn Lơ Pa-Giơ diễn ra quyết liệt từ ngày 2/10 ở các khu vực Khâu Áng, Khâu Luông, Nà Mục, Xuân Hòa… phía Tây Nam Đông Khê.
Trong thư gửi các chiến sỹ ngày 6/10, Bác Hồ nhấn mạnh: “Hiện nay tình hình rất có lợi cho ta. Vậy các chiến sĩ phải quyết tâm tiêu diệt địch cho kỳ hết để giành lấy toàn thắng. Bác theo dõi cuộc chiến đấu anh dũng của các chú từng giờ”. Như được tiếp thêm sức mạnh, bộ đội ta nhất tề xông lên tiêu diệt địch. Đến chiều 8/10, Lơ Pa-Giơ cùng Ban tham mưu và toàn quân địch bị bắt gọn. Khi binh đoàn Lơ Pa - Giơ bị tiêu diệt về căn bản, có cán bộ thương bộ đội quá mệt đề nghị xin nghỉ một ngày để lấy lại sức rồi sẽ đánh tiếp binh đoàn Sác - Tông. Để không lỡ thời cơ diệt địch, Bác Hồ liền viết thư cho cán bộ, chiến sĩ trong chiến dịch: “Từ ngày kháng chiến đến nay, trận này là trận đầu tiên bộ đội ta đánh vận động liên tiếp mấy ngày. Các chú cố gắng mà tiêu diệt nốt binh đoàn Sác - Tông nhé. Bác và Tổng tư lệnh đã ra lệnh khao các chú một bữa thịt”. Nhận được thư Bác, quân ta vô cùng phấn khởi, nô nức tiến công địch ở các khu vực Bản Bẹ, Bản Ca, điểm cao 477… Đến 17 giờ ngày 7/10, phần lớn binh đoàn Sác - Tông bị tiêu diệt và bắt làm tù binh, trong đó có Sac-Tông cùng Ban tham mưu và Tỉnh trưởng Cao Bằng. Tác động dây chuyền sau khi hai binh đoàn Lơ Pa- Giơ và Sác - Tông bị tiêu diệt đã lan nhanh, sâu rộng hơn dự kiến. Địch ở Thất Khê hoang mang, dao động tột độ và tháo chạy. Chớp thời cơ, bộ đội ta truy kích và giải phóng Na Sầm. Hoảng sợ trước thất bại nặng nề, mấy ngày sau, địch tự động rút bỏ Đồng Đăng, Lộc Bình, An Châu và Đình Lập (Lạng Sơn).
Bác Hồ quan sát trận đánh đồn Đông Khê trong Chiến dịch Biên giới 1950
Như vậy, sau 29 ngày đêm chiến đấu liên tục (từ ngày 16/9 - 14/10), Chiến dịch Biên giới kết thúc thắng lợi. Ta đã đánh và tiêu diệt gần 10 tiểu đoàn địch, loại khỏi vòng chiến đấu 8.296 tên, bắt được toàn bộ Ban chỉ huy hai binh đoàn Lơ Pa-Giơ, Sac-Tông và đồn Đông Khê; thu 3.000 tấn vũ khí, phương tiện chiến tranh của địch; giải phóng hoàn toàn khu vực biên giới từ Cao Bằng đến Đình Lập.
Để tôn vinh chiến thắng của Chiến dịch Biên giới, lưu lại trong lịch sử của dân tộc một sự kiện, một hình ảnh đặc biệt là Bác Hồ ra trận, Quân khu 2 và Tổng công ty Xi măng Việt Nam đã khảo sát thiết kế, tôn tạo di tích Đài quan sát của Bộ chỉ huy chiến dịch trên đỉnh Ngườm Cuông và xây dựng khu nhà tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh với chiến thắng Biên giới tại bản Nà Lạn (xã Đức Long, huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng). Công trình đã được Bộ Văn hóa - Thông tin (trước đây) xếp hạng Di tích quốc gia. Hiện nay, di tích này đã đưa vào sử dụng phục vụ nhân dân địa phương và du khách trong và ngoài nước.
Để di tích lịch sử này phát huy hiệu quả cao hơn trong việc giáo dục truyền thống cho thế hệ sau, rất cần sự tiếp tục đóng góp trí tuệ, công sức, kinh phí để tu bổ, hoàn thiện hệ thống công trình, nhất là nâng cấp đường giao thông vào khu di tích, bổ sung hiện vật cho nhà tưởng niệm… tương xứng với tầm vóc, ý nghĩa thắng lợi của Chiến dịch Biên giới và của một biểu tượng cao quý - Bác Hồ ra trận. Đồng thời, với ý nghĩa lịch sử to lớn như trên, các cấp chính quyền và cơ quan chức năng cần đề nghị công nhận di tích lịch sử - văn hóa Đức Long - Đông Khê là di tích lịch sử - văn hóa đặc biệt.