Công khai bản án, quyết định trên Cổng Thông tin điện tử của Tòa án: Nâng cao năng lực, trách nhiệm của các Thẩm phán
Tiêu điểm - Ngày đăng : 06:43, 13/09/2018
Hiệu quả thiết thực đối với công tác Tòa án
Ngày 16/3/2017, Hội đồng Thẩm phán TANDTC đã ban hành Nghị quyết 03/2017/NQ-HĐTP hướng dẫn về việc đăng tải các bản án, quyết định lên Cổng Thông tin điện tử của Tòa án. Nghị quyết này hướng dẫn về nguyên tắc, thủ tục công bố bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án; trách nhiệm của Tòa án trong việc công bố bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án trên Cổng thông tin điện tử của Tòa án.
Việc công khai bản án, quyết định của Tòa án là đảm bảo quyền con người theo quy định của Hiến pháp năm 2013, đó là quyền tiếp cận thông tin theo quy định của pháp luật, cụ thể là thông tin về hoạt động xét xử của Tòa án. Việc công khai bản án, quyết định trên Cổng tin điện tử của Tòa án đã cụ thể hóa những quyền này một cách thiết thực và hiệu quả. Thông qua việc các bản án, quyết định của Tòa án được đăng tải sẽ tạo điều kiện tốt hơn cho người dân tiếp cận công lý, người dân sẽ được biết kết quả xét xử những vụ án nghiêm trọng, những vụ, việc nổi cộm của xã hội; qua đó, người dân sẽ có những đóng góp, phản hồi thể hiện thái độ của dư luận đối với công tác xét xử của Tòa án, mặt khác người dân được thực hiện quyền giám sát của mình đối với hoạt động của Tòa án.
Đảm bảo quyền con người còn thể hiện ở quy định các bản án, quyết định được công bố thì các thông tin về nhân thân, bí mật đời tư, bí mật gia đình, bí mật kinh doanh… đều phải được mã hóa hoặc không công bố những bản án, quyết định có người tham gia tố tụng chưa đủ 18 tuổi.
Khi các bản án được công khai, điều đó có ý nghĩa rằng Hội đồng xét xử và cá nhân Thẩm phán sẽ phải cẩn trọng hơn đối với bản án nói riêng và cả hoạt động tố tụng nói chung. Việc các bản án được công khai sẽ giúp các Thẩm phán không ngừng nâng cao trình độ nghiệp vụ qua việc nghiên cứu, xem xét kỹ lưỡng những đánh giá khách quan của người dân về các bản án.
Lễ khai trương Trang thông tin điện tử công bố bản án, quyết định của Tòa án
Đối với cơ quan quản lý, trên cơ sở đánh giá các bản án có thể đánh giá, phân loại, quy hoạch, phát triển cán bộ cũng như sàng lọc những Thẩm phán yếu kém về chuyên môn, thiếu trách nhiệm; qua đó, đưa ra những giải pháp phù hợp trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ Thẩm phán, định hướng đào tạo, bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ, ban hành những quy định để giải quyết các vướng mắc pháp luật.
Công bố bản án, quyết định trên Cổng Thông tin điện tử của Tòa án, góp phần thể hiện tính công khai, minh bạch các hoạt động của Tòa án; tạo điều kiện để nhân dân kiểm tra, giám sát hoạt động của Toà án. Do vậy, có thể đánh giá việc công khai bản án là một trong những công cụ hữu hiệu để ngăn ngừa, hạn chế các hiện tượng tham nhũng, tiêu cực trong công tác xét xử, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp. Việc công khai bản án, quyết định của Tòa án là một hình thức tuyên truyền, giáo dục pháp luật hiệu quả trong thời đại hiện nay.
Sau một thời gian triển khai thực hiện, việc công khai bản án, quyết định lên Cổng Thông tin điện tử của Tòa án đã bước đầu đi vào nề nếp, mang lại những hiệu quả thiết thực đối với công tác chung của TAND các cấp.
Lễ khai trương Trang thông tin điện tử công bố bản án, quyết định của Tòa án tại điểm cầu Sóc Trăng
Theo Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình, việc công khai bản án, quyết định của Tòa án trên Cổng thông tin điện tử TAND là giải pháp mà TANDTC mới triển khai thực hiện và được dư luận đánh giá cao. Giải pháp này nhằm nâng cao năng lực, trách nhiệm của các Thẩm phán, tăng tính thống nhất trong việc áp dụng pháp luật cũng như tạo điều kiện để nhân dân tham gia giám sát hoạt động xét xử của Tòa án.
Phải coi việc công khai bản án, quyết định là nhiệm vụ quan trọng
Theo các chuyên gia, mặc dù đem lại rất nhiều tác động tích cực đối với hoạt động của hệ thống TAND cũng như đối với xã hội nhưng trên thực tế thì việc công khai bản án, quyết định trên Cổng Thông tin điện tử của Tòa án vẫn còn có những hạn chế, khó khăn. Cụ thể, việc đăng tải các bản án, quyết định chưa đầy đủ, một số bản án được đăng tải vẫn còn những sai sót về mặt hình thức, chưa được mã hóa hoặc mã hóa chưa đúng quy định, việc đăng tải chưa đảm bảo thời hạn theo quy định, việc tìm kiếm bản án, quyết định đã được đăng tải chưa thực sự thuận lợi…
Quán triệt sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo TANDTC, về cơ bản các Tòa án đã thực hiện nghiêm túc chủ trương công khai bản án, quyết định trên Cổng Thông tin điện tử của Tòa án và đã được lãnh đạo TANDTC, Hội đồng Thi đua-Khen thưởng TAND ghi nhận, khen thưởng, tiêu biểu như TAND tỉnh Bắc Ninh (gần 900 bản án, quyết định đã được đăng tải), TAND tỉnh Thanh Hóa (đã đăng tải 819 bản án, quyết định), TAND thành phố Nam Định (với 300 bản án, quyết định được đăng tải)… Tuy nhiên, vẫn còn một số đơn vị chậm triển khai thực hiện hay thực hiện chưa hiệu quả.
Giao diện Trang thông tin điện tử công bố bản án, quyết định của Tòa án
Để chủ trương công khai bản án, quyết định trên Cổng Thông tin điện tử của Tòa án thực sự đi vào hoạt động của của TAND các cấp một cách đồng bộ và mang lại hiệu quả cao hơn nữa, TANDTC đã ban hành Nghị quyết, Công văn hướng dẫn về việc thực hiện chủ trương trên (Nghị quyết 03/2017/NQ-HĐTP ngày 16/03/2017 của Hội đồng Thẩm phán TANDTC về việc đăng tải các bản án, quyết định lên Cổng Thông tin điện tử của Tòa án; Công văn số 144/TANDTC-PC ngày 4/7/2017 hướng dẫn việc công bố bản án, quyết định trên Cổng thông tin điện tử của Tòa án nhân dân), tổ chức Hội nghị trực tuyến về tập huấn viết các bản án và quyết định giám đốc thẩm của TAND, xây dựng và khai trương Trang thông tin điện tử công bố bản án, quyết định của Tòa án…
Đối với các Thẩm phán cần phải thực hiện quán triệt về tư tưởng, phải coi việc công khai bản án, quyết định là nhiệm vụ quan trọng, cần được thực hiện nhanh chóng ngay sau khi bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật. Khi thực hiện công khai bản án, quyết định cần được thực hiện đúng các quy định về mã hóa thông tin, đảm bảo bí mật đời tư, bí mật kinh doanh…
Lãnh đạo các Tòa án phải có biện pháp kiểm tra, thống kê thường xuyên và định kỳ đối với việc công khai bản án, quyết định. Đồng thời có biện pháp xử lý nghiêm túc đối với những trường hợp vi phạm theo Quyết định số 120/QĐ-TANDTC ngày 19/6/2017 của Chánh án TANDTC về ban hành quy định xử lý trách nhiệm người giữ chức danh tư pháp trong TAND.
Cần tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng tập huấn đối với đội ngũ cán bộ, đặc biệt là Thẩm phán về thực hiện chủ trương công khai bản án, quyết định trên Cổng Thông tin điện tử của Tòa án. TANDTC cần có hướng dẫn cụ thể hơn về việc cho công bố những quyết định công nhận thỏa thuận của cấp sơ thẩm, phúc thẩm vì đây cũng là những thỏa thuận phù hợp với quy định của pháp luật, có thể làm cơ sở tham khảo khi có những tranh chấp tự thương lượng hoặc công tác hòa giải cơ sở hiệu quả hơn…
Thời gian tới TANDTC tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất cho các Tòa án thực hiện việc công bố bản án, quyết định trên Cổng thông tin điện tử của Tòa án; hướng dẫn kịp thời những vướng mắc của Thẩm phán về việc công bố bản án, quyết định trên Cổng thông tin điện tử. TANDTC yêu cầu các Tòa án khác cần tổ chức giám sát việc thực hiện đúng hướng dẫn về công bố bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án trên Cổng thông tin điện tử TAND. Thường xuyên cập nhật kết quả đánh giá của dư luận, qua đó làm cơ sở để đánh giá kết quả, mức độ hoàn thành công tác của từng Thẩm phán…