Hướng dẫn áp dụng Điều 65 của Bộ luật hình sự về án treo
Tiêu điểm - Ngày đăng : 21:42, 30/05/2018
Nghị quyết nhằm áp dụng đúng và thống nhất quy định tại Điều 65 của BLHS số 100/2015/QH13 được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật số 12/2017/QH14; sau khi có ý kiến thống nhất của Viện trưởng VKSNDTC và Bộ trưởng Bộ Tư pháp, ngày 15/5/2018.
Một Hội nghị tập huấn Bộ luật hình sự của TANDTC do Chánh án Nguyễn Hòa Bình chủ trì
Án treo là biện pháp miễn chấp hành hình phạt tù có điều kiện, được Tòa án áp dụng đối với người phạm tội bị phạt tù không quá 3 năm, căn cứ vào nhân thân của người phạm tội và các tình tiết giảm nhẹ, xét thấy không cần bắt họ phải chấp hành hình phạt tù. Người bị xử phạt tù có thể được xem xét cho hưởng án treo khi có đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật.
Theo đó, người bị xử phạt tù được xem xét cho hưởng án treo nếu bị xử phạt tù không quá 3 năm; có nhân thân tốt; có từ 2 tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự trở lên; có nơi cư trú rõ ràng hoặc nơi làm việc ổn định để cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giám sát, giáo dục; xét thấy không cần phải bắt chấp hành hình phạt tù nếu người phạm tội có khả năng tự cải tạo, không gây nguy hiểm cho xã hội, không ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.
Những trường hợp không cho hưởng án treo khi người phạm tội là chủ mưu, cầm đầu, chỉ huy, ngoan cố chống đối, côn đồ, dùng thủ đoạn xảo quyệt, có tính chất chuyên nghiệp, lợi dụng chức vụ quyền hạn để trục lợi, cố ý gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng; người thực hiện hành vi phạm tội bỏ trốn và đã bị các cơ quan tiến hành tố tụng đề nghị truy nã.
Ngoài ra, người được hưởng án treo phạm tội mới trong thời gian thử thách; người đang được hưởng án treo bị xét xử về một tội phạm khác thực hiện trước khi được hưởng án treo; người phạm tội bị xét xử trong cùng một lần về nhiều tội, trừ trường hợp người phạm tội là người dưới 18 tuổi; người phạm tội nhiều lần, trừ trường hợp người phạm tội là người dưới 18 tuổi; người phạm tội thuộc trường hợp tái phạm, tái phạm nguy hiểm cũng không được xem xét hưởng án treo. Khi cho người phạm tội hưởng án treo, Tòa án phải ấn định thời gian thử thách bằng hai lần mức hình phạt tù, nhưng không được dưới 1 năm và không được quá 5 năm.
Nghị quyết số 02/2018/NQ-HĐTP cũng quy định rõ thời điểm bắt đầu tính thời gian thử thách; nội dung của bản án tuyên người bị kết án phạt tù được hưởng án treo; quyết định hình phạt trong trường hợp người được hưởng án treo phạm tội mới trong thời gian thử thách hoặc phạm tội khác trước khi được hưởng án treo; điều kiện và mức rút ngắn thời gian thử thách của án treo; thẩm quyền, trình tự, thủ tục, thời hạn xét, quyết định rút ngắn thời gian thử thách…
Người được hưởng án treo có thể bị Tòa án buộc chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo nếu đang trong thời gian thử thách mà cố ý vi phạm nghĩa vụ theo quy định của Luật Thi hành án hình sự từ 2 lần trở lên.
Nghị quyết số 02/2018/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng Điều 65 của BLHS về án treo có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/7/2018. Nghị quyết này thay thế Nghị quyết số 01/2013/NQ-HĐTP ngày 6/11/2013 của Hội đồng Thẩm phán TANDTC hướng dẫn áp dụng Điều 60 của BLHS về án treo. Các hướng dẫn khác của Hội đồng Thẩm phán TANDTC về án treo trái với Nghị quyết này đều bãi bỏ.
Trường hợp người phạm tội đã bị xét xử trước ngày Nghị quyết này có hiệu lực theo đúng các văn bản hướng dẫn trước đây và bản án đã có hiệu lực pháp luật thì không căn cứ vào Nghị quyết này để kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm.
Đối với các trường hợp cho hưởng án treo trước ngày 1/1/2018 thì không áp dụng quy định tại khoản 5 Điều 65 của BLHS và Nghị quyết này để buộc người được hưởng án treo chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo nếu đang trong thời gian thử thách mà cố ý vi phạm nghĩa vụ theo quy định của Luật Thi hành án hình sự từ 2 lần trở lên.
Trong quá trình thực hiện nếu có vướng mắc cần phải giải thích hoặc hướng dẫn bổ sung, Hội đồng Thẩm phán TANDTC đề nghị các Tòa án, cá nhân, cơ quan, tổ chức phản ánh cho TANDTC (thông qua Vụ Pháp chế và Quản lý khoa học) để có sự giải thích hoặc hướng dẫn bổ sung kịp thời.