Quảng Nam: Phá rừng phòng hộ để trồng keo

Biết nhóm phóng viên đến tìm hiểu về nạn phá rừng phòng hộ hồ chứa nước Đông Tiễn (xã Bình Trị, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam), một số người dân đã nhiệt tình dẫn chúng tôi đến khoảnh rừng bị tàn phá để tận mục sở thị. Trước mắt chúng tôi, giữa cánh rừng nguyên sinh là hình ảnh những con đường mới được khai phá để đưa phương tiện cơ giới vào bên trong rừng. Từ vị trí này phóng tầm mắt lên phía thượng nguồn có thể thấy một khoảnh rừng lớn đã bị đốt cháy đen, để chuẩn bị cho việc trồng keo. Tiến sâu vào bên trong, chúng tôi không khỏi ngỡ ngàng vì nhiều cây gỗ lớn bị chặt hạ không thương tiếc để phục vụ việc trồng keo trái phép.

Sau khi đốn hạ cây, những kẻ phá rừng còn dùng máy móc san ủi tạo thành những bờ rãnh rộng 1-2 mét nhằm phân lô để trồng keo. Có khu vực đã được trồng mới cây keo lá tràm, lá đã lên xanh tốt.

Từ xa đã nhìn thấy những mảng rừng bị chặt phá

Trao đổi với phóng viên, ông Trần Văn Hoa, Trưởng Công an xã Bình Trị cho biết, từ đầu năm đến nay, Công an xã đã nhiều lần tổ chức tuần tra và phát hiện nhiều vụ phá rừng. Cụ thể như, ngày 26/2/2016, tổ kiểm tra của xã đã phát hiện đối tượng Nguyễn Phúc Diễn (SN 1983, ngụ xã Tiên Sơn, huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam) đang điều khiển xe cơ giới đào bới rừng phòng hộ đầu nguồn.

Qua đấu tranh Diễn khai được ông Nguyễn Văn Hải (ngụ xã Bình Lãnh, huyện Thăng Bình) thuê san ủi rừng để chuẩn bị trồng keo. Vụ việc sau đó được bàn giao cho Hạt Kiểm lâm huyện Thăng Bình giải quyết theo thẩm quyền. UBND huyện Thăng Bình đã xử phạt các đối tượng liên quan 80 triệu đồng về hành vi phá rừng.

Những khoảnh rừng vừa mới bị chặt phá

Tiếp đến, ngày 7/8/2016, Tổ công tác của xã đã phát hiện 5 đối tượng đang sử dụng 3 cưa máy cầm tay và một số vật dụng khác đốn hạ rừng tự nhiên tại khu vực hố Bà Lộc, thuộc tiểu khu 484. Khi thấy lực lượng chức năng, các đối tượng quăng dụng cụ bỏ chạy thoát thân.

Với quyết tâm bảo vệ rừng đầu nguồn, Tổ công tác đã lập tức triển khai bao vây, bắt được 3 đối tượng. Qua đấu tranh ban đầu, các đối tượng khai nhận phá rừng thuê cho một cán bộ lãnh đạo xã Tiên Sơn (huyện Tiên phước).

Điều đáng nói, trong số những kẻ phá rừng có một đối tượng mặc sắc phục Công an viên và khai rằng đang công tác tại Công an xã Tiên Sơn. Tại thời điểm bị phát hiện, các đối tượng trên đã chặt hạ nhiều cây gỗ lớn trên diện tích 2,78 ha.

Những cây to bị đốn hạ không thương tiếc

Gần đây nhất, sáng ngày 25/8/2016, UBND xã Bình Trị phối hợp với Hạt kiểm lâm huyện kiểm tra khu vực rừng giáp ranh với xã Bình Lãnh (huyện Thăng Bình) đã phát hiện và lập biên bản vi phạm đối với Nguyễn Văn Hải (ngụ xã Bình Lãnh) và một đối tượng trú tại xã Tiên Sơn đang dùng cưa máy để xẻ gỗ. Đối tượng Hải là người trước đây đã bị xử phạt về hành vi phá rừng nhưng vẫn tiếp tục tái phạm. Ngày hôm sau, 26/8, trong lúc kiểm tra tại tiểu khu 484, giáp ranh với các xã Bình Định Nam, Bình Phú (huyện Thăng Bình), tổ công tác phát hiện có khoảng 500m đường mòn đã bị san ủi mở rộng hòng đưa xe cơ giới vào phá rừng.  

Nhiều khoảnh rừng đã bị đốt cháy để chuẩn bị trồng keo

Nhiều người dân địa phương cho hay, tình trạng phá rừng trồng keo xảy ra tại khu rừng phòng hộ trên không phải mới đây mà bắt đầu từ năm 2012. Thời điểm đó, sau khi kiểm tra, xác minh, địa phương đã tổ chức họp dân thông báo tình trạng phá rừng. Kết quả kiểm tra cho thấy, có gần 49 ha rừng đã bị phá, trong đó có nhiều đối tượng chặt phá gần 4ha.

12 hộ dân và 24 đối tượng ở các thôn Vinh Nam, Nam Tiễn và Vinh Đông (xã Bình Trị) tham gia phá rừng đã bị đưa ra kiểm điểm trước nhân dân địa phương. Các hộ đã hứa không tái phạm và cam kết sẽ trồng bù rừng tại các diện tích đã khai thác trái phép. Thế nhưng thời gian gần đây, tình trạng khai thác rừng trái phép ở khu vực này lại tiếp diễn, thậm chí có phần nhức nhối hơn những năm trước.

Theo tìm hiểu được biết, năm 2008, hồ chứa nước Đông Tiễn được xây dựng và đi vào hoạt động, phục vụ tưới cho hơn 700 ha đất canh tác. Từ khi có hồ chứa, hơn 500 ha đất rừng xung quanh lòng hồ trở thành rừng phòng hộ đầu nguồn vô cùng quan trọng đối với hồ Đông Tiễn. 

 Năm 2012, lợi dụng kế hoạch của huyện trồng cây cao su đại điền tại khu vực xung quanh hồ chứa nước Đông Tiễn, người dân ào ạt xâm lấn, chặt phá rừng nghiêm trọng. Sau khi đưa các đối tượng vi phạm ra kiểm điểm trước nhân dân, tình trạng phá rừng có phần lắng xuống. Tuy nhiên, chỉ được một thời gian ngắn, nạn phá rừng lại tiếp tục diễn ra, thậm chí còn diễn biến phức tạp hơn.

Một số khoảnh rừng cây keo trồng trái phép đã lên xanh

Nói về nguyên nhân nạn phá rừng năm 2012, ông Lê Viết Mãnh, Chủ tịch UBND xã Bình Trị cho biết, đó là do người dân thiếu đất canh tác, thiếu hiểu biết pháp luật. Sau vụ việc này, địa phương đã quán triệt và người dân trong xã đã chấp hành không phá rừng phòng hộ nữa. Trong khi đó, người dân của 2 xã giáp ranh là Tiên Sơn và Bình Lãnh lại lén lút sang phá rừng.

Theo ông Trần Văn Hoa cho biết, UBND xã đã thành lập tổ công tác kiểm tra, bảo vệ rừng. Tuy nhiên, theo đánh giá của chúng tôi, sự phối hợp giữa chính quyền địa phương và các ngành chức năng để bảo vệ rừng còn mang tính hình thức. Việc giải quyết nạn phá rừng chỉ là giải quyết phần ngọn chứ chưa giải quyết tận gốc. Hàng trăm héc-ta rừng phòng hộ đầu nguồn của xã Bình Trị là nơi giữ nguồn nước, cung cấp nước sinh hoạt, nước tưới cho hàng ngàn hộ dân ở địa phương và hơn 700 ha đất nông nghiệp. Nếu tình trạng phá rừng không được ngăn chặn kịp thời thì chẳng bao lâu nữa các cánh rừng xanh nơi đây chỉ còn lại những mảng đồi trọc, trơ trụi đá.