Kiến nghị tử hình phạm nhân bằng lá ngón liệu có khả thi?

Cử tri kiến nghị tử hình bằng lá ngón để tiết kiệm ngân sách

Mới đây, tại buổi tiếp xúc cử tri trước kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XIV, một cử tri ở Hoàn Kiếm, Hà Nội, nêu vấn đề về xử lý phạm nhân án tử hình.

Theo cử tri này, với việc tiêm thuốc như hiện nay gây tốn kém ngân sách, mà thời gian chờ đợi quá lâu trong khi tồn đọng tử tù lớn gây nghi ngờ trong xã hội. Từ thực tế này, cử tri kiến nghị dùng lá ngón thay thế để tiết kiệm ngân sách.

Kiến nghị tử hình phạm nhân bằng lá ngón hiện đang nhận được nhiều quan tâm từ dư luận. Nhiều người bày tỏ sự đồng tình vì giúp tiết kiệm được một khoản ngân sách lớn, trong khi lá ngón là một loại thực vật cực độc có nhiều ở vùng núi lại không được tận dụng. Tuy nhiên, cũng không ít ý kiến nói rằng việc tử hình bằng lá ngón là không nhân văn, và cần phải xem xét một cách cẩn trọng.

Luật sư Nguyễn Ngọc Anh

Nhìn nhận về vấn đề trên, luật sư Nguyễn Ngọc Anh – Giám đốc Công ty Luật Nhân Tâm cho biết, hiện nay việc thi hành án tử hình bằng hình thức tiêm thuốc độc được thực hiện theo quy định tại Nghị định 82/2011/NĐ-CP và Nghị định 47/2013/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 82/2011/NĐ-CP.

Theo đó, một liều thuốc tiêm để sử dụng cho thi hành án tử hình gồm 3 loại: Thuốc làm mất trí giác; thuốc làm liệt hệ vận động; thuốc làm ngừng hoạt động của tim. Một liều thuốc gồm 3 loại thuốc nêu trên và dùng cho một người.

Thuốc do Bộ Y tế cấp theo đề nghị của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an để thi hành hình phạt tử hình đối với người bị kết án. Bộ Y tế được giao trách nhiệm bảo đảm nguồn cung ứng thuốc theo kế hoạch dự trù thuốc hàng năm của 2 Bộ đảm nhiệm việc thi hành án nói trên. Bộ Y tế cũng phải hướng dẫn bảo quản, sử dụng các loại thuốc sử dụng cho thi hành án tử hình; chủ trì, phối hợp với Bộ Công an, Bộ Quốc phòng ban hành danh mục, liều lượng thuốc để sử dụng cho thi hành án tử hình.

Theo luật sư Nguyễn Ngọc Anh, cây lá ngón phân bố khá phổ biến ở miền rừng núi như Hòa Bình, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Lào Cai…Loại cây này có chứa độc tố nguy hiểm chết người, người dân thường chỉ dùng để tự tử hay với mục đích đầu độc.

Thành phần có thể giết người trong loại cây này là các alkaloid chứa trong toàn bộ cây, độc tính giảm dần theo thứ tự rễ, lá, hoa, quả và thân cây.

Người bị ngộ độc lá ngón có các triệu chứng khát nước, đau họng, chóng mặt, hoa mắt, buồn nôn, sau đó dẫn đến mỏi cơ, thân nhiệt hạ, huyết áp hạ, răng cắn chặt, sùi bọt mép, đau bụng dữ dội, tim đập yếu, khó thở, đồng tử giãn và chết rất nhanh do ngừng hô hấp.

Từ những đặc điểm trên, luật sư Nguyễn Ngọc Anh cho rằng việc dùng lá ngón để tử hình phạm nhân cho tiết kiệm là chưa phù hợp và cần phải nghiên cứu kỹ để đảm bảo tính nhân văn, nhân đạo.

Tử hình bằng lá ngón chưa phù hợp

Luật sư Diệp Năng Bình cho rằng, thi hành án tử hình bằng tiêm thuốc độc được cho là phương thức ưu việt nhất hiện nay, giúp tử tù ít đau đớn nhất và đã được áp dụng ở một số nước trên thế giới từ nhiều thập kỷ trước.

Trên thế giới, trong gần 80 nước đang áp dụng án tử hình, có hơn 30 nước áp dụng hình thức tiêm thuốc độc. Tiêm thuốc độc bảo đảm tử thi còn nguyên vẹn, phù hợp tâm lý Á Ðông, gia đình xin nhận xác bị án về mai táng... Chủ trương này cũng thể hiện sự đối xử rất tình người, nhân đạo ngay cả khi tử tù đã bị tước đi quyền sống.

Cây lá ngón phân bố khá phổ biến ở miền rừng núi

“Kiến nghị tử hình bằng lá ngón là chưa phù hợp với tiến trình cải cách tư pháp nước ta.  Bởi lẽ với những độc tố của lá ngón, (khát nước, đau họng, chóng mặt, hoa mắt, buồn nôn, sau đó dẫn đến mỏi cơ, thân nhiệt hạ, huyết áp hạ, răng cắn chặt, sùi bọt mép, đau bụng dữ dội, tim đập yếu, khó thở, ) có thể thấy cái chết do lá ngón đem lại là đau đớn thể xác, không nhân đạo. Các tử tù trước khi chết còn được ăn một bữa cơm cuối cùng thịnh soạn thì không lấy lý do gì để chúng ta cho họ ăn lá ngón”, Luật sư Bình cho hay.

Đồng tình quan điểm trên, luật sư Đặng Văn Cường cho rằng, biện pháp thi hành hình phạt tử hình này là tiêm vào người tử tội một liều thuốc độc (thường gồm 3 loại: một để gây mê, một để cơ bắp thịt và thần kinh ngưng hoạt động và một để làm cho tim ngừng đập) để kết thúc sự sống của tử tội. Về cơ chế chết trong phương thức thi hành hình phạt tử tội này là: làm cho tử tội ngủ, sau đó làm ngừng thở và làm tim ngừng đập.Thường các tử tội chết trong vòng từ 10 đến 15 phút sau khi bị tiêm thuốc độc.

Nhiều nước trên thế giới chọn cách tử hình này vì không tạo ra những cảnh man rợ như đầu rơi, máu chảy, phạm nhân gào thét vì đau đớn. Các chuyên gia y học thế giới thường nhận xét về biện pháp tử hình này là cách "chết nhẹ nhàng", "chết không đau đớn". Một số chuyên gia y học còn so sánh cách thi hành hình phạt tử tội này giống như người tự sát, uống thuốc ngủ hoặc uống thuốc độc chết.

Cũng theo luật sư Cường, đến nay chưa có quốc gia nào áp dụng  cách thức thi hành án  tử hình là "ăn lá ngón".  Quy luật phát triển của xã hội thì xã hội càng lạc hậu thì hình phạt càng nghiêm khắc, hà khắc, thậm chí là tàn ác. Tuy nhiên, khi xã hội càng phát triển, càng văn minh thì hình phạt càng thể hiện tính nhân văn, nhân đạo và đảm bảo tốt hơn quyền con người, những quyền cơ bản, vốn có của con người.

Sở dĩ Việt Nam chuyển từ hình phạt tử hình bằng cách xử bắn sang tiêm thuốc độc là thể hiện tính chất nhân đạo, nhân văn, làm cho người bị thi hành án tử hình bớt đau đớn hơn, bớt sợ hãi hơn khi phải chấp nhận cái chết. Còn đề xuất ăn lá ngón cũng không có tính khả thi bởi không thể hiện được tính nhân văn và không theo quy luật chung của thế giới ngày nay.