Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị dừng xây dựng Luật Hành chính công

Tiếp tục chương trình làm việc, sáng 11/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Hành chính công.

Tờ trình về việc xây dựng dự án Luật Hành chính công do đại biểu Quốc hội Trần Thị Quốc Khánh, Trưởng Ban soạn thảo dự án Luật, trình bày Tờ trình khẳng định xây dựng Luật Hành chính công với mục đích trình Quốc hội xem xét thông qua một văn bản pháp lý có giá trị cao ở tầm luật để cùng với hệ thống pháp luật đã được ban hành thời gian qua nhằm thể chế hóa các Nghị quyết của Đảng, nhất là Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ 12 và các Nghị quyết hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần thứ năm, sáu (khóa 12) của Đảng.

Đại biểu Quốc hội Trần Thị Quốc Khánh, Trưởng ban soạn thảo trình bày tờ trình Luật Hành chính công

Dự án Luật cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp năm 2013 về quản lý hành chính nhà nước, bảo đảm quyền con người, quyền công dân; tiếp tục thực hiện Chương trình tổng thể cải cách hành chính mà trọng tâm là thủ tục hành chính; đồng thời tăng cường, tiếp tục đổi mới cơ chế quản lý và cung ứng dịch vụ công, thực hiện xã hội hóa việc cung ứng dịch vụ công trong điều kiện kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa...

Dự thảo Luật gồm năm chương với 45 điều. Dự thảo Luật quy định thủ tục hành chính; dịch vụ công; mối quan hệ và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân khi thực hiện thủ tục hành chính và dịch vụ công. Các vấn đề khác của hành chính công được thực hiện theo quy định của pháp luật hiện hành.

Nội dung này được nghiên cứu, nghiêm túc tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ và Thường trực Ủy ban pháp luật của Quốc hội, nhằm thu hẹp phạm vi điều chỉnh dự thảo Luật, tránh chồng chéo với các luật hiện hành; đồng thời chỉ tập trung vào những vấn đề chưa được quy định tập trung thống nhất ở tầm luật, mà chỉ được quy định ở Nghị định, Nghị quyết của Chính phủ, Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, không bảo đảm tính ổn định, khả thi, khó bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức.

Thu hẹp phạm vi điều chỉnh

Đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định cho biết, dự án Luật Hành chính công là dự án Luật do đại biểu Quốc hội trình. Trong quá trình chuẩn bị dự án suốt 2 năm qua, UBTVQH, Chính phủ và các cơ quan hữu quan đã rất quan tâm, ủng hộ hoạt động của Ban soạn thảo, từ việc đưa vào chương trình, bố trí nhân lực, tài chính, con dấu cho đến việc trực tiếp tham gia góp ý kiến nhiều lần vào các nội dung cụ thể của dự án Luật.

Ban soạn thảo đã rất cầu thị, nghiêm túc nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của UBTVQH và Thường trực UBPL (năm 2017), ý kiến tham gia của Chính phủ (2 lần: năm 2017 và 2018) và các Bộ, ngành, địa phương, cơ quan, tổ chức hữu quan; tổ chức nhiều hội nghị, hội thảo, đoàn khảo sát để có thêm tư liệu phục vụ chỉnh lý, hoàn thiện hồ sơ dự án.

Phạm vi điều chỉnh của dự án Luật đã được thu hẹp từ 6 nội dung xuống còn 3 nội dung (bao gồm: thủ tục hành chính; dịch vụ công; mối quan hệ và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong thực hiện thủ tục hành chính và dịch vụ công).

Nội dung của dự án Luật có sự nâng cấp một số quy định hiện hành trong các văn bản dưới luật, đồng thời có thêm những quy định mới. Các tài liệu trong hồ sơ dự án Luật đã được Ban soạn thảo chuẩn bị khá đầy đủ, đã có ý kiến Chính phủ theo đúng quy định của Luật BHVBQPPL.

Tuy nhiên, Chủ nhiệm UBPL Nguyễn Khắc Định cũng cho rằng, do khối lượng công việc quá lớn, đội ngũ giúp việc mỏng, quá trình soạn thảo đã gặp nhiều khó khăn; hơn nữa, mặc dù rất cố gắng, nhưng trong khoảng thời gian ngắn, việc nghiên cứu, tiếp thu ý kiến Chính phủ để hoàn chỉnh dự án Luật trình UBTVQH không tránh khỏi còn những hạn chế, nội dung tiếp thu chủ yếu mang tính kỹ thuật và còn nhiều vấn đề cần phải xem xét, nghiên cứu kỹ lưỡng.

Bên cạnh đó, với Hồ sơ dự án Luật Hành chính công được chuẩn bị như hiện nay và để bảo đảm tính tương thích với hệ thống pháp luật hiện hành thì chỉ nên xây dựng dự án Luật này theo hướng quy định về cách thức xây dựng, ban hành, thực hiện, kiểm soát, đánh giá thủ tục hành chính, bao gồm cả dịch vụ hành chính công như là một công đoạn trong thực hiện thủ tục hành chính (có thể gọi là Luật về Thủ tục hành chính). Tuy nhiên, phương án xây dựng Luật về Thủ tục hành chính trước đây đã được Chính phủ đề nghị và Quốc hội đã đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh từ khóa XII nhưng sau đó Chính phủ đã xin rút.

Băn khoăn tính đồng bộ và tính khả thi

Đánh giá cao sự tâm huyết, nỗ lực, cố gắng, quyết tâm của đại biểu Quốc hội - Trưởng Ban soạn thảo, các thành viên Ban soạn thảo, thảo luận về dự án Luật, nhiều ý kiến đề nghị Ban soạn thảo tiếp tục làm rõ căn cứ về tính khả thi, phạm vi điều chỉnh của dự án Luật vì cho rằng dự án Luật còn nhiều điểm hạn chế như Báo cáo thẩm tra đã nêu rất rõ và đặc biệt còn nhiều điểm trùng lắp.

“Dự án luật còn nhiều điểm trùng lắp; có phải là sự tập hợp từ các luật khác không?”, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nêu câu hỏi. Còn Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh thì bày tỏ sự băn khoăn “nếu ban hành luật này thì có phá vỡ các quy định khác trong hệ thống pháp luật hay không?”.

Để bảo đảm tính khả thi của luật, nhiều ý kiến đề nghị Ban soạn thảo tiếp tục tổng kết một cách toàn diện, đầy đủ các quy định của pháp luật có liên quan từ đó xác định rõ sự cần thiết và phạm vi điều chỉnh; xác định lại tên gọi để bảo đảm phù hợp với phạm vi điều chỉnh của Luật; bổ sung xây dựng lại Báo cáo đánh giá tác động theo hướng xác định đầy đủ các nội dung chính sách mới để đánh giá cụ thể cả về định tính và định lượng các chính sách bảo đảm tính khả thi; rà soát lại toàn bộ dự thảo Luật để chỉnh lý khắc phục những bất cập, hạn chế của các quy định; làm rõ mối quan hệ giữa Luật Hành chính công với các luật hiện hành;...

Một số ý kiến cho rằng hồ sơ dự án Luật vẫn còn nhiều hạn chế cần phải được rà soát, bổ sung, hoàn thiện, qua đó mới bảo đảm đủ điều kiện để trình Quốc hội theo quy định của Luật BHVBQPPL.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển, từ phạm vi rất rộng, hiện phạm vi điều chỉnh của dự án Luật đã được thu hẹp lại, vì vậy cũng cần nghiên cứu tên gọi của luật xem có phù hợp không. Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cũng cho rằng, đối với dự án luật này nên cần có sự chuẩn bị, đầu tư nhiều hơn nữa vì tính cụ thể, tính khả thi của như dự luật hiện nay còn không đạt yêu cầu.

Còn Trưởng ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải đề nghị Ban soạn thảo cần đặc biệt quan tâm đến tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất, đồng bộ của Luật trong hệ thống pháp luật nói chung để bảo đám tính khả thi, không chồng chéo của Luật, tránh sự phá vỡ những quy định khác trong hệ thống pháp luật nói chung như một số ý kiến phát biểu đang băn khoăn, lo ngại.

Cho rằng ý tưởng xây dựng dự án Luật là rất tốt, Ban soạn thảo đã rất cố gắng, nỗ lực trong xây dựng, song Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ cho rằng phải xem xét kỹ lưỡng nội dung của luật đã khả thi hay chưa; thời điểm ban hành có phù hợp hay không khi mà Chính phủ đã rút luật tương tự như luật này ra khỏi chương trình xây dựng luật. “Nên chăng, dự án Luật chỉ dừng lại ở một công trình nghiên cứu khoa học ghi dấu ấn của Ban soạn thảo”, Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ bày tỏ.

Đại diện cơ quan Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân cũng cho rằng, đây là một dự án Luật có liên quan đến rất nhiều luật trong hệ thống pháp luật nói chung, tính khả thi thì còn tiếp tục phải bàn và nếu được được ban hành thì chúng ta sẽ phải sửa đổi rất nhiều luật khác. Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân đề nghị UBTVQH xem xét, cân nhắc về tính khả thi, thời điểm đưa dự luật ra Quốc hội.

Dừng lại ở góc độ nghiên cứu khoa học

Phát biểu tại phiên thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, bản thân bà rất ủng hộ sáng kiến lập pháp của đại biểu Quốc Khánh (trước đây từng có một sáng kiến lập pháp của đại biểu khác nhưng không được đưa vào chương trình). UBTVQH tạo điều kiện từ thành lập ban soạn thảo, phân công Uỷ ban hỗ trợ tối đa. Chính phủ cũng ủng hộ, các bộ ngành, chuyên gia, nhà khoa học đã tham gia. Dự án luật được đưa vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh và ban soạn thảo nhiều lần tiếp thu ý kiến để hoàn thiện.

Tuy nhiên, hành chính công là vấn đề rất rộng, phức tạp, nội dung cụ thể đang được điều chỉnh trong nhiều đạo luật hiện hành. Trong khi đó, tính quy phạm và tính cụ thể của dự thảo chưa đạt yêu cầu, còn chung chung. Do đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị coi đây là công trình nghiên cứu để tham khảo, làm cơ sở khi xây dựng các quy định liên quan hành chính công ở các luật.

Tiếp thu các ý kiến, đại biểu Trần Thị Quốc Khánh một lần nữa nhấn mạnh mục đích đề xuất xây dựng luật này xuất phát từ mong muốn của người dân về xây dựng một nền hành chính công đổi mới, phục vụ. “Và nếu có dừng xây dựng dự án luật thì tôi cũng không suy nghĩ gì vì đã làm hết sức mình!”, nữ đại biểu chia sẻ.

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đề nghị báo cáo Quốc hội xin rút dự án Luật Hành chính công ra khỏi chương trình xây dựng luật, pháp lệnh

Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu một lần nữa nhấn mạnh, thời gian qua, ban soạn thảo hoạt động tích cực, nỗ lực, tiến hành nhiều công việc cần thiết, hoàn thành cơ bản khối lượng công việc. Tuy vậy, khái niệm hành chính công là rất rộng lớn. Qua ý kiến thẩm tra, ý kiến của Chính phủ và tại phiên họp hôm nay thì thấy rằng tính thống nhất, tính đồng bộ, tính khả thi và tính quy phạm chưa bảo đảm; nhiều chính sách chưa đánh giá kỹ tác động.

“Đồng chí Khánh rất trăn trở với sáng kiến lập pháp của mình và cùng với ban soạn thảo dày công xây dựng với bộ hồ sơ tài liệu rất giá trị, có thể sử dụng để nghiên cứu trong cải cách nền hành chính, xây dựng đạo luật chuyên ngành và tổ chức thực hiện. Đồng chí Khánh có buồn nhưng sẽ thanh thản vì đồng chí đã làm hết tâm, hết sức mình rồi!”, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nói và đề nghị Uỷ ban Pháp luật tiếp tục có báo cáo thẩm tra nhưng trên tinh thần báo cáo Quốc hội xin rút dự án luật này ra khỏi chương trình, không làm nữa.