Không hành chính hóa công đoàn

Đại biểu Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng): Đề nghị công đoàn tham gia giám sát bữa ăn ca cho người lao động. (Ảnh: Minh Thăng/Vietnamnet)

Dự thảo Luật quy định chức năng của công đoàn là đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp của người lao động nhưng toàn bộ dự thảo Luật chưa cụ thể hóa chức năng này bằng các quy định trong các điều khoản cụ thể để công đoàn chăm lo đến đời sống vật chất, tinh thần của người lao động. Về số lượng lao động tối thiểu để thành lập tổ chức công đoàn cơ sở, có ý kiến tán thành phương án quy định số lượng lao động đủ điều kiện thành lập tổ chức công đoàn cơ sở là từ 20 lao động trở lên như quy định tại dự thảo Luật.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, theo Tờ trình về dự án Luật thì hiện nay, số doanh nghiệp có dưới 20 lao động chiếm trên 80% tổng số doanh nghiệp vừa và nhỏ. Nếu quy định như phương án 1 thì sẽ không có cơ sở pháp lý để thành lập tổ chức công đoàn ở những doanh nghiệp này và người lao động ở trên 80% tổng số doanh nghiệp loại này sẽ không có tổ chức công đoàn cơ sở của mình. Trong khi đó, theo quy định tại Điều 16 của Điều lệ Công đoàn Việt Nam hiện hành thì công đoàn cơ sở được thành lập ở các cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp khi có 5 đoàn viên trở lên, đối với nghiệp đoàn khi có 10 đoàn viên trở lên. Vì vậy, cần phải nghiên cứu quy định sao cho phù hợp trong dự thảo Luật này.

Về quyền và trách nhiệm của công đoàn trong việc “tổ chức và lãnh đạo đình công theo quy định của pháp luật”, nhiều ý kiến tán thành với quy định của dự thảo Luật. Tuy nhiên, cũng có ý kiến đề nghị cân nhắc lại quy định này cho phù hợp. Bởi vì, thực tế cho thấy, từ trước đến nay chưa có một cuộc đình công nào do công đoàn tổ chức và lãnh đạo; hầu hết các cuộc đình công trong nhiều năm qua là tự phát. Vì vậy, đề nghị làm rõ nguyên nhân của tình trạng này, do người lao động chưa tin tưởng công đoàn hay do tổ chức công đoàn chưa được tạo đủ điều kiện để làm tròn trách nhiệm đại diện, bảo vệ quyền lợi của người lao động hay do quy định của pháp luật còn bất cập.

Bên cạnh đó, có ý kiến cho rằng, đã quy định công đoàn là một tổ chức chính trị - xã hội có chức năng như quy định tại Điều 1 của dự thảo Luật thì việc giao cho công đoàn trách nhiệm “tổ chức và lãnh đạo đình công” là không phù hợp, rất khó thực hiện.

Trung Nguyễn