Thủ tướng: ĐBSCL sẽ là một khu vực giàu có của Việt Nam

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại hội nghị

Đây là hội nghị có quy mô lớn nhất từ trước đến nay và được kỳ vọng sẽ mở ra những chính sách mang tính đột phá biến thách thức thành cơ hội, chuyển đổi mô hình phát triển theo hướng bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, đem lại một sinh kế lâu dài cho người dân ĐBSCL.

Trước đó, trong ngày 26/9, Phó Thủ tướng Chính phủ: Vương Đình Huệ, Trịnh Đình Dũng đã chủ trì các phiên thảo luận chuyên đề bàn về tổng quan, thách thức, cơ hội và giải pháp chuyển đổi mô hình phát triển; quy hoạch tổng thể; việc huy động điều phối nguồn lực; chính sách phát triển nông nghiệp bền vững, hạ tầng thủy lợi, phòng chống thiên tai và sạt lở của khu vực ĐBSCL. 

Cùng điều hành phiên thảo luận sáng nay (27/9) tiếp tục có các Phó Thủ tướng Chính phủ: Vương Đình Huệ, Trịnh Đình Dũng.

Dự phiên thảo luận có lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương, các địa phương trong khu vực và nhiều chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành.

Đáng chú ý dự hội nghị có Phó Cao ủy Chương trình Đồng bằng Hà Lan Hermen Borst; các vị Đại sứ, Trưởng đại diện các tổ chức quốc tế tại Việt Nam và đông đảo các doanh nghiệp, đối tác phát triển trong và ngoài nước.

Phát biểu khai mạc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ cảm ơn các tổ chức, cá nhân, lãnh đạo các bộ, ngành và chuyên gia nổi tiếng cả trong nước và nước ngoài, nhất là các diễn giả quốc tế đến Việt Nam tham dự hội nghị, thể hiện sự quan tâm đối với hội nghị.

Thủ tướng cũng đánh giá cao 3 cuộc hội nghị chuyên đề ngày hôm qua (26/9), với sự chỉ đạo trực tiếp của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ và Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng.

Nhắc lại chuyến thăm chính thức Hà Lan tháng 7 và chuyến thị sát bằng trực thăng ngày 26/9 các điểm chịu tác động bởi biến đổi khí hậu tại khu vực ĐBSCL, Thủ tướng nhấn mạnh đến tầm quan trọng của các giải pháp phi công trình, giải pháp công trình trong việc xây dựng quy hoạch phát triển thích ứng với biến đổi khí hậu.

Cho rằng nếu không tổ chức tốt mô hình sản xuất phù hợp, sẽ phải trả giá đắt với thiên nhiên, Thủ tướng đề nghị cần tìm ra lối đi, cách làm tốt nhất, khoa học nhất, phù hợp nhất, trong đó vấn đề đổi mới tư duy, hành động của hệ thống chính trị và người dân có ý nghĩa rất lớn.

Bày tỏ lạc quan về tương lai của khu vực ĐBSCL, Thủ tướng nêu rõ, tầm nhìn của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đối với vùng ĐBSCL là kiến tạo phát triển bền vững, thịnh vượng, trên cơ sở làm cho đất và nước điều hòa để nâng cao đời sống của nhân dân.

“Chúng ta không hoảng hốt mà cần tìm ra lối đi, cách làm tốt nhất, khoa học nhất, phù hợp nhất, trong đó đổi mới tư duy, hành động của hệ thống chính trị và người dân nhằm mang lại tốt hơn cho cuộc sống gần 20 triệu người dân cùng vượt qua thách thức để có một tương lai xán lạn. ĐBSCL sẽ là một khu vực giàu có của Việt Nam gần 100 triệu dân. Tôi lạc quan về ĐBSCL của chúng ta”.

Thủ tướng cũng nhấn mạnh sự quan tâm của Đảng, Nhà nước qua các thời kỳ, hôm nay Chính phủ tiếp tục xác định tầm nhìn của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đối với vùng ĐBSCL là kiến tạo phát triển bền vững, thịnh vượng, trên cơ sở làm cho đất và nước điều hòa để nâng cao đời sống của nhân dân. Câu nói này Chủ tịch Hồ Chí Minh lúc sinh thời từng căn dặn.

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cam kết với quyết tâm chính trị cao, kiến tạo cơ chế thuận lợi, huy động sự tham gia của mọi người dân, của doanh nghiệp và các đối tác quốc tế, huy động nguồn lực cần thiết có thể được, cụ thể hóa thành các hành động, thực hiện các sáng kiến, các nhiệm vụ, các giải pháp từ hội nghị này cho quá trình phát triển bền vững ĐBSCL với tầm nhìn hết thế kỷ này, biến thách thức thành thời cơ, chủ động sống chung với lũ…

“Tôi không cho rằng đây là nguy cơ, mà chỉ là thách thức”, Thủ tướng nhìn nhận và đặt ra yêu cầu đối với Hội nghị là phải đưa ra được quyết sách mới có tính hệ thống chiến lược, đột phá về quan điểm phát triển, định hướng ưu tiên, quy hoạch phân vùng lãnh thổ, đề xuất được các cơ chế, chính sách phù hợp để huy động sự tham gia của các bên và toàn xã hội.

Các phương án, giải pháp phải khả thi, dễ vận dụng, có tính chất kết nối toàn vùng và liên vùng, tránh riêng rẽ, bị động, có biện pháp, giải pháp trước mắt và lâu dài nhằm bảo đảm cuộc sống của người dân vùng ĐBSCL ổn định phát triển, giữ gìn văn hóa vùng sông nước.

Tại phiên họp toàn thể cả ngày hôm nay, Thủ tướng đề nghị các vị đại biểu tiếp tục đóng góp ý kiến, đặc biệt đối với những vấn đề trọng tâm.

Một là, xác định rõ tất cả thách thức mang tính sống còn mà ĐBSCL đang đối mặt và phải vượt qua trong thời gian tới, trong đó cần có đầy đủ căn cứ khoa học, thực tiễn khách quan, có tính đến các kịch bản BĐKH và những tác động từ bên ngoài. “Người ta nói là ĐBSCL sắp mất trong khoảng 50-70 năm nữa trong khi nhiều đồng bằng khác ở nhiều nước khác cũng bị tình trạng như ta, họ đã vượt lên, đã làm giàu hơn. Đó có phải là thực tiễn đối với Việt Nam không?”, Thủ tướng đặt vấn đề.

Hai là, Thủ tướng yêu cầu, trên cơ sở nhận định về các xu thế, thách thức và cơ hội, cần chỉ ra quan điểm chỉ đạo đối với việc định hình chuyển đổi mô hình phát triển, đặc biệt liên quan đến việc sắp xếp quy hoạch lại không gian lãnh thổ cho các tiểu vùng kinh tế sinh thái như nước mặn, nước ngọt, nước lợ, chuyển đổi cơ cấu sản xuất, lao động, kết cấu hạ tầng, định hướng đầu tư, bảo đảm sự phát triển tổng thể, kết nối trong toàn vùng, kết nối với TPHCM, vùng kinh tế trọng điểm phía nam, bảo tồn những giá trị cơ bản, cốt lõi của vùng ĐBSCL.

Ba là, cần xác định đâu là các nhóm giải pháp cấp bách, chiến lược lâu dài, các chương trình, đề án, nhiệm vụ ưu tiên cụ thể, phù hợp với từng giai đoạn cụ thể, các xu thế biến đổi chính, tránh tình trạng manh mún, nhỏ lẻ, thiếu tính tổng thể, đồng bộ, kém hiệu quả như vừa qua.

Bốn là, hoàn thiện các cơ chế, chính sách pháp luật, tạo đột phá trong huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực, nhất là về đất đai, thuế, hỗ trợ đào tạo chuyển đổi nghề nghiệp, phát triển nhân lực, phát triển thị trường, khuyến khích hỗ trợ sự thu hút, sự tham gia tích cực của người dân, của doanh nghiệp trong và ngoài nước. Tinh thần là cái gì tư nhân làm được thì khuyến khích tư nhân bỏ tiền của ra làm, “cùng với một số hạ tầng, công trình mà chúng ta thấy bức xúc mà Nhà nước đảm nhận”.

Đồng thời phải huy động được sự tham gia hiệu quả của các đối tác quốc tế, đặc biệt là tăng cường sự hợp tác trong tiểu vùng sông Mekong cũng như gắn kết với việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững của LHQ, Thỏa thuận Paris về BĐKH ở Việt Nam với khu vực và toàn cầu cũng như có giải pháp để tận dụng được những thành quả của cuộc cách mạng số, cách mạng công nghiệp lần thứ tư để ứng dụng vào mô hình chuyển đổi cho vùng ĐBSCL.

Năm là, cơ chế điều phối tổ chức thực hiện, theo dõi, giám sát, đánh giá đủ mạnh và hiệu quả để giúp Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ theo dõi, giám sát quá trình triển khai các nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra.

Thủ tướng cho biết, hiện nay, đã có một số tổ chức điều phối phát triển vùng ĐBSCL, trong đó có các tổ chức điều phối hoạt động về tài nguyên nước, biến đổi khí hậu, nên chăng Chính phủ xem xét kiện toàn lại các tổ chức này để thực hiện nhiệm vụ điều phối nói trên. Như thế, chúng ta đặt vấn đề không chỉ thành lập một quỹ phát triển ĐBSCL mà còn có tổ chức điều phối để theo dõi, đôn đốc, đề xuất những giải pháp, biện pháp kịp thời hơn.

Thủ tướng đặt vấn đề: “Chúng ta đang đặt vấn đề về nguồn lực nhưng nguồn lực quan trọng nhất là nguồn nhân lực, giáo dục đào tạo phải đặt ra đối với thích ứng BĐKH trong các trường đại học, kể cả trường kinh tế chứ không phải chỉ có trường đại học môi trường và một vài trường đại học nghiên cứu BĐKH...”.

Sáu là, về phương pháp làm việc, Thủ tướng nêu rõ cần phát huy dân chủ, nói thẳng, nói thật, kể cả có tiếng nói ngược lại đối với một số quan điểm chỉ đạo của Chính phủ để cùng hợp tác để phát triển.

Thủ tướng mong muốn các đại biểu là chuyên gia phản biện những vấn đề mà Chính phủ và các bộ trưởng đặt ra để thảo luận rồi tìm ra những giải pháp tốt nhất.