Hội nghị ĐBQH chuyên trách: Cho ý kiến về Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi)

Nhiều chính sách khuyến khích BVMT

Tại hội nghị, Chủ nhiệm Ủy ban KHCN&MT Phan Xuân Dũng báo cáo một số nội dung lớn giải trình tiếp thu, chỉnh lý của dự thảo Luật BVMT (sửa đổi).

Về phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, nguyên tắc bảo vệ môi trường và chính sách của Nhà nước về bảo vệ môi trường, qua nghiên cứu tiếp thu ý kiến của các vị ĐBQH, dự thảo Luật đã bổ sung “cộng đồng dân cư” vào phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng nhằm phát huy hơn nữa vị trí, vai trò quan trọng của cộng đồng dân cư trong công tác BVMT, cũng như quyền lợi và trách nhiệm của họ.

Dự thảo Luật đã chỉnh lý, thay nội dung “coi chất thải là tài nguyên” bằng nguyên tắc “BVMT phải dựa trên cơ sở sử dụng hợp lý tài nguyên, giảm thiểu chất thải, tăng cường tái chế, tái sử dụng chất thải để khai thác tối đa giá trị tài nguyên của chất thải”.

Ảnh: Quang cảnh hội nghị

Đồng thời, để cụ thể hóa chính sách khuyến khích doanh nghiệp tham gia BVMT, đã chỉnh lý quy định về một số chính sách ưu đãi, hỗ trợ các hoạt động BVMT; về cơ sở, sản phẩm, dịch vụ thân thiện với môi trường và mua sắm các sản phẩm, dịch vụ thân thiện với môi trường được chứng nhận nhãn sinh thái.

Liên quan đến quy định về giấy phép về môi trường, Chủ nhiệm Phan Xuân Dũng cho biết, UBTVQH trình 2 phương án.

Phương án 1 do Chính phủ trình là chỉ dùng 1 loại giấy phép môi trường, trong đó bao gồm cả nội dung cấp phép xả nước thải vào công trình thủy lợi, thay thế 7 loại giấy tờ thủ tục hành chính (TTHC) cấp phép về môi trường.

Phương án 2 vẫn có giấy phép “Xả nước thải vào công trình thủy lợi” như đã được quy định trong Luật Thủy lợi.

Thảo luận về nội dung này, ĐB Nguyễn Thị Lệ Thuỷ (đoàn Bến Tre) đồng tình với phương án tích hợp các loạt giấy phép về môi trường, trong đó bao gồm cả giấy phép xả nước thải vào công trình thuỷ lợi.

Bởi vì nguyên tắc cấp giấy phép đều dựa trên đánh giá tác động môi trường DTM. Hiện nay việc phân cấp cấp phép vào công trình thuỷ lợi đang theo công trình chứ không theo quy mô, chưa tương thích với việc quản lý.

Bên cạnh đó, trên thực tế, việc xả thải vào các công trình thuỷ lợi chỉ chiếm một tỉ lệ nhỏ do đó việc phân nhỏ cấp giấy phép là chưa phù hợp. Vậy nên, ĐB Thuỷ cho rằng chỉ dùng 1 loại giấy phép thay thế 7 loại giấy tờ thủ tục hành chính về môi trường là đủ. Tuy nhiên cần có quy định cụ thể từ xét duyệt DTM, cấp giấy phép đến hậu kiểm đảm bảo thống nhất và không chồng chéo.

Đồng quan điểm, ĐB Nguyễn Sỹ Cương (đoàn Ninh Thuận) nhấn mạnh việc tích hợp từ 7 giấy tờ thủ tục thành 1 giấy phép mang nhiều ý nghĩa trong bối cảnh Chính phủ đang quyết tâm thực hiện cải cách hành chính. Điều này giúp giảm thủ tục hành chính, đảm bảo tính thống nhất, rõ trách nhiệm cũng như tuân thủ những nguyên tắc về một cơ quan chịu trách nhiệm chính về việc này. Quy định này cũng đảm bảo tiếp cận tổng hợp về việc cấp giấy phép xả thải môi trường. Tuy nhiên, cần phải làm rõ hơn, nhất chức năng các Bộ liên quan tới các dự án luật trước.

Theo đại biểu Nguyễn Sỹ Cương, các giấy phép xả thải vào nguồn nước và xả thải vào công trình thuỷ lợi đều dựa trên Báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM). Do đó cần có cơ chế đảm bảo tính minh bạch. Bởi vì vẫn có thông tin cho rằng báo cáo đánh giá tác động môi trường nếu thuê chính cơ quan phê duyệt thì được thông qua rất nhanh. Do đó cần phải làm như thế nào để chống được tiêu cực trong việc này, ĐB Nguyễn Sỹ Cương nêu quan điểm.

Phải minh bạch trong đánh giá tác động môi trường

Về đánh giá sơ bộ tác động môi trường, các ĐBQH đề nghị rà soát quy định đối tượng phải đánh giá sơ bộ tác động môi trường cho phù hợp với với Luật Đầu tư công, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xây dựng mới được Quốc hội thông qua.

Nội dung này, UBTVQH trình 02 phương án để xin ý kiến và lựa chọn:

Phương án 1: Như thể hiện tại Điều 30a của đự thảo Luật. Quy định này cơ bản dựa trên phân loại dự án theo Luật Đầu tư công để xác định đối tượng dự án đầu tư công phải đánh giá sơ bộ tác động môi trường (bao gồm các dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A, nhóm B, nhóm C có cấu phần xây dựng thuộc loại hình công nghiệp có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường).

Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà

Phương án 2: Quy định dựa trên cơ sở phân loại dự án đầu tư theo mức độ tác động đến môi trường, theo đó, chỉ các dự án thuộc nhóm I (Nhóm có tác động môi trường ở mức độ cao) mới là đối tượng phải thực hiện.

Theo cả hai phương án 2 thì đối tượng dự án phải thực hiện đánh giá sơ bộ tác động môi trường đều thu hẹp hơn so với Luật Đầu tư công. Nhiều ý kiến cho rằng, Luật Đầu tư công và Luật Đầu tư, đã được Quốc hội thảo luận kỹ lưỡng, đến thời điểm này, nhiều nội dung vẫn chưa được Chính phủ ban hành Nghị định hướng dẫn. Vì thế, việc thay đổi đối tượng đánh giá sơ bộ tác động môi trường dù thu hẹp hay mở rộng hơn trong dự án Luật cần rất thận trọng.

Giải trình thêm một số vấn đề, Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà cho biết qua thảo luận, nhiều ý kiến đặt ra trong thời gian tới phải hoàn thiện hơn, làm rõ minh bạch hơn các quy trình thủ tục cấp phép môi trường.

Với mục tiêu hướng đến một bộ luật mang tính tổng thể, thống nhất về môi trường, Bộ TN&MT đã nghiên cứu để đưa các quy định đang rải rác, phân tán về BVMT trong các luật khác vào dự thảo Luật. Để bảo đảm mục tiêu này, dự thảo Luật đã phân định nhiệm vụ của các cơ quan dựa trên nguyên tắc “một việc chỉ giao cho một cơ quan chủ trì thực hiện” và “những việc liên quan đến nhiều cơ quan cùng thực hiện thì phải xác định rõ cơ quan chủ trì, chịu trách nhiệm chính; thẩm quyền của cơ quan phối hợp; cơ chế phối hợp”.

Thực tiễn cấp giấy phép, giấy xác nhận về BVMT, giấy phép xả nước thải vào nguồn nước và giấy phép xả nước thải vào công trình thủy lợi trong thời gian qua đã bộc lộ một số vướng mắc, bất cập.

Để giải quyết được các bất cập nêu trên, bảo đảm thống nhất quản lý về BVMT nói chung, quản lý hoạt động xả nước thải vào nguồn nước nói riêng; đẩy mạnh cải cách TTHC, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp và vẫn bảo đảm công tác BVMT, việc quy định tích hợp các loại giấy phép, giấy xác nhận về BVMT hiện hành với các loại giấy phép xả nước thải vào nguồn nước, xả nước thải vào công trình thủy lợi bằng 01 GPMT là hết sức cần thiết.

Cùng với việc quy định 01 loại GPMT nêu trên, dự thảo Luật đã quy định cụ thể về trách nhiệm chủ trì, cơ chế tham gia phối hợp giữa cơ quan quản lý nhà nước về BVMT với cơ quan quản lý về công trình thủy lợi. Theo đó, cơ quan quản lý công trình thủy lợi sẽ tham gia ngay từ đầu trong quá trình thẩm định báo cáo ĐTM để dự án triển khai, cho đến khi cấp GPMT để dự án đi vào hoạt động; dự thảo Luật cũng quy định nội dung quyết định phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo ĐTM cũng như nội dung GPMT đối với các dự án này phải có đánh giá và biện pháp bảo đảm an toàn và BVMT đối với công trình thủy lợi.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, ĐTM sơ bộ là một bước của quá trình ĐTM của dự án thuộc nhóm I (dự án tác động môi trường ở mức độ cao), được xây dựng trong giai đoạn nghiên cứu tiền khả thi hoặc đề xuất chủ trương đầu tư của dự án theo quy định của pháp luật về đầu tư, đầu tư công, đầu tư theo phương thức đối tác công tư, xây dựng. Đồng thời, để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất, không phải chỉnh sửa các quy định pháp luật hiện hành có liên quan về vấn đề này, dự thảo Luật cũng đã bổ sung quy định về đánh giá sơ bộ tác động môi trường trong luật khác đã được ban hành trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành được thực hiện theo quy định về ĐTM sơ bộ của Luật này.