Trùm ma túy El Chapo - hay "gã lùn" Guzman - hầu tòa tại Mỹ

Phiên tòa xét xử Joaquin Guzman bắt đầu vào ngày 5-11-2018 từ việc lựa chọn bồi thẩm đoàn, và dự định sẽ diễn ra trong khoảng 4 tháng. Hiện hồ sơ hình sự về trùm ma túy này đã dày tới hơn 300 ngàn trang, thu thập thông tin tổng cộng về 17 điều khoản buộc tội chủ yếu bao gồm: buôn lậu ma túy trên toàn cầu; tàng trữ vũ khí trái phép; rửa tiền; bắt cóc và giết người v.v…

Với hàng loạt những tội danh trên, Guzman đang chờ đợi một bản án tù chung thân không được phép ân xá. Hiện bị cáo đang phủ nhận mọi lời cáo buộc, đồng thời thuê cả một đội ngũ luật sư hùng hậu với hy vọng sẽ chứng minh được “sự vô tội” của hắn.

Từ cánh đồng anh túc cho tới bản danh sách Forbes

Joaquin Guzman sinh ngày 4-4-1957 (theo một nguồn tin khác là ngày 25-12-1954) tại ngoại ô thành phố Badiraguato (bang Sinaloa – Mexico), trong một gia đình nông dân. Cha mẹ của Guzman chuyên chăn nuôi trâu bò và trồng trọt – cụ thể hơn là trồng cây anh túc, giúp đem lại cho gia đình khoản thu nhập không nhỏ. Sau khi bỏ học từ rất sớm, Guzman bắt đầu đi bán cam, cũng như giúp bố trồng trọt và bán cần sa.

Joaquin Guzman Loera

Người cha thường xuyên uống rượu và sau đó lại đánh đập con trai mình. Cậu bé Guzman khi đó thường xuyên vẽ ra những đồng tiền giấy với ước mơ một ngày nào đó sẽ có nhiều tiền thực sự như vậy. Ước mơ của Guzman sau này đã trở thành hiện thực, khi Tạp chí Forbes vào năm 2011 đã đánh giá tài sản của Guzman vào khoảng 1 tỉ đôla. 

Khi còn là thiếu niên, Guzman đã tự tách ra khỏi cha mình, gây dựng một đồn điền trồng anh túc với những người anh em họ. Sau đó, khi hiểu rằng cần phải hoạt động chuyên nghiệp hơn, Guzman đã xin về làm dưới trướng của ông trùm tội phạm tại địa phương là Hector Salazar. Đến năm 20 tuổi, Guzman không chỉ buôn bán ma túy, mà đã trực tiếp đứng ra tổ chức một hành lang vận chuyển cocaine từ Colombia tới bờ biển Thái Bình Dương của nước Mỹ. Cũng ngay từ những năm này, hắn bắt đầu có biệt danh là El Chapo, ý nói đến chiều cao khá khiêm tốn chỉ hơn 1,6m của mình.

Những tay súng trong tập đoàn Sinaloa

Đến đầu những năm 1980, Guzman quyết định thay đổi nơi làm ăn, chuyển sang đầu quân cho Tập đoàn ma túy Guadalajara. Sau trường hợp một điệp viên của Cục phòng chống ma túy Mỹ bị sát hại theo lệnh của ông trùm Miguel Angel Felix Gallardo, tập đoàn này phải đối mặt với một chiến dịch truy quét gắt gao của chính quyền Washington. Đến khi ông trùm Gallardo sa lưới, tập đoàn này phân chia ra thành nhiều nhóm nhỏ để lẩn trốn và tiếp tục hoạt động. El Chapo đã thành lập ra Tập đoàn Sinaloa từ thời điểm trên.

Sau cái chết của trùm ma túy số 1 của Colombia là Pablo Escobar, các tổ chức tội phạm ma túy của Mexico bắt đầu hoạt động dữ dội hơn trên lãnh thổ Colombia, chuyển mình từ những nhóm trung chuyển ma túy trở thành những tập đoàn nắm quyền kiểm soát việc cung cấp cocaine và nhiều loại ma túy khác từ Mỹ Latinh sang thị trường nước Mỹ.

Những cuộc đào thoát ngoạn mục

El Chapo bị bắt lần đầu vào năm 1993 tại Guatemala. Thời điểm đó, Sinaloa đã trở thành một tổ chức tội phạm lớn và có ảnh hưởng nhất tại Mexico. Bất chấp những lời khai rằng mình chỉ là một chủ trang trại bình thường, kiếm được 600 đôla mỗi năm, hắn vẫn phải nhận bản án 20 năm tù.

Một lượng ma túy lớn của tập đoàn Sinaloa được cảnh sát thu giữ

Nhưng Guzman có một cuộc sống hết sức thoải mái trong tù: mời cả gia đình vào chơi nhân ngày giáng sinh, thường xuyên gặp gỡ ả tình nhân khi đó cũng đang thụ hình tại đây, tiếp tục chỉ đạo mọi hoạt động của tập đoàn qua người em trai. Sau 8 năm bóc lịch, Guzman quyết định đào thoát, sau khi hối lộ cho những cai tù khoảng tiền lên tới 2,5 triệu USD. Theo tin đồn, hắn đã trốn trong một chiếc xe đẩy chứa đồ lót bẩn được chuyển tới phòng giặt là của nhà tù.

Chính quyền Mỹ ngay sau đó đã công bố khoản tiền thưởng 5 triệu đôla cho thông tin có thể giúp bắt được Guzman, trước khi Mexico bổ sung thêm khoản thưởng 3 triệu đôla nữa. Sau cái chết của trùm khủng bố Osama Bin Laden, El Chapo nghiễm nhiên chiếm vị trí thứ nhất trong danh sách những tên tội phạm bị Cục điều tra liên bang Mỹ (FBI) truy nã gắt gao nhất. Một quan chức cao cấp của Cục phòng chống ma túy Mỹ đã gọi Guzman là “tên trùm buôn bán ma túy lớn nhất mọi thời đại”.

Bất chấp mọi nỗ lực của các nhà chức trách, phải sau đó 13 năm, trùm ma túy hàng đầu này mới bị sa lưới pháp luật. Cho đến lúc này, Tập đoàn Sinaloa đã trở thành một tổ chức tội phạm có quy mô lớn nhất hành tinh. Ngay cả việc Mỹ bắt giữ được một loạt những họ hàng thân thích cốt cán của Guzman vào năm 2012 cũng không gây ảnh hưởng nhiều đến việc kinh doanh của hắn ta.

Đến năm 2014, El Chapo bị sa lưới tại thành phố Mazatlan (bang Sinaloa). Hắn một lần nữa tự nhận mình là một chủ trang trại nghèo, kiếm được vỏn vẹn 1.500 đôla mỗi năm, và không có mối quan hệ với bất cứ một tập đoàn ma túy nào. Trong lần xộ khám này, hắn đã phải đối diện với những cáo buộc cùng mức án tổng cộng từ 300 đến 400 năm tù.

Guzman bị tống vào nhà tù theo chế độ đặc biệt Altiplano, là nơi giam giữ những tên tội phạm nguy hiểm nhất của Mexico. Nhà tù được bao quanh bằng những hàng rào bê tông cốt sắt cao, trong một không phận cấm bay, bố trí những chiếc xe bọc thép luôn trong tình trạng sẵn sàng chiến đấu cao, cũng như hệ thống phá sóng liên lạc di động với bán kính 10km. Nhưng tất cả những biện pháp trên cũng chịu thua trước núi tiền của Guzman. Chỉ chịu an phận tại đây chưa đầy một năm rưỡi, vào ngày 11-7-2015, Guzman đã có một cuộc chạy trốn ngoạn mục qua một đường hầm bí mật dài 1,5km được tay chân của hắn đào thẳng vào phòng giam.

Theo đánh giá của các chuyên gia, phải mất hơn một năm để có thể lên được kế hoạch chi tiết và đào được đường hầm này. Trong hầm còn được trang bị hệ thống đèn chiếu sáng, thông gió và một chiếc xe ray tự hành để chở đất ra ngoài. Ước tính, chiến dịch giải cứu cho El Chapo phải tốn kém không dưới 50 triệu đôla, không phải chỉ để chi phí xây dựng đường hầm, mà còn để đút lót các nhân viên tại nhà tù.

Cần nói thêm, hệ thống hành pháp và tư pháp của Mexico đã bị giáng một đòn chí mạng về uy tín sau vụ chạy trốn của Guzman. Washington đã buộc phải cắt giảm đáng kể khoản tài chính hỗ trợ (tổng cộng hơn một tỉ đôla) cho chính phủ láng giềng trong cuộc chiến chống tội phạm mua túy có tổ chức tại đây.

Chờ đợi bản án chung thân

Nửa năm sau cuộc đào thoát lần hai nổi tiếng cả thế giới, Guzman còn ngạo mạn chấp nhận lời mời trả lời phỏng vấn của diễn viên và đạo diễn Mỹ Sean Penn dành cho Tạp chí Rolling Stone, nhờ đó các nhà chức trách đã phần nào lần ra dấu vết của tên trùm ma túy. Một loạt phương tiện truyền thông đại chúng hồi tháng 12-2015 còn tiết lộ rằng, chính ông trùm ma túy này còn thề thốt sẽ tiêu diệt nhà nước hồi giáo IS, nếu tổ chức này làm ảnh hưởng tới việc kinh doanh của hắn ta!

Vào ngày 8-1-2016, một chiến dịch chung giữa Mỹ và Mexico có tên “Thiên nga đen” được triển khai nhằm truy lùng một trong những sát thủ đánh thuê đang làm việc cho El Chapo. Cuộc đột kích vào một ngôi nhà riêng tại Los Mochis (bang Sinaloa) dẫn tới một cuộc đọ súng khá quyết liệt, trong đó cảnh sát đã tiêu diệt 5 tên, làm bị thương 6 tên thành viên khác của Tập đoàn Sinaloa. May mắn hơn nữa, các nhà chức trách đã tình cờ phát hiện và tóm sống được Guzman, khi hắn đang tìm cách chạy trốn khỏi ngôi nhà bị tấn công.

Cửa đường hầm đã giúp Guzman chạy trốn lần thứ hai bất chấp việc bị giám sát bằng camera 24/24

Guzman ngay lập tức bị dẫn độ về Mỹ, giam trong một buồng giam cá nhân đặc biệt tại một trung tâm cải tạo ở Manhattan, nơi có những điều kiện giam giữ được cho là nghiêm ngặt và khắc nghiệt hơn cả nhà tù nổi tiếng Guantanamo. Cần nói thêm là sau khi Guzman bị bắt giữ, trọng trách tiếp tục lãnh đạo Tập đoàn Sinaloa được giao cho hai người con trai từ cuộc hôn nhân đầu tiên của hắn là Ivan ArchivaldoGuzman Salazar và Jesus Alfredo Guzmán Salazar.

Tên tuổi của hai tên này mới đây cũng được FBI bổ sung vào danh sách 10 tội phạm bị truy nã gắt gao nhất. Phiên tòa xét xử El Chapo đáng ra bắt đầu từ tháng 4, nhưng phải trì hoãn lại do những vấn đề rắc rối về thù lao cho luật sư. Guzman sẽ được bào chữa bởi một nhóm luật sư do William Purpura đứng đầu. Purpura mới đây đã gây được sự chú ý sau khi tham gia bào chữa cho một chính trị gia tham nhũng, một cảnh sát biến chất và một số tội phạm buôn lậu ma túy tại Baltimore bị kết án tử hình.

Nhóm luật sư của Guzman đã yêu cầu phải gỡ bỏ mọi lời buộc tội nhằm vào thân chủ mình vì theo họ, chính quyền Mỹ đã vi phạm luật pháp quốc tế trong vụ trên. Họ cũng bày tỏ sự phản đối quyết liệt về việc, Guzman đang bị giam giữ trong những điều kiện cực kỳ khắc nghiệt và vô nhân tính: trong một buồng giam tối và lạnh, gần như suốt ngày phải bật đèn, giường đệm bẩn thỉu v.v…

Mới tháng 3 năm ngoái, các luật sư này còn khẳng định, sức khỏe tinh thần của thân chủ mình trong tù đang giảm sút tệ hại, khiến ông ta bị trầm cảm, hoang tưởng và bị ảo giác – rất có thể dẫn tới không hiểu được thực chất những lời buộc tội chống lại mình. Một luật sư nổi tiếng khác tại New York là Jeffrey Lichtman thậm chí còn ví việc chính quyền đối xử với thân chủ của mình một cách tàn nhẫn chẳng khác gì tòa án giáo hội thời xa xưa.

Hiện vẫn chưa rõ, bị cáo được áp giải tới tòa án bằng cách nào. Nhà tù nơi giam giữ Guzman và tòa án nằm ở những khu vực khá xa nhau tại New York. Để đưa được tên trùm ma túy tới tòa án bằng đường bộ, cần phải phong tỏa giao thông trên cầu Brooklyn nhằm đảm bảo an ninh tối đa. Cũng rất có khả năng, Guzman sẽ được áp tải bằng trực thăng tới thẳng nơi xét xử.