Thỏa thuận Mỹ - Taliban: Hy vọng chấm dứt chiến tranh

Dưới đây là các chi tiết chính liên quan tới thỏa thuận:

Nội dung dự kiến của thỏa thuận?

- Thỏa thuận này sẽ được ký kết tại thủ đô Doha của Qatar, trụ sở chính trị của Taliban và là chủ nhà tổ chức các cuộc đàm phán trong một năm rưỡi qua.

- Các nhà lãnh đạo cấp cao của Taliban sẽ tham gia cùng với Đặc phái viên Hoa Kỳ tại Afghanistan Zalmay Khalilzad và Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo. Bộ trưởng Ngoại giao Pakistan Shah Mehmood Qureshi cũng sẽ tham dự. Một phái đoàn các bộ trưởng của chính phủ Afghanistan cũng có mặt ở Doha. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper và Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg thăm thủ đô Kabul của Afghanistan vào thứ Bảy - trùng với ngày ký kết.

- Thỏa thuận sẽ đặt nền tảng cho các cuộc đàm phán giữa Taliban và chính phủ Afghanistan - được gọi là các cuộc đàm phán nội bộ Afghanistan - để chấm dứt cuộc chiến bắt đầu từ khi các lực lượng do Hoa Kỳ lãnh đạo tiến vào Afghanistan sau vụ tấn công 11/9 năm 2001.

- Thỏa thuận dự kiến ​​sẽ đưa ra một mốc thời gian để Mỹ rút hàng ngàn lính khỏi Afganistan để đổi lấy sự bảo đảm từ Taliban không cho phép các nhóm chiến binh như al-Qaeda hoạt động ở Afghanistan.

Chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo?

- Mỹ - Taliban sẽ bắt đầu rút dần các lực lượng liên minh và Mỹ và cũng yêu cầu Taliban bắt đầu một cuộc đối thoại chính thức với chính phủ Afghanistan và các nhóm xã hội chính trị và dân sự khác về việc ngừng bắn và chia sẻ quyền lực vĩnh viễn trên toàn quốc sau chiến tranh Afghanistan.

- Đưa quân đội trở về từ cuộc chiến dài nhất của Mỹ có thể được coi là một hành động chính trị táo bạo của Tổng thống Mỹ Donald Trump trong chiến dịch tranh cử năm 2020 của Hoa Kỳ.

- Tuy nhiên, không rõ Hoa Kỳ sẽ mất bao lâu để rút khoảng 12.000-14.000 quân và khoảng 8.500 binh sĩ từ 37 quốc gia phục vụ như một phần của nhiệm vụ huấn luyện, tư vấn và hỗ trợ cho các lực lượng Afghanistan.

Lực lượng phiến quân Taliban tại Afganistan

- Trong thỏa thuận, các cường quốc phương Tây có thể tiếp tục duy trì các căn cứ quân sự tại quốc gia không có đường biển và chung biên giới với sáu quốc gia này.

- Chỉ huy Taliban cho biết một khi thỏa thuận được ký kết, họ sẽ thả 1.000 tù nhân Afghanistan. Đổi lại, Taliban hy vọng chính phủ Afghanistan sẽ thả 5.000 máy bay chiến đấu của họ.

- Bước tiếp theo sẽ là để các nhà đàm phán xây dựng một thỏa thuận cho tương lai của đất nước, bao gồm cả cách thức điều hành và Taliban sẽ có vai trò gì trong đó.

- Các quan chức và chuyên gia nói rằng sẽ có những thách thức nghiêm trọng sau thỏa thuận. Cho đến nay, các cuộc đàm phán đã diễn ra giữa Hoa Kỳ và chính phủ của Taliban và Tổng thống Ashraf Ghani ở Kabul đã phàn nàn về việc không được tham gia.

- Ngay cả trước khi nói chuyện với Taliban, hai đối thủ chính trị chính tại Afghanistan, Tổng thống Ghani và quan chức điều hành cấp cao chính quyền Afghanistan Abdullah Abdullah, đã tranh cãi về việc các quan chức, thành viên phe đối lập và các nhà hoạt động nên đàm phán với quân nổi dậy.

   - Quá trình đó còn phức tạp hơn vào tháng trước khi cạnh tranh tuyên bố chiến thắng của Ghani trước Abdullah trong cuộc bầu cử Tổng thống ngày 28 tháng 9 vẫn đang tranh chấp.

Làm thế nào để có được thỏa thuận?

- Triển vọng của một thỏa thuận hòa bình với Taliban đã được các nhà lãnh đạo Afghanistan và Hoa Kỳ đưa ra trong hơn một thập kỷ qua. Động lực cho thỏa thuận mới nhất được đưa ra sau khi Tổng thống Trump bổ nhiệm nhà ngoại giao gốc Afghanistan Khalilzad làm đặc phái viên của ông tại Afghanistan.

- Đặc phái viên Khalilzad đã có cuộc hội đàm với Taliban ở Doha và nhiều lần tới Pakistan để gặp các nhà lãnh đạo chủ chốt của Taliban. Tiến độ đã bị đình trệ nhiều lần, đáng chú ý nhất là vào tháng 9 khi Tổng thống Trump tuyên bố trên twitter rằng ông đã hủy các cuộc đàm phán sau một cuộc tấn công ở Kabul khiến 12 người chết, trong đó có một lính Mỹ.

- Các cuộc thảo luận đã bắt đầu lại vào cuối năm 2019, kết thúc bằng một thỏa thuận "giảm bạo lực" kéo dài bảy ngày, kết thúc vào thứ Bảy (29/2) với việc ký kết thỏa thuận tại Doha.