Lực lượng IS tại Iraq và Syria: Chiếm đóng và "hoàn trả"

Ngày 27/12/2015, quân đội chính phủ Iraq đã tấn công giành lại quyền kiểm soát hoàn toàn khu nhà chính quyền ở trung tâm thành phố Ramadi - Thành trì cuối cùng của tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) tại nơi đây. Tuy nhiên, người đứng đầu hoạt động quân sự ở Anbar, Tướng Isail al-Mahlawi, đã sớm đính chính thông tin rằng mới chỉ chiếm lại một tòa nhà chính quyền chiến lược.

Mặc dù phiến quân IS mới chỉ rút khỏi khoảng 70% thành phố và kiểm soát phần còn lại, song chiến thắng vang dội tại Ramadi có ý nghĩa đặc biệt trong cuộc chiến chống IS nói riêng và chống chủ nghĩa khủng bố nói chung trên toàn thế giới.

Dưới đây là một số thông tin về những thành phố và thị trấn chính mà lực lượng thánh chiến IS đã giành được quyền kiểm soát hoặc bị thất thủ trước quân đội chính phủ tại Iraq và Syria:

Tại Iraq

Ramadi: Thành phố Ramadi là thủ phủ tỉnh Anbar, tỉnh lớn nhất của Iraq, giáp biên giới với Syria, Jordan và Arập Saudi. Nằm cách Thủ đô Baghdad khoảng 100km về phía tây, với 99% dân số người Hồi giáo sinh sống, Ramadi là thành phố lớn thứ hai của Iraq, sau Tirkit đã được quân đội nước này giải phóng khỏi Iraq.

Bản đồ trận đánh chiếm thành phố chiến lược Ramadi của quân đội chính phủ Iraq

Giữa tháng 5/2015, trong một cuộc tấn công với hàng chục tay súng đánh bom cảm tử lái những chiếc xe chứa đầy chất nổ, IS đã giành quyền kiểm soát IS. Ngày 08/12/2015, với sự hỗ trợ của lực lượng không quân liên minh quốc tế do Mỹ dẫn đầu, quân đội Iraq tái chiếm Al-Tameem, một khu vực rộng lớn nằm ở phía tây nam thành phố.

Ngày 22/12/2015, lực lượng chính phủ tiến vào trung tâm thành phố; và sau đó đẩy lui các tay súng IS đang chiếm đóng tòa nhà chính quyền khỏi thành trì cuối cùng tại Ramadi vào ngày 27/12/2015.

Tikrit: Nằm cách Thủ dô Baghdad khoảng 260km về phía bắc, Tikrit là quê hương của nhà độc tài cuối cùng của Iraq, Saddam Hussein.

Quân chính phủ Iraq cùng với cảnh sát và lực lượng bán quân sự do người Shiite chiếm ưu thế đã tái chiếm Tikrit vào tháng 4/2015. Thực tế, chiến thắng này một phần nhờ vào việc nhiều dân thường đã chạy trốn khỏi thành phố để thoát khỏi sự kìm kẹp của IS.

Sinjar nằm cách Thủ đô Baghdad khảng 400km về phía tây bắc. Chiếm được Sinjar vào tháng 8/2014, IS đã tiến hành một chiến dịch tàn bạo chống lại cộng đồng người thiểu số Yazidi, bao gồm các cuộc tàn sát, nô dịch và cưỡng hiếp.

Lực lượng người Kurd Iraq với sự hỗ trợ của chiến dịch không kích của lực lượng đồng minh do Mỹ dẫn đầu đã tái chiếm Sinjar từ tay IS vào ngày 13/11/2015. Chiến thắng này đã cắt đứt tuyến đường cung cấp chính tới các khu vực do IS kiểm soát tại Iraq và Syria.

Chiến thắng vang dội tại Ramadi có ý nghĩa quan trọng đối với cuộc chiến chống IS tại Iraq và Syria

Baiji nằm ở môt ngã tư lớn, cách Thủ đô Baghdad khoảng 200km về phía bắc. Gần đó là một nhà máy lọc dầu lớn nhất của Iraq. Việc tái chiếm Baiji được xem là chìa khóa để chuẩn bị cơ sở cho chiến dịch tấn công ở Anbar và sau đó là Mosul.

Quân đội chính phủ đã giành lại quyền kiểm soát từ tay phiến quân Hồi giáo dòng Sunni vào giữa tháng 10/2015.

Mosul là thành phố lớn thứ hai tại Iraq, cách Baghdad 350km về phía bắc, là thủ phủ tỉnh Nineveh. IS chiếm được Mosul vào ngày 10/6/2014, và sau đó đã tuyên bố thành lập Đế chế Hồi giáo (Caliphate) trải dài đến tận Syria.

Trước khi bị IS chiếm đóng có 2 triệu người sinh sống tại Mosul. Tuy nhiên sau đó, hàng trăm ngàn người đã phải rời bỏ quê hương. Hiện IS vẫn nắm quyền kiểm soát thành phố chiến lược này.

Tại Syria

Raqa nằm ở phía đông bắc Syria với khoảng 300.000 dân. Thành phố chiến lược này được xem là thủ phủ của tổ chức IS tại Syria kể từ tháng 01/2014. Raqa là mục tiêu tấn công chính của lực lượng liên quân do Mỹ dẫn đầu, và sau đó là quân chính phủ Damascus và Không quân Nga.

Palmyra là một thành phố cổ nằm cách Thủ đô Damacus khoảng 205km về phía đông. Bị rơi vào tay IS vào ngày 21/5/2015, nhiều công trình khảo cổ học nằm trong danh sách di sản thế giới được UNESCO công nhận đã bị lực lượng thánh chiến này tàn phá không thương tiếc.

Kobane là thành phố của người Kurd, nằm ở phía bắc Syria, giáp biên giới Thổ Nhĩ Kỳ. Kobane trở thành biểu tượng của cuộc chiến chống IS và đánh dấu sự thất bại đáng kể của tổ chức này kể từ khi IS bắt đầu tiến vào Syria kể từ năm 2013. Các tay súng IS bị đánh bât khỏi Kobane vào ngày 26/01/2015 sau hơn 4 tháng giao tranh ác liệt với lực lượng người Kurd và liên quân do Mỹ dẫn đầu.

Tal Abyad nằm giáp biên giới Thổ Nhĩ Kỳ, với số dân 130.000 người kể từ khi xung đột Syria nổ ra vào năm 2011. Thành phố này đóng vai trò kiểm soát một tuyến đường cung cấp chính giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Raqa.

Các tay súng IS và vũ khí thường được vận chuyển thông qua thành phố này trước khi bị lực lượng người Kurd tái chiếm vào ngày 16/6/2015. Bị mất Tal Abyad được xem là một trong những thất bại lớn nhất của IS cho đến nay.