Khám phá "Lực sĩ bầu trời" C-130 Hercules huyền thoại

Chiếc C-130E Hercules thuộc Lực lượng Không quân Mỹ

C-130 Hercules do hãng Lockeed (nay là Lockheed Martin) sản xuất là loại máy bay vận tải hạng trung 4 động cơ turbine cánh quạt, được thiết kế nhằm đáp ứng các mục đích vận tải quân sự và tác chiến điện tử. Kể từ khi chiếc C-130 của Không quân Mỹ thực hiện chuyến bay đầu tiên vào năm 1954, trải qua hơn 60 năm, loại máy bay này liên tục được hiện đại hóa nhằm đáp ứng yêu cầu chở quân, hàng hóa và trang thiết bị quân sự theo yêu cầu mới.

Do ưu điểm nổi bật của C-130 là có thể hoạt động ở những đường băng dã chiến giúp tăng sự linh hoạt trong các nhiệm vụ vận tải, nên đây là sản phẩm “được lòng” khá nhiều lực lượng không quân các nước”. Đặc biệt, C-130 còn có thể lắp máng trượt để hạ cánh trên các đường băng phủ tuyết ở Bắc Cực, theo Business Insider.

C - 130 có chiều dài xấp xỉ 30m, sải cánh 40,4m, trọng tải 20 tấn; được bố trí 3 cửa, 2 cửa bên thân máy bay và 1 cửa ở phía đuôi may bay đồng thời cũng là cầu dân tạo thuận tiện cho các xe nâng hàng và các vũ khí tự hành có thể cơ động vào trong khoang chứa hàng của máy bay. Khoang chứa hàng của máy bay có chiều rộng 3m, phía trong được bố trí cần cẩu gi động để bốc xếp hàng hóa cũng như các thiết bị điều khiển phục việc đóng mở cầu dẫn.

Được mệnh danh là “Lực sĩ bầu trời”, C-130 Hercules là máy bay phản lực vận tải đa năng được các nước sử dụng phổ biến nhất trên thế giới kể từ khi Thế chiến II kết thúc. Đã có hơn 40 kiểu và biến thể hoạt động ở trên 50 quốc gia.

Các phiên bản biến thể được chế tạo từ máy bay vận tải C-130 gồm: YC-130; C-130B; C-130D (hoạt động tại Bắc và Nam Cực); C-130E; C-130H; C-130J; C-130K; C-130AEW; AC-130 (máy bay vũ trang); HC-130H (tìm kiếm); HC-130N; HC-130P (cứu nạn); LC-130H; MC-130H Combat Talon II; WC-130E/H…

KC-130 là phiên bản chuyên dụng cho nhiệm vụ tiếp nhiên liệu trên không, chủ yếu hoạt động trong Thủy quân lục chiến Mỹ. Nó có thể lắp thêm tên lửa Hellfire hoặc bom thông minh để tấn công hay phòng vệ trong các nhiệm vụ.

Không quân và Tuần duyên Mỹ sử dụng phiên bản HC-130 cho nhiệm vụ tìm kiếm cứu nạn.

Trong khi đó, EC-130 là phiên bản chuyên dụng cho nhiệm vụ tác chiến điện tử, chiến tranh thông tin hoặc các hoạt động chiến tranh tâm lý như rải truyền đơn, tuyên truyền bằng loa… Lực lượng không quân và tuần duyên Mỹ thì lại sử dụng phiên bản HC-130 cho nhiệm vụ tìm kiếm cứu nạn.

Chữa cháy cũng là một trong những nhiệm vụ quan trọng của C-130. Những máy bay làm công tác dập lửa thuộc sự điều hành của Không quân Vệ binh quốc gia.

Phiên bản mới nhất của dòng máy bay này là C-130J Super Hercules, có phạm vi hoạt động tăng 40%, tốc độ tăng 20% và quãng đường cất cánh giảm 41% so với bản gốc.

C-130J bắt đầu được sản xuất từ năm 1996 và là phiên bản nâng cấp toàn diện từ C-130 Hercules. Điểm khác biệt so với phiên bản cũ đó là, C-130J được trang bị màn hình hiển thị HUD cho phép phi công vận hành máy bay dễ dàng hơn.

Với khoang chứa rộng rãi, C-130 có thể chở tới 20 tấn hàng hóa; hoặc có thể 2-3 xe Humvees hay một Xe bọc thép chở quân M113. Loại máy bay này cũng có thể chở 92 binh lính hoặc 64 lính dù thực hiện nhiệm vụ đổ quân bằng không vận. Trong nhiệm vụ nhân đạo, Super Hercules có thể chở theo 74 thương binh hoặc dân thường cùng 5 nhân viên y tế.

Ngoài ra, C-130 có thể cấu hình cho nhiệm vụ chiến đấu với phiên bản AC-130 Gunship nhằm chi viện hỏa lực cho các lực lượng mặt đất. Vũ khí chủ lực của phiên bản này là một pháo 40 mm, đại bác 105 mm.

Mặc dù trong thực tế đã từng xảy ra các vụ tai nạn đối với C-130, tuy nhiên theo các chuyên gia đánh giá, nói chung đây là loại máy bay có độ tin cậy cao. Tháng 12/2006, C-130 là chiếc máy bay thứ ba trong Không quân Mỹ kỷ niệm 50 năm hoạt động liên tục (sau chiếc English Electric Canberra tổ chức kỷ niệm hồi tháng 5/2001 và Pháo đài bay B-52  tổ chức hồi tháng 1/2005).

Mới đây, vào khoảng 6h15 ngày 18/12, một chiếc C-130 Hercules thuộc quân đội Indonesia trên hành trình từ Takima đến Wamena gặp nạn tại vùng núi Papua làm 13 người thiệt mạng. Theo Giám đốc Trung tâm Tìm kiếm và Cứu nạn Indonesia, máy bay đã đâm vào vách núi Lisuwa. Thi thể của 13 nạn nhân được tìm thấy và đưa về Wamena.

Hồi cuối tháng 6 năm ngoái, cũng một chiếc C-130 Hercules thuộc biên chế Lực lượng Không quân Indonesia đã gặp nạn trên đảo Sumatra khiến hàng chục người thiệt mạng.