Cuộc gặp mặt lịch sử sau 66 năm giữa lãnh đạo Trung - Đài

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (trái) và Tổng thống Đài Loan Mã Anh Cửu (phải) sẽ có cuộc gặp “lịch sử” tại Singapore vào ngày 07/11 tới. Ảnh: AFP

Đây là lần đầu tiên nguyên thủ hai bên hội đàm với nhau kể từ khi Đài Loan tách khỏi Trung Quốc trở thành vùng lãnh thổ độc lập cách đây 66 năm. Động thái này được đánh giá là biểu tượng tốt đẹp phản ánh sự cải thiện nhanh chóng mối quan hệ không mấy hòa hảo giữa Trung Quốc và Đài Loan, theo AP.

Bên cạnh đó, cuộc gặp giữa Chủ tịch Tập và Tổng thống Mã cũng được các chuyên gia phân tích nhận định là “cơ hội cuối cùng” để hai bên xích lại gần nhau hơn trong mối quan hệ về kinh tế và chính trị.

Văn phòng Tổng thống Mã Anh Cửu cho biết, cuộc gặp nhằm “củng cố hòa bình giữa hai bờ eo biển Đài Loan và duy trì hiện trạng”. Theo Reuters, ông Mã sẽ không ký bất kỳ văn kiện hay tuyên bố chung nào.

Cuộc hội đàm diễn ra vào thời điểm nhạy cảm, khi cuộc bầu cử Tổng thống và bộ máy lập pháp mới sắp diễn ra tại Đài Loan vào ngày 16/01/2016, mà do đó, có thể sẽ khiến cho những sáng kiến hướng đến Bắc Kinh của ông Mã bị kìm hãm.

Giới chuyên gia cũng cho rằng, ông Mã đang “mạo hiểm” khi quyết định gặp ông Tập vào thời điểm chỉ còn 10 tuần nữa sẽ diễn ra bầu cử. Còn Đảng Dân chủ tiến bộ DPP thì lên tiếng kêu gọi ông không nên nóng lòng gặp Chủ tịch Trung Quốc vào ngày 07/11 tới.

Ngày 03/11, người phát ngôn Nhà Trắng Josh Earnest bày tỏ sự “hoan nghênh bước đi của giới chức lãnh đạo hai bên bờ eo biển Đài Loan nhằm giảm thiểu căng thẳng và cải thiện quan hệ” trong cuộc gặp gỡ lịch sử này. Song phía Nhà Trắng tỏ ra khá thận trọng khi cho biết sẽ tiếp tục theo dõi kết quả của cuộc gặp này.

Quan hệ Bắc Kinh - Đài Bắc được cải thiện dưới chính quyền Tổng thống Mã Anh Cửu, kể từ khi ông đắc cử vào năm 2008. Ảnh: AP

Quan hệ Bắc Kinh - Đài Bắc được cải thiện dưới chính quyền Tổng thống Mã Anh Cửu, kể từ khi ông đắc cử vào năm 2008. Tuy nhiên, dưới cương vị là Chủ tịch Quốc dân đảng (KMT), ông Mã đưa ra những chính sách không được lòng người dân Đài Loan, đặc biệt là giới trẻ, bởi họ lo ngại ảnh hưởng của Trung Quốc ngày càng tăng đối với hòn đảo này.

Hồi tháng 7/2009, ông Tập và ông Mã đã có cuộc tiếp xúc, song với vai trò là lãnh đảo hai đảng chứ không phải lãnh đạo quốc gia, BBC cho biết.

Tháng 8/2010, Đài Loan đã ký kết Hiệp định khung về hợp tác kinh tế (ECFA) với Trung Quốc. Được đánh giá là một thỏa thuận thương mại lịch sử đối với Đài Loan, song ECFA lại bị phe đối lập ở đây tẩy chay.

Đầu tháng 12/2014, ông Mã Anh Cửu tuyên bố từ chức Chủ tịch KMT, sau thất bại trước đảng DPP trong cuộc bầu cử địa phương vào hôm 29/11/2014.  Đây được xem là thất bại nặng nề nhất của KMT kể từ khi đảng này nắm quyền ở Đài Loan năm 1949.