Cuộc chiến chống ma túy của Philippines đi vào "ngõ cụt" sau 1 năm thi hành

Sau khi nhậm chức vào ngày 30/6, Tổng thống Duterte đã khởi xướng một cuộc chiến chống ma túy được xem là “triệu chứng của dịch bệnh xã hội nguy hiểm”. Ông lệnh cho cảnh sát và kêu gọi cả dân thường góp tay tiêu diệt những đối tượng buôn bán và sử dụng "chất trắng".

Chính phủ Philippines có tuyên bố về mức độ thành công của cuộc chiến ma túy khi tỷ lệ tội phạm đã giảm sút. Tuy nhiên, các nhà chỉ trích cho rằng, cuộc chiến ma túy tại Philippines đã vi phạm nhân quyền mạnh mẽ và trở thành một thất bại lớn của Tổng thống Duterte.

Chiến dịch này cũng vấp phải sự lên án mạnh mẽ của Liên minh Châu Âu (EU), Liên Hợp Quốc, chính quyền dưới thời Tổng thống Mỹ Barack Obama và nhiều chính khách quốc tế khác.

Đến nay, cuộc chiến này ước tính đã khiến hơn 7.000 người thiệt mạng 

Đến nay, cuộc chiến này ước tính đã khiến hơn 7.000 người thiệt mạng và được xem là hiệu ứng “man rợ” trong lịch sử Philippines. Số người chết trong chiến dịch truy quét tội phạm túy tại Philippines cũng đã tạo lên những cuộc thảo luận căng thẳng, bởi những người “bị xử” chỉ tập trung vào các đối tượng là người nghèo sử dụng ma túy và người bán ma túy quy mô nhỏ.

Trong khi đó, các quan chức Chính phủ bị bắt giam do có liên quan đến hoạt động buôn bán hoặc sử dụng ma túy thường nhanh chóng được trả tự do.

Mặc cho tất cả những lời chỉ trích, Tổng thống Duterte vẫn cho rằng, tất cả các chiến dịch đều tuân thủ vào luật pháp. Tuy nhiên, chính Tổng thống lại đang lờ đi luật về “nhân quyền”.

Theo các nhà phân tích, chiến dịch có thể đã giết hại rất nhiều người dân thường được cho là liên quan đến ma túy hoặc đã bị cảnh sát bắn chết trong tiến trình càn quét.

Theo kết quả khảo sát của Trung tâm Thời tiết xã hội (SWS), công chúng có thể đã ủng hộ chiến dịch ma túy của Tổng thống Duterte trong giai đoạn đầu, tuy nhiên quá trình thực thi chưa minh bạch và tính hiệu quả không cao nên khiến cho mọi người cảm thấy bất bình sau đó.

Các kết quả điều tra cũng cho thấy, tình trạng tội phạm và cướp bóc trong thành phố tăng lên 6.3%. Người dân tỏ ra sợ hãi khi ra đường và điều này khiến mọi người hoang mang.

Cuộc chiến ma túy tại Philippines đã vi phạm nhân quyền mạnh mẽ và trở thành một thất bại lớn của Tổng thống Duterte

Nhưng Tổng thống Duterte vẫn quyết thực hiện cuộc chiến chống ma túy từ cuối năm 2016 tới khi ông kết thúc nhiệm kỳ vào giữa năm 2022 và tiếp tục khiển trách những ai chỉ trích chính sách này của ông.

Ông Duterte kêu gọi quân đội đóng vai trò lớn hơn trong cuộc chiến chống ma túy và bắt giam các quan chức cảnh sát tham nhũng như là một phần của việc làm trong sạch hàng ngũ Lực lượng Cảnh sát quốc gia Philippines (PNP). Tuy nhiên, quân đội không được huấn luyện để đi đầu trong cuộc chiến này.

Trách nhiệm trong cuộc chiến chống ma túy được Tổng thống Duterte đặt lên vai lại là lực lượng gồm 170.000 thành viên này mà không phải là Cơ quan chống ma túy trực thuộc Văn phòng Tổng thống, một cơ quan được đánh giá là có năng lực nhất trong các cơ quan chính quyền.

Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana đã yêu cầu Tổng thống Duterte ra lệnh bằng văn bản để làm cơ sở pháp lý cho hành động sử dụng quân đội. Tuy nhiên, không có một văn bản nào như vậy được ban hành.

Với việc không có một cơ quan lãnh đạo phù hợp trong cuộc chiến và sự chống đối đang ngày càng gia tăng thì rõ ràng không biết khi nào và bằng cách nào ông Duterte mới có thể giành nổi chiến thắng trong cuộc chiến chống ma túy.