6 vị Tổng thống kém tài nhất trong lịch sử nước Mỹ (Kỳ 4): Andrew Johnson

Người Mỹ có câu “bất cứ ai cũng có thể trở thành tổng thống”, điều này quả thực đúng với Andrew Johnson. Ông sinh ra và lớn lên ở Bắc Carolina trong một ngôi nhà gỗ. Cha mẹ gần như mù chữ. Andrew Johnson thậm chí không nắm vững những điều cơ bản về đọc, ngữ pháp, hoặc làm toán cho đến khi ông gặp người vợ của mình ở tuổi 17.

Andrew Johnson (1808-1875) vị Tổng thống Mỹ thứ 17 nhiệm kỳ 1865-1869. Ông nhậm chức sau khi vị Tổng thống tiền nhiệm Abraham Lincoln bị ám sát vào năm 1865. Ông là vị tổng thống Mỹ đầu tiên bị buộc tội.

Mười bốn tuổi, Johnson theo học nghề và trở thành thợ may địa phương cùng anh trai. Sau đó vài năm, năm 1826 gia đình ông chuyển tới Greeneville, Tennessee. Tại đây, ông tiếp tục mở một tiệm may và may mắn gặp được vợ mình, bà Eliza McCardle (1810-1876), con gái của một thợ đóng giày.

 Andrew Johnson thậm chí không nắm vững những điều cơ bản về đọc, ngữ pháp hoặc làm toán 

Và vợ chồng vị Tổng thống này có năm người con. Bắt đầu từ đây, vợ ông đã giúp chồng mình cải thiện kỹ năng đọc và viết thô sơ, bên cạnh đó bà còn dạy kèm toán học giúp ông biết tính toán. Theo thời gian, Andrew Johnson trở nên đủ giàu để mua tài sản và thu được một số nô lệ người Mỹ gốc Phi làm việc trong nhà mình, và cũng chính Eliza đã dạy cho Johnson cách thâm nhập vào thị trường kinh doanh bất động sản.

Sự nghiệp chính trị của Johnson bắt đầu vào năm 1829, khi ông được bầu làm hội viên cao niên tại Greeneville. Với tài hùng biện, Johnson đã trở thành thị trưởng của Greeneville vào năm 1834. Một năm sau đó, ông được vào cơ quan lập pháp bang Tennessee và làm việc tại đây đến đầu năm 1840.

Chế độ nô lệ đã trở thành một vấn đề ngày càng quan trọng trong những năm 1840, Johnson ủng hộ mạnh mẽ Hiến pháp Hoa Kỳ và cho rằng các cá nhân có quyền sở hữu nô lệ. Năm 1843, ông được bầu vào Hạ viện Mỹ, ông giữ chức vụ này trong 10 năm liên tiếp.

Trong những năm 1850, khi cuộc đấu tranh quyền lợi của các bang và chế độ nô lệ ở các vùng lãnh thổ tiếp tục dâng cao chia rẽ miền Bắc và miền Nam thì Johnson vẫn tiếp tục tin tưởng vào quyền sở hữu nô lệ. Khi một số nhà lãnh đạo miền Nam bắt đầu kêu gọi ly khai thì chủ trương của ông là bảo tồn Liên minh. Ông trở thành Thống đốc bang Tennessee ở Thượng viện vào năm 1857.

Khi Tennessee ly khai khỏi Liên bang vào năm 1861, với vai trò là thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Mỹ, Johnson ủng hộ chế độ nô lệ và hỗ trợ các chính sách quân sự của Lincoln. Năm 1862, Lincoln bổ nhiệm Johnson lên thống đốc quân sự chiếm đóng tại Tennessee. Ông đã nỗ lực hết mình để thiết lập lại chính quyền liên bang Tennessee.

Andrew Johnson và vợ, bà  Eliza McCardle, người đã giúp ông học và thâm nhập chính trường

Năm 1864, Johnson đã được đề cử làm ứng cử viên Phó tổng thống Đảng Liên minh Quốc gia. Trong lễ tuyên thệ nhậm chức ngày 4/3/1865, Johnson đã có một bài phát biểu tệ chưa từng do ông uống một chút rượu trước khi đọc diễn văn, điều này làm dân chúng lo ngại có thể ông nghiện rượu, mặc dù thực tế không phải vậy.

Vào ngày 14/4/1865, Tổng thống Lincoln bị sát hại trong khi tham dự một vở kịch tại Nhà hát Ford tại  Washington, ngay sau khi cuộc nội chiến kết thúc. Tổng thống Lincoln qua đời ở tuổi 65 một ngày sau đó và cũng ngay trong ngày hôm đó, Johnson được tuyên thệ nhậm chức Tổng thống tại khách sạn Washington do Chánh án Tòa án Tối cao Mỹ, Salmon Chase điều hành.

Ngay khi nắm quyền, ông tìm cách nhanh chóng khôi phục các bang miền Nam sang Liên minh. Johnson đã đứng về phía người da trắng tại các bang miền Nam và ngăn cản việc mở rộng quyền con người ở các bang thuộc khu vực này. Ông cắt đứt quan hệ với Đảng Dân chủ - những người từng ủng hộ ông và tỏ ra khoan dung với những phần tử ly khai.

Mặc dù bãi bỏ chế độ nô lệ, ông không hề chú ý đến quyền bình đẳng và quyền công dân của người da màu. Johnson trở thành Tổng thống Mỹ đầu tiên bị luận tội sau khi cách chức Bộ trưởng Bộ Quốc phòng của Edwin Stanton và đưa người khác lên thay khi các nghị sĩ chưa đồng ý.

Theo đánh giá của các nhà phân tích, trên cương vị Tổng thống, những quyết định của Andrew Johnson về việc tăng quyền cho người da trắng ở các bang miền nam là một sai lầm lớn, dẫn đến tình trạng bất mãn ở những người da đen, khiến "nước Mỹ ngày nay vẫn đang phải tiếp tục trả giá cho sai lầm của Andrew Johnson".

Andrew Johnson bị xem là vị Tổng thống kém tài nhất vào cuối cuộc nội chiến. Ông mất vào 31 tháng 7 năm 1875, ở tuổi 66 trong một cơn đột quỵ khi đến thăm gia đình Carter County, Tennessee. Ông được chôn cất tại Greeneville.