Đại án OceanBank: Đoàn giám định NHNN vi phạm nghiêm trọng Luật Giám định

Mở đầu phần tranh tụng, luật sư Hoàng Huy Được, Đoàn luật sư TP Hà Nội - bào chữa cho các bị cáo: Nguyễn Hoài Nam, Nguyễn Thị Nga, Nguyễn Văn Đức, Phan Thị Tú Anh, cho rằng phiên tòa này đã thể hiện tính dân chủ qua việc HĐXX đã tạo điều kiện tối đa cho các luật sư, dành thời gian thỏa đáng để các luật sư có thời gian hỏi, từ đó phát hiện ra những chứng cứ quan trọng, ví dụ như: Cơ quan Giám định của NHNN đã trả lời họ “không có chức năng giám định thiệt hại”.

Sau khi nghe VKS công bố quan điểm luận tội và đề nghị các mức án cho các bị cáo bị truy tố về hành vi Cố ý làm trái các quy định về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng, Luật sư Hoàng Huy Được cho rằng cần phải xem xét kỹ hành vi khách quan của các bị cáo có đúng là vi phạm hay không, hậu quả của nó như thế nào, trên cơ sở đó xem xét mức độ, tính chất, vai trò các bị cáo.

Đối với số tiền 1.576 tỷ đồng được cho là số tiền chi lãi ngoài, gây thiệt hại cho OceanBank, cho đến nay tranh cãi có phải là thiệt hại hay không vẫn chưa có hồi kết, nhưng trước đó luật sư Nguyễn Minh Tâm đã phát biểu: “Phàm là con người nếu đã làm sai thì người ta phải tìm cách che giấu đi, nhưng ở OeanBank mọi thứ vẫn minh bạch, công khai”.

Theo bị cáo Nguyễn Thị Nga, nguyên Trưởng Ban Kế toán OceanBank, ai đọc báo cáo tài chính của OceanBank cũng dễ dàng phát hiện ngân hàng có chi lãi ngoài. Việc này được ban Kế toán chủ trương thể hiện rõ ràng qua các chứng từ kế toán và báo cáo tài chính. Theo yêu cầu giám định số 58 của Cơ quan điều tra đặt ra yêu cầu Cơ quan Giám định NHNN xác định OceanBank có vi phạm Thông tư 02 hay không, nếu có thì mức độ thiệt hại là bao nhiêu. Cơ quan Giám định của NHNN sau đó đã nhiệt tình vào cuộc để sau đó ra được một Kết luận giám định số 4605 tháng 6/2016 với những quy kết vội vã.

Các bị cáo tại phiên tòa xét xử

Tuy nhiên, một tình tiết vô cùng quan trọng trong vụ án này và cũng vô cùng đắt giá cho các bị cáo là ngày 05/09/2017, ông Đỗ Anh Quân, Trưởng đoàn Giám định của NHNN đã trả lời HĐXX rằng đoàn Giám định do Thống đốc NHNN thành lập không có chức năng giám định về thiệt hại. “Chúng tôi đã rất cẩn trọng tìm ra rằng bản Kết luận giám định này ghi nhận số tiền 1.576 tỷ đồng có phải là thiệt hại hay không, nhưng chúng tôi tìm trong vô vọng,” Luật sư Hoàng Huy Được nói. “Không có bất kỳ kết luận nào khẳng định đây là thiệt hại của OceanBank”. Luật sư Được bày tỏ nghi ngờ tính pháp lý đối với Kết luận giám định số 4605 của đoàn giám định khi vi phạm hàng loạt quy định trong Luật Giám định tư pháp.

Theo đó, kết luận này vi phạm nghiêm trọng khoản 2 Điều 11 Luật Giám định tư pháp quy định giám định viên phải từ chối giám định trong trường hợp nội dung trưng cầu giám định vượt quá khả năng chuyên môn; tài liệu cung cấp không đủ để giám định. “Trong Kết luận số 4605 có rất nhiều nội dung không đủ căn cứ giám định mà không được Đoàn giám định từ chối giám định, không những thế họ còn đề nghị cơ quan điều tra làm rõ trách nhiệm của tập thể và cá nhân trong vụ việc, vậy có khách quan hay không? Luật quy định trong thời hạn 5 ngày phải nêu ra lý do từ chối giám định, nhưng tuyệt đối không”. Cũng theo Luật sư Được, bản giám định này không có tính khách quan, trong khi khoản 2 Điều 3 của Luật quy định hoạt động giám định phải trung thực, khách quan, vô tư, chính xác, nhưng khi không đủ điều kiện giám định lại đề nghị cơ quan điều tra làm rõ thì có khách quan có vô tư hay không?

“Đoàn giám định đã vi phạm Điều 31 Luật Giám định quy định người thực hiện giám định phải ghi nhận thời gian, đầy đủ kết quả giám định bằng văn bản. chúng tôi không tìm thấy bút ký hay chương trình, hoặc văn bản nào ghi nhận việc này của Đoàn giám định”. Ngoài ra, Đoàn giám định cũng vi phạm nghiêm trọng khoản 1 Điều 32 của Luật quy định thời gian, địa điểm hoàn thành việc giám định. “Ông Đỗ Anh Quân đã trình bày việc giám định được thực hiện tại trụ sở cơ quan CSĐT, trụ sở Bộ Công an trên đường Phạm Văn Đồng (quận Cầu Giấy, Hà Nội), chứ không như trong văn bản ghi là tại Cơ quan thanh tra NHNN (số 45 Lý thường Kiệt, Hoàn Kiếm, Hà Nội). Một kết luận mang tính khoa học đúng đắn nhưng được thực hiện không đúng đắn”, luật sư Được nói.

Luật sư Hoàng Huy Được bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho các thân chủ của mình tại phiên tòa 

Với những vi phạm của Đoàn giám định theo như quan điểm của luật sư, kết luận các bị cáo gây thiệt hại 1.576 tỷ đồng cho OceanBank là hoàn toàn không có căn cứ.

Kết luận giám định ghi trong tổng số 1.576 tỷ đồng có 1.022 tỷ đồng lãnh đạo OceanBank trực tiếp sử dụng cho mục đích cá nhân (các cá nhân lãnh đạo ngân hàng chuyển cho các cá nhân khác là khách hàng của OceanBank). “Thiệt hại chi lãi ngoài thì phải chỉ rõ, chứ không thể cho rằng 1.022 tỷ đồng chi cá nhân là ai.

Một số trường hợp chưa rõ mục đích sử dụng mà kết luận là chi lãi ngoài thì quả là rất tài. Trong số 1.022 tỷ đó có nhiều khoản Đoàn giám định chưa rõ mục đích sử dụng, vậy nhưng đã vội vàng kết luật là thiệt hại do chi lãi ngoài thì quả thật quá vội vàng”.

Khi nói đến việc huy động vượt trần thông tư 02, luật sư Được cho rằng cần xét đến bối cảnh thị trường thời điểm đó. Bối cảnh Thống đốc NHNN ban hành được thực hiện thông qua chỉ thị 02 của Thống đốc. NHNN thừa nhận thời gian qua hầu hết các Ngân hàng Thương mại (NHTM) đã huy động vượt trần theo quy định của Thông tư 02 năm 2011.

Như vậy phải được hiểu là hầu hết các NHTM vi phạm lãi suất trần. Trách nhiệm để xảy ra cơ chế, chính sách, tình trạng này phải là NHNN. Có nhìn đúng đắn khách quan như thế mới ra được kết luận đúng đắn.

Cũng trong phiên tòa xét xử sáng nay, các luật sư tham gia bào chữa cho các bị cáo là kế toán trưởng, cựu Giám đốc Khối của Ngân hàng Đại Dương, đưa ra các căn cứ, quan điểm cho rằng thân chủ của mình không phạm tội.