Ngành Tư pháp: Nỗ lực giảm tiêu cực trong thi hành án

Đó là những vấn đề được đưa ra tại Hội nghị sơ kết công tác ngành Tư pháp 6 tháng đầu năm ngày 16-7.

Hàng ngàn văn bản trái luật

Theo báo cáo của Bộ Tư pháp, 6 tháng đầu năm, cơ quan này đã giúp Chính phủ hoàn thành nhiệm vụ tổng kết thi  hành và tiếp tục nghiên cứu đề xuất, sửa đổi, bổ sung Hiến pháp 1992. Công tác xây dựng, thẩm định, kiểm tra văn bản QPPL và theo dõi thi hành pháp luật từng bước được nâng cao, góp phần hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, thực thi các chiến lược CCTP, hoàn thiện pháp luật. 6 tháng đầu năm Bộ Tư pháp cũng đã tiến hành kiểm tra 1.071 văn bản của các bộ, ngành và 63 tỉnh thành, phát hiện 562 văn bản có dấu hiệu chưa bảo đảm tính hợp pháp theo quy định của pháp luật. Các bộ, ngành và 63 tỉnh thành cũng đã tiến hành kiểm tra theo thẩm quyền 18.023 văn bản QPPL, phát hiện 2.621 văn bản có dấu hiệu trái luật, trong đó có 479 văn bản trái về nội dung (chiếm 18,3%).

Thứ trưởng Đinh Trung Tụng đọc báo cáo tại Hội nghị

Bên cạnh đó, công tác THADS được triển khai theo đúng quy định của pháp luật; tiếp tục triển khai thí điểm thừa phát lại phục vụ THA tốt hơn. Kết quả từ ngày 1-10-2011 đến 31-3-2012 cho thấy, toàn ngành đã thi hành xong 148.389/274.231 việc có điều kiện thi hành, đạt tỷ lệ 54,11% (thấp hơn so với cùng kỳ năm 2011). Về tiền, toàn ngành đã thi hành xong gần 3.400 tỷ đồng/hơn 13.000 tỷ đồng có điều kiện thi hành (thấp hơn so với cùng kỳ năm trước). Một số địa phương đạt kết quả khá cao như Hà Tĩnh, Cần Thơ, Lai Châu… Toàn ngành cũng đã lập hồ sơ đề nghị Tòa án có thẩm quyền thực hiện xét, miễn giảm thi hành án đối với hơn 1.500 trường hợp với số tiền hơn 5 tỷ đồng.

Lĩnh vực quản lý hộ tịch, quốc tịch, công chứng, bán đấu giá tài sản, nuôi con nuôi… cũng được ngành chú trọng và nâng cao hiệu quả hoạt động. 6 tháng đầu năm 2012 cả nước đã đăng ký kết hôn cho gần 438.688 cặp (trong đó có 5.999 cặp có yếu tố nước ngoài). Về con nuôi, các Sở Tư pháp cũng đã giải quyết xong hàng ngàn hồ sơ nuôi con nuôi, con nuôi có yếu tố nước ngoài. Các quy định về quản lý hoạt động công chứng cũng được Bộ Tư pháp chú trọng. Các tổ chức hành nghề công chứng tiếp tục được phát triển về số lượng và nâng cao chất lượng.

Tiêu cực trong THA có chiều hướng tăng

Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng có có nhiều hạn chế, tồn tại cần khắc phục. Các Thông tư hướng dẫn luật ban hành chậm như lĩnh vực THA, bồi thường nhà nước; tình trạng xin lùi, giãn tiến độ trình văn bản còn nhiều. Chất lượng thẩm định, góp ý của các cơ quan tư pháp, pháp chế chưa được cải thiện đáng kể, nhất là ở cấp huyện, xã chưa góp phần loại bỏ được những mâu thuẫn, chồng chéo trong VBQPPL; tiến độ thẩm định văn bản cơ bản đảm bảo song vẫn còn chậm, bỏ sót…

Công tác THADS mặc dù số công việc phải thi hành thấp hơn so với cùng kỳ năm trước nhưng tỷ lệ thi hành xong cả về việc lẫn về tiền đều thấp hơn so với cũng kỳ năm trước, trong khi đó số vụ việc khiếu nại, tố cáo lại tăng. Ở khu vực phía Nam, kết quả THA về giá trị chỉ đạt 30,2%, đặc biệt tỷ lệ việc chuyển kỳ sau tăng bình quân trong khu vực là 19,26%... Hiện tượng tiêu cực trong THA có chiều hướng gia tăng như: Bản án có hiệu lực nhưng cơ quan THA không (hoặc chậm trễ) tổ chức thi hành; sai phạm trong tổ chức THA; một số vụ biết rõ án oan sai nhưng vẫn thi hành; Công tác bán đấu giá THA xuất hiện nhiều điểm bất cập do không thực hiện đúng quy định (như các tổ chức bán đấu giá không thông báo cho đương sự biết, không giao tài sản đã đấu giá cho người trúng đấu giá), gây khiếu kiện, bức xúc trong nhân dân…

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường cho biết, kết quả công tác 6 tháng đầu năm 2012 có khởi sắc mới, nhiều việc để lại được những dấu ấn lâu dài cho sự phát triển của Bộ, ngành. Tuy nhiên, một số việc có biểu hiện chững lại hoặc đi xuống.

Trong 6 tháng cuối năm, các Sở Tư pháp tiếp tục phấn đấu để hoàn thành nhiệm vụ của mình. Tập trung thực hiện tốt, bền vững công tác THADS, phấn đầu hoàn thành và vượt mức kế hoạch, kiên quyết không để tồn đọng án có điều kiện thi hành, giảm án tồn đọng, chuẩn hóa quy trình THA, đấu tranh chống và xử lý nghiêm các biểu hiện tiêu cực, gây phiền hà cho nhân dân.

 Bộ trưởng Bộ Tư pháp cũng đề cập đến bài học rút ra từ vụ thu hồi đất đai tại Tiên Lãng - Hải Phòng. Đây là sự yếu kém của cơ quan tư pháp, pháp chế trong tham mưu, ban hành VBQPPL của địa phương; trong thực hiện vai trò của cơ quan đầu mối trong theo dõi thi hành pháp luật, thiếu chủ động xin ý kiến chỉ đạo của cơ quan tư pháp cấp trên khi tham gia các việc của địa phương nhưng không thuộc chức năng, nhiệm vụ của ngành; thiếu nhanh nhạy để phát hiện những thiếu sót trong các lĩnh vực ngành tư pháp tham mưu để đề xuất hoàn thiện; chậm kiện toàn cơ quan tư pháp cấp huyện, xã. 

Quốc Huy