Ngăn chặn, đẩy lùi và tiến tới chấm dứt việc chết người do nguyên nhân chủ quan trong PCCN

Phát biểu kết luận Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhìn nhận công tác PCCC và cứu nạn, cứu hộ đã đạt nhiều kết quả quan trọng. Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng đánh giá cao sự nỗ lực, kết quả mà các bộ, ngành, địa phương, các lực lượng chức năng đã đạt được trong công tác PCCC và cứu nạn, cứu hộ.

Các vụ cháy đã làm 440 người chết, hàng nghìn người bị thương

Đồng thời Thủ tướng cũng nêu rõ, chúng ta cần thẳng thắn, khách quan, nghiêm túc nhìn nhận công tác PCCC, cứu nạn, cứu hộ, còn tồn tại, hạn chế, vướng mắc, bất cập, để xảy ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cần khẩn trương, quyết liệt lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện, khắc phục thời gian tới:

Trong 5 năm qua, các vụ cháy đã làm 440 người chết, hàng nghìn người bị thương, trên 60% xảy ra tại khu vực đô thị và 48,5% là do liên quan tới sử dụng điện. Trong đó, tôi lưu ý là nhiều vụ gây chết nhiều người xảy ra tại cơ sở kinh doanh karaoke, tại Hà Nội, nhiều vụ cháy quán karaoke xảy ra tại quận Cầu Giấy. Chúng ta phải suy nghĩ về các số liệu, mất mát nói trên, về những địa bàn, khu vực, lĩnh vực xảy ra nhiều vụ cháy để tìm nguyên nhân, rút kinh nghiệm, tìm ra biện pháp phòng ngừa, xử lý.

Ý thức, trách nhiệm đối với công tác PCCC có nơi, có lúc chưa tốt, chưa nhận thức được tầm quan trọng của PCCC; còn chủ quan, lơ là, thiếu cảnh giác trong việc sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt; còn nhiều trường hợp cố ý vi phạm quy định PCCC, cứu nạn, cứu hộ.

Chế tài xử phạt vi phạm trong lĩnh vực PCCC chưa đủ mạnh, chưa đảm bảo tính răn đe, dẫn đến tình trạng chây ỳ, kéo dài không khắc phục vi phạm. Việc xử phạt vi phạm nhiều nơi, nhiều lúc còn chưa nghiêm, thậm chí buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, thanh tra, kiểm tra, xử lý.

Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, quy chuẩn, tiêu chuẩn liên quan đến công tác PCCC, cứu nạn, cứu hộ chưa toàn diện, đồng bộ, xuyên suốt.

Nhiều bộ, ngành, địa phương chưa ban hành kế hoạch triển khai thực hiện Nghị định 83/2017/NĐ-CP, đến nay mới có 3 Bộ (Công an, Giao thông vận tải, Tư pháp) và 40/63 địa phương ban hành kế hoạch triển khai thực hiện.

Điều này thể hiện sự thiếu quan tâm, thiếu quyết liệt, phó mặc cho các lực lượng chuyên trách phòng cháy, chữa cháy, cứu hộ, cứu nạn của một số lãnh đạo bộ, ngành, địa phương. Thay mặt Chính phủ, tôi phê bình và yêu cầu các đồng chí Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố nghiêm túc kiểm điểm, rút kinh nghiệm, xác định rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân, chấn chỉnh ngay việc lãnh đạo, chỉ đạo công tác này, tăng cường kiểm tra, giám sát, khen thưởng, kỷ luật nghiêm minh, kịp thời.

Dự báo trong thời gian tới, tình hình cháy, nổ, sự cố, tai nạn sẽ diễn biến phức tạp, khó lường, nhất là tại các khu chung cư, khu đông dân cư, nhà dân vừa để ở vừa kết hợp sản xuất, kinh doanh dịch vụ, chợ dân sinh, trung tâm thương mại, nhà cao tầng, khu công nghiệp, cơ sở tập trung đông người…

Về nhận thức, chúng ta phải xác định tình hình cháy nổ, cứu nạn, cứu hộ nghiêm trọng, nhất là tại các khu công nghiệp, khu đô thị, khu đông dân cư, chợ, siêu thị, quán bar, karaoke, vũ trường; đòi hỏi lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện quyết liệt, hiệu quả của các cấp chính quyền, các lực lượng chức năng, nhất là lực lượng nòng cốt phòng cháy chữa cháy và đề cao ý thức người dân, yêu cầu phải rất cao và đúng tầm mức.

Về quan điểm, phải đặt người dân phải là trung tâm, là chủ thể trong công tác này; đặt an toàn, tính mạng của người dân lên trên hết, trước hết; an toàn cháy nổ góp phần ổn định chính trị xã hội và phát triển kinh tế - xã hội.

Về mục tiêu, phải đặt ra mục tiêu cao hơn, ngăn chặn, đẩy lùi và tiến tới chấm dứt việc chết người và hậu quả nghiêm trọng do nguyên nhân chủ quan, nâng cao ý thức và kỹ năng của người dân trong phòng chống cháy nổ, cứu hộ, cứu nạn.

Tập trung các các nhiệm vụ, giải pháp

Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tập trung thực hiện quyết liệt, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau:

Một là, tiếp tục triển khai nghiêm túc, hiệu quả Chỉ thị 47-CT/TW và Kết luận 02 ngày 18/5/2021 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng cháy, chữa cháy; các văn bản, nghị quyết của Quốc hội; các nghị định, quyết định văn bản có liên quan của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Các bộ, ngành, địa phương chưa xây dựng kế hoạch thực hiện Nghị định số 83; chưa hoặc chậm thực hiện các nhiệm vụ tại các Quyết định 630/QĐ-TTg và Quyết định 1492/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phải khẩn trương tổ chức thực hiện ngay, bảo đảm yêu cầu, tiến độ.

Hai là, tập trung hoàn thiện chính sách, pháp luật về công tác PCCC và cứu nạn, cứu hộ. Bộ Công an chủ trì, phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ Tư pháp và các cơ quan liên quan nghiên cứu sự cần thiết, tính khả thi, cấp bach xây dựng Luật PCCC và cứu nạn, cứu hộ. Tiếp tục rà soát, hoàn thiện hệ thống các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, quy trình về PCCC, cứu nạn, cứu hộ phù hợp với tình hình phát triển KTXH, góp phần vào công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước.

Ba là, tăng cường tuyên truyền, giáo dục kiến thức pháp luật, kỹ năng để nhân dân tự giác chấp hành pháp luật về PCCC và cứu nạn, cứu hộ; xây dựng phong trào toàn dân PCCC và cứu nạn, cứu hộ. Phát huy vai trò của người dân trong việc phải có ý thức tự bảo vệ cho chính mình, từ bảo vệ cho chính mình thì mới tham gia bảo vệ cho cộng đồng, cho xã hội với tinh thần mình vì mọi người và mọi người vì mình.

Bốn là, siết chặt kỷ luật, kỷ cương; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về PCCC và cứu nạn, cứu hộ. Trước mắt, Bộ Công an chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị, địa phương tiến hành tổng kiểm tra, rà soát trên toàn quốc về công tác PCCC, nhất là những địa bàn, lĩnh vực xảy ra nhiều vụ cháy, như địa bàn Cầu Giấy, Hà Nội, các quán karaoke, chú ý các cơ sở tập trung đông người, các nơi tiềm ẩn nhiều rủi ro cháy nổ, nhất là các khu chung cư cao tầng; xử phạt nghiêm minh và bắt buộc khắc phục đối với các cơ sở đưa vào hoạt động không bảo đảm các điều kiện an toàn về PCCC và cứu nạn, cứu hộ. Việc giám sát, kiểm tra, hướng dẫn các cơ sở trong diện quản lý phải thực hiện một cách nghiêm ngặt, nghiêm minh, chặt chẽ, không lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm trong giám sát, kiểm tra, hướng dẫn.

Năm là, kiện toàn, củng cố các lực lượng tại chỗ làm công tác PCCC và cứu nạn, cứu hộ tại khu dân cư, cơ sở. Xây dựng và nhân rộng các mô hình, điển hình tiên tiến; kịp thời khen thưởng các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc, mô hình hay, cách làm tốt. Xây dựng cơ chế phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ giữa Công an, Quân đội và các lực lượng khác trong thực hiện nhiệm vụ chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ. Các bộ, ngành, địa phương quan tâm bố trí kinh phí đầu tư và xây dựng cơ sở vật chất, hậu cần cho lực lượng Cảnh sát PCCC và cứu nạn, cứu hộ.

Sáu là, tập trung các nguồn lực để xây dựng và phát triển đồng bộ cơ sở hạ tầng, kỹ thuật về PCCC và cứu nạn, cứu hộ (giao thông, thông tin liên lạc, hệ thống cảnh báo sự cố, tai nạn...). Nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và sản xuất phương tiện, thiết bị PCCC và cứu nạn, cứu hộ. Khẩn trương hoàn thiện, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch hạ tầng PCCC 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050. Tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực PCCC và cứu nạn, cứu hộ. Huy động nguồn lực xã hội hóa, hợp tác công tư để mua sắm trang thiết bị, vật tư phòng cháy chữa cháy.

Bảy là, xây dựng, kiện toàn lực lượng Cảnh sát PCCC và cứu nạn, cứu hộ cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, tinh thông về pháp luật, nghiệp vụ, kỹ thuật, chiến thuật chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ theo đúng tinh thần Nghị quyết 12-NQ/TW của Bộ Chính trị. Bố trí phù hợp lực lượng PCCC ở các địa bàn trọng điểm, mở rộng mạng lưới, bảo đảm bám địa bàn, bám cơ sở, bám sát người dân.

Tám là, khẩn trương nghiên cứu, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, các công nghệ cao, công nghệ chữa cháy tự động vào hoạt động phòng cháy, chữa cháy.

Về một số nhiệm vụ cụ thể cần khẩn trương thực hiện:

- Bộ Xây dựng rà soát, sửa đổi, bổ sung ban hành mới các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về PCCC và cứu nạn, cứu hộ. Tập trung hoàn thành quy chuẩn an toàn cháy đối với nhà ở riêng lẻ, các cơ sở kinh doanh đặc thù, nhạy cảm, trong đó có quán karaoke, vũ trường, quán bar, chợ, kho; nhất là liên quan đến việc chuyển đổi công năng sử dụng (như từ nhà ở chuyển đổi sang hoạt động kinh doanh dịch vụ, vừa ở vừa kinh doanh, sản xuất). Phối hợp với Bộ Công an khẩn trương sửa đổi các quy định về cấp nước chữa cháy tại các khu công nghiệp, khu đô thị.

- Bộ Công Thương khẩn trương rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định về sử dụng điện (sau công tơ), bảo đảm an toàn về PCCC tại các cơ sở, hộ gia đình. Rà soát cơ sở kinh doanh, bảo quản hóa chất có nguy cơ cháy, nổ cao xen cài trong các khu dân cư để có kế hoạch di dời, bảo đảm các điều kiện an toàn về PCCC và cứu nạn, cứu hộ.

- Bộ Giáo dục và Đào tạo tăng cường phổ biến, kiến thức, kỹ năng về PCCC và cứu nạn, cứu hộ trong chương trình giảng dạy, hoạt động ngoại khóa.

- Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội nghiên cứu, bổ sung công việc PCCC và cứu nạn, cứu hộ vào danh mục nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm. Nghiên cứu, đề xuất chế độ, chính sách đặc thù cho lực lượng phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ phù hợp với tính chất công việc, cân đối với các lực lượng khác, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh đất nước.

- Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành mới tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về sản phẩm điện. Đẩy mạnh nghiên cứu khoa học công nghệ phục vụ công tác PCCC và cứu nạn, cứu hộ.

- Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch rà soát công tác cấp phép kinh doanh, hoạt động, tăng cường hướng dẫn, thanh tra, kiểm tra đối với dịch vụ karaoke; quy định chặt chẽ hơn việc cấp phép kinh doanh karaoke, vũ trường.

- Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tăng cường chỉ đạo công tác PCCC rừng. Khẩn trương xây dựng các quy chuẩn, tiêu chuẩn quốc gia về PCCC rừng.

- Các cơ quan truyền thông đẩy mạnh tuyên truyền nhằm tạo sự hưởng ứng, tham gia của xã hội; phổ biến kiến thức, kỹ năng về PCCC, cứu nạn, cứu hộ.

- Bộ Tài chính hướng dẫn về kinh phí, chi tiêu thường xuyên, bảo hiểm cho công tác phòng cháy, chữa cháy.

- Bộ Kế hoạch và Đầu tư dẫn tiêu chí, tiêu chuẩn, quy trình bố trí đầu tư phát triển cho phòng cháy chữa cháy trong đầu tư công; nghiên cứu huy động hợp tác công tư, nguồn lực xã hội hóa trong công tác này.

- Đối với các địa phương, yêu cầu:

+ Tăng cường thanh tra, kiểm tra, siết chặt quản lý nhà nước về PCCC và cứu nạn, cứu hộ; xử lý nghiêm, kiên quyết thu hồi giấy phép, đình chỉ hoạt động của các cơ sở không đủ điều kiện.

+ Xử lý trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền địa phương nếu để các cơ sở có nguy cơ cháy, nổ cao hoạt động khi chưa bảo đảm các điều kiện an toàn PCCC và khi xảy ra các vụ cháy gây hậu quả nghiêm trọng do thiếu lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện, kiểm tra, giám sát, thanh tra.

+ Công khai các dự án, công trình vi phạm quy định về PCCC trên phương tiện thông tin đại chúng để các cơ quan, tổ chức và người dân cùng tham gia giám sát.

+ Ban hành Nghị quyết về mức chi ngân sách cho hoạt động PCCC và cứu nạn, cứu hộ.

+ Khẩn trương hoàn thành việc tích hợp nội dung quy hoạch hạ tầng về PCCC giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050 vào quy hoạch chung của tỉnh, thành phố (hoàn thành trong năm 2022).

+ Xây dựng mô hình an toàn cháy nổ ở cấp huyện, xã, tổ dân phố.

Ngay sau Hội nghị này, tôi yêu cầu các bộ, ngành, địa phương cần nâng cao nhận thức, quán triệt quan điểm, tiếp thu các ý kiến, đề xuất, xây dựng và trình Thủ tướng ban hành Chỉ thị về vấn đề này, triển khai tổ chức thực hiện quyết liệt, nghiêm túc các nhiệm vụ, giải pháp có hiệu quả, nâng cao hiệu quả phòng cháy, chữa cháy, cứu hộ, cứu hạn, tạo sự chuyển biến rõ nét trong công tác PCCC và cứu nạn, cứu hộ thời gian tới.