Làm rõ trách nhiệm 11 địa phương chậm thanh toán các khoản mua sắm trang thiết bị y tế

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho ý kiến tại phiên họp. Ảnh Quôchoi

Sáng nay (17/7), tại Nhà Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc sử dụng 20% kinh phí kết dư Quỹ khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế năm 2015.

Tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ thay mặt Chính phủ trình bày Tờ trình xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sử dụng 20% kinh phí kết dư Quỹ Khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế năm 2015, cụ thể:

Về căn cứ sử dụng kinh phí kết dư Quỹ Khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, theo quy định tại khoản 3 Điều 35 Luật Bảo hiểm y tế năm 2008, đã được sửa đổi, bổ sung năm 2014 và khoản 4 Điều 6 Nghị định số 105/2014/NĐ-CP ngày 15 tháng 11 năm 2014 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm y tế, trường hợp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có số thu Bảo hiểm y tế (BHYT) dành cho khám bệnh, chữa bệnh lớn hơn số chi khám, chữa bệnh trong năm, phần kinh phí chưa sử dụng hết được phân bổ và sử dụng theo lộ trình như sau:

Từ ngày 01 tháng 01 năm 2015 đến ngày 31 tháng 12 năm 2020, Bảo hiểm xã hội Việt Nam có trách nhiệm hạch toán 80% vào quỹ dự phòng, đồng thời thông báo 20% số kinh phí dành cho khám, chữa bệnh chưa sử dụng hết cho địa phương để sử dụng theo thứ tự ưu tiên sau đây: Hỗ trợ Quỹ Khám bệnh, chữa bệnh cho người nghèo; hỗ trợ mức đóng BHYT cho một số nhóm đối tượng phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương; mua trang thiết bị y tế phù hợp với năng lực, trình độ của cán bộ y tế; mua phương tiện vận chuyển người bệnh ở tuyến huyện; Từ ngày 01 tháng 01 năm 2021, phần kinh phí chưa sử dụng hết được hạch toán toàn bộ vào Quỹ Dự phòng BHYT để điều tiết chung.

Tình hình sử dụng 20% kinh phí kết dư Quỹ Khám bệnh, chữa bệnh BHYT năm 2015, Bộ trưởng Bộ Tài chính chỉ rõ, theo báo cáo quyết toán Quỹ BHYT của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, năm 2015 có 38 tỉnh, thành phố và Bộ Quốc phòng có kết dư quỹ KCB BHYT, tổng số là 5.838 tỷ đồng. Theo quy định tại khoản 3 Điều 35 Luật BHYT và điểm b khoản 4 Điều 6 Nghị định số 105/2014/NĐ-CP, phần 20% được để lại cho địa phương sử dụng là 1.167 tỷ đồng.

Sau khi báo cáo quyết toán Quỹ BHYT được Hội đồng quản lý Bảo hiểm xã hội Việt Nam thông qua, ngày 29 tháng 12 năm 2016, Bảo hiểm xã hội Việt Nam có các văn bản từ số 5329/BHXH-CSYT đến số 5367/BHXH-CSYT thông báo 20% số kinh phí dành cho khám, chữa bệnh chưa sử dụng hết năm 2015 gửi cho từng địa phương.

Căn cứ số kinh phí chưa sử dụng hết được sử dụng tại địa phương, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan chức năng tại địa phương xây dựng kế hoạch phân bổ và sử dụng kinh phí trình Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh phê duyệt và báo cáo Hội đồng nhân dân cấp tỉnh theo đúng thứ tự ưu tiên quy định tại điểm a khoản 3 Điều 35 Luật BHYT,

Trên cơ sở đề nghị của các địa phương, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép 11 tỉnh, thành phố được kéo dài thời gian thanh toán các khoản mua sắm trang thiết bị y tế, phương tiện vận chuyển người bệnh từ nguồn 20% kết dư quỹ KCB BHYT năm 2015 đến hết ngày 30 tháng 6 năm 2020. Sau thời điểm này, phần kinh phí chưa sử dụng hết được hạch toán vào quỹ dự phòng để điều tiết chung theo quy định của Luật BHYT.

Thẩm tra Tờ trình, Ủy ban Tài chính và Ngân sách cho biết, Căn cứ Luật Bảo hiểm y tế, việc phân bổ và sử dụng phần kết dư Quỹ Khám bệnh, chữa bệnh BHYT chỉ được đặt ra từ khi có Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật BHYT năm 2014. Trong đó, theo quy định tại điểm a khoản 3 Điều 35 thì từ ngày 01/01/2015 đến 31/12/2020, Bảo hiểm xã hội Việt Nam có trách nhiệm trích 80% số kinh phí khám, chữa bệnh chưa sử dụng hết vào quỹ dự phòng, đồng thời thông báo 20% số kinh phí dùng cho khám, chữa bệnh chưa sử dụng hết cho địa phương để sử dụng theo thứ tự ưu tiên: Hỗ trợ Quỹ khám bệnh, chữa bệnh cho người nghèo; hỗ trợ mức đóng bảo hiểm y tế cho một số nhóm đối tượng phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương; mua trang thiết bị y tế phù hợp với năng lực, trình độ của cán bộ y tế; mua phương tiện vận chuyển người bệnh ở tuyến huyện.

Trong thời hạn 12 tháng, sau khi Bảo hiểm xã hội Việt Nam thẩm định quyết toán và kể từ ngày ghi trong thông báo của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, phần kinh phí chưa sử dụng hoặc không sử dụng hết phải thu hồi và chuyển về Bảo hiểm xã hội Việt Nam để nộp về Quỹ Dự phòng. Ủy ban Tài chính và Ngân sách nhận thấy, việc Chính phủ trình cho phép 11 tỉnh, thành phố được kéo dài thời gian thanh toán từ nguồn 20% kết dư Quỹ Khám bệnh, chữa bệnh BHYT là vượt quy định của Luật Bảo hiểm y tế, do đó, thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội.

Thảo luận tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu cho rằng cần cân nhắc kỹ về vấn đề này, nhiều tỉnh đã làm tốt, còn một số tỉnh chưa làm tốt vấn đề sử dụng quỹ kết dư BHYT, nhưng vấn đề kỷ cương kỷ luật phải đảm bảo thực hiện một cách nghiêm túc ở tất cả các tỉnh; cần chỉ rõ việc tổ chức thực hiện thời gian vừa qua do đâu mà dẫn đến việc chậm này. Để giải quyết vấn đề này thì Chính phủ cần phải có cơ sở giải thích thuyết phục hơn.

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Hà Ngọc Chiến và Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc cho rằng, 11 tỉnh mà Chính phủ trình cho phép được kéo dài thời gian thanh toán từ nguồn 20% kết dư Quỹ Khám bệnh, chữa bệnh BHYT vượt quy định của Luật Bảo hiểm y tế đều là những tỉnh phát triển chứ không phải những tỉnh thuộc vùng dân tộc, miền núi khó khăn, do đó cần phải phân tích, xem xét để chỉ ra nguyên nhân do đâu mà tồn tại tình trạng chậm chễ này.

Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân chỉ rõ, do đây là vấn đề mua sắm trang thiết bị y tế, phương tiện vận chuyển người bệnh, phục vụ nhân dân, do đó Ủy ban Thường vụ Quốc hội ưu tiên cân nhắc xem xét đảm bảo tính hợp lý, tìm mọi cách tháo gỡ khó khăn; tuy nhiên cần nghiêm khắc phê bình các bộ, ngành và địa phương đã để xảy ra tình trạng chậm thanh toán này. Việc thực hiện không nghiêm các quy định của Luật sẽ dễ tạo ra các tiền lệ về sau, đo đó đề nghị các cơ quan chủ quản và các bộ ngành có liên quan phải thẳng thắn nhìn nhận vấn đề này.

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý cho phép 11 tỉnh, thành phố được kéo dài thời gian thanh toán các khoản mua sắm trang thiết bị y tế, phương tiện vận chuyển người bệnh từ nguồn 20% kết dư  Quỹ Khám bệnh, chữa bệnh BHYT năm 2015 đến hết ngày 30 tháng 6 năm 2020 theo thẩm quyền của Quốc hội. Tuy nhiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ làm rõ nguyên nhân và trách nhiệm vì sao nhiều tỉnh khó khăn mà thực hiện rất tốt, còn 11 tỉnh lại không thực hiện được theo đúng tinh thần của Luật; giao Ủy ban Tài chính và Ngân sách thẩm tra chính thức và Chính phủ hoàn chỉnh hồ sơ để trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 8 tới đây.