Khánh Hòa: Ngân hàng cho vay khi hợp đồng bảo lãnh chưa được đăng ký

Theo phản ánh, vợ chồng ông Võ Ngọc Thạch và bà Phan Phạm Thị Lệ Hà (địa chỉ phố Thuận Phát, phường Cam Thuận, TP. Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa) có quan hệ họ hàng với ông Võ Ngọc Hiệp, chủ Xí nghiệp tư doanh chế biến thủy sản Cam Ranh (XN Cam Ranh).

Ông Hiệp nhờ vợ chồng ông Thạch dùng tài sản là nhà đất để ký kết Hợp đồng bảo lãnh giá trị quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất số 01/HĐBL/THACH ngày 1/6/2006 để đồng bảo đảm cho các khoản vay của XN Cam Ranh tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn - Chi nhánh Khánh Hòa (Agribank Khánh Hòa) và Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh Nha Trang (Vietcombank Nha Trang).

Hai bên soạn hợp đồng, trong đó Điều 11.1 có nội dung: “Hợp đồng này có hiệu lực kể từ ngày được cơ quan đăng ký giao dịch bảo đảm chứng nhận …”. Tuy nhiên, cho đến nay, hợp đồng này chưa được đăng ký giao dịch bảo đảm.

Một trong những tài sản nhà đất của vợ chồng ông Thạch

Theo pháp luật về đất đai thời điểm đó, khoản 4 Điều 146 Nghị định số 181/2004/NĐ-CP quy định: “… hợp đồng bảo lãnh bằng quyền sử dụng đất có hiệu lực kể từ thời điểm đăng ký tại Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất...”.

Năm 2010, XN Cam Ranh (là doanh nghiệp tư nhân một chủ) đã giải thể để thành lập Công ty TNHH Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Cam Ranh (Công ty Cam Ranh), là một công ty TNHH hai thành viên. Khi có sự thay đổi pháp nhân mới, các khoản nợ cũ của XN Cam Ranh đã được chuyển giao sang cho Công ty Cam Ranh theo các Phụ lục Hợp đồng tín dụng ký ngày 29/8/2012. Tuy nhiên, khi chuyển giao nợ này thì các ngân hàng cũng như XN Cam Ranh không hỏi ý kiến vợ chồng ông Thạch về việc có tiếp tục bảo đảm cho khoản nợ chuyển sang công ty mới này hay không.

Điều 317 Bộ luật Dân sự 2005 quy định: “Trong trường hợp nghĩa vụ dân sự có biện pháp bảo đảm được chuyển giao thì biện pháp bảo đảm đó chấm dứt, nếu không có thoả thuận khác”.

Do giữa XN Cam Ranh và Vietcombank phát sinh tranh chấp hợp đồng tín dụng nên ngày 5/1/2009, Vietcombank đã khởi kiện XN Cam Ranh ra TAND Khánh Hòa để yêu cầu thanh toán tiền vay và xử lý các hợp đồng bảo lãnh, thế chấp, trong đó có Hợp đồng bảo lãnh số 01.

Tại Bản án số 13/2009/KDTM-ST ngày 24/9/2009 TAND Khánh Hòa (đã có hiệu lực pháp luật) xét xử tranh chấp nêu trên đã nhận định Hợp đồng bảo lãnh 01 không có hiệu lực do không đăng ký giao dịch bảo đảm.

Đối với vụ tranh chấp hợp đồng tín dụng phát sinh giữa Công ty Cam Ranh và Agribank, Bản án số 04/2016/KDTM-ST ngày 17/10/2016 của TAND tỉnh Khánh Hòa đã tuyên Hợp đồng bảo lãnh số 01 có hiệu lực thi hành.

Vợ chồng ông Thạch kháng cáo Bản án số 04/2016/KDTM-ST. Ngày 25/5/2018, TAND Cấp cao tại Đà Nẵng xử phúc thẩm, tuyên Hợp đồng bảo lãnh số 01 ngày 1/6/2006 có hiệu lực...

Ông Thạch cho rằng trong vụ việc này cơ quan chức năng cần xem xét trách nhiệm của Agribank về việc cho vay bằng tài sản bảo đảm, dù biết tài sản bảo lãnh chưa đủ điều kiện đăng ký giao dịch bảo đảm. Qua đó, đảm bảo quyền lợi chính đáng của gia đình ông với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.