TP.HCM đặt mục tiêu từ nay đến năm 2035 sẽ xây dựng hoàn chỉnh 7 tuyến đường sắt đô thị (tuyến số 1 đến số 7) với tổng chiều dài khoảng 355km. 10 năm sau sẽ làm thêm 155km (tuyến số 8 đến tuyến số 10), nâng tổng chiều dài đường sắt đô thị lên khoảng 510km.
Tại Kỳ họp thứ 20 HĐND TP.HCM khóa X, nhiệm kỳ 2021-2026, ông Trần Quang Lâm - Giám đốc Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TP.HCM đã thông tin về tờ trình của UBND TP.HCM về Đề án Phát triển hệ thống đường sắt đô thị TP.HCM theo Kết luận số 49-KL/TW của Bộ Chính trị về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Theo đó, đến năm 2035, TP.HCM đặt mục tiêu xây dựng hoàn chỉnh 7 tuyến đường sắt đô thị (tuyến số 1 đến tuyến số 7) với chiều dài khoảng 355km, sơ bộ tổng mức đầu tư 7 tuyến khoảng 40,2 tỷ USD; bảo đảm vận tải hành khách công cộng đạt 40%-50% nhu cầu đi lại của người dân.
Đến năm 2045, thành phố xây dựng hoàn thành thêm 155km (hoàn chỉnh tuyến số 8 đến tuyến số 10), nâng tổng chiều dài đường sắt đô thị lên khoảng 510km.
Theo Sở GTVT, Đề án có mục tiêu phát triển đường sắt đô thị hiện đại, đồng bộ nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của thành phố.
Cạnh đó, hình thành phương thức vận tải văn minh, hiện đại, góp phần tái cấu trúc hệ thống giao thông công cộng, xây dựng văn hóa giao thông, giảm ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường.
TP.HCM hướng tới đô thị đạt tầm cỡ quốc tế, giữ vai trò là đầu mối kết nối và phát triển với mạng lưới khu vực và quốc tế vào năm 2045; phấn đấu tỷ lệ vận tải hành khách công cộng đến năm 2035 đảm nhận 30-40%, đến năm 2045 đảm nhận 40-50% và sau năm 2045 đảm nhận 50-60%.
Để thực hiện đề án này, TP.HCM kiến nghị 43 cơ chế thuộc 6 nhóm chính, bao gồm: Quy hoạch; chính sách huy động nguồn vốn; trình tự, thủ tục, thẩm quyền triển khai; giải phóng mặt bằng; quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật, công nghệ; quản lý, khai thác...
Về phương án nguồn vốn, đề án xác định đầu tư công là chủ đạo với kế hoạch dự kiến huy động từ nhiều nguồn, như tăng thu ngân sách Trung ương, thành phố được giữ lại; phát triển TOD; phát hành trái phiếu địa phương...
Trong quá trình triển khai, thành phố tiếp tục nghiên cứu, kêu gọi các nhà đầu tư tham gia các dự án Metro.
Về kế hoạch triển khai thực hiện, từ nay đến giai đoạn 2025-2027 sẽ chuẩn bị đầu tư. Năm 2027-2028 triển khai bồi thường, giải phóng mặt bằng và khởi công công trình.
Nhìn lại thực tế, sau hơn 12 năm thi công, TP.HCM mới hoàn thành tuyến đường sắt đô thị đầu tiên Metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) với chiều dài 19,7km, gồm 3 ga ngầm và 11 ga trên cao.
Như vậy, mục tiêu đến 2045 hoàn thành 10 tuyến Metro với khoảng 510km được xem là thách thức lớn đối với thành phố.
Cũng tại Kỳ họp, Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi cho biết, tuyến Metro số 1 dự kiến vận hành thương mại từ ngày 22/12, tuy nhiên lễ khánh thành công trình sẽ diễn ra vào thời điểm khác, dự kiến sau Tết Nguyên đán 2025.
Theo ông Mãi, tuyến Metro số 1 là công trình lớn, biểu tượng cho mối quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Nhật Bản. Do đó, việc tổ chức lễ khánh thành cần có sự thảo luận kỹ lưỡng với phía Nhật Bản.