Hội nghị tổng kết thực tiễn thi hành Luật Tố tụng Hành chính

Đến dự và chỉ đạo Hội nghị có ông Bùi Ngọc Hòa, Ủy viên Ban cán sự Đảng, Phó Chánh án Thường trực TANDTC; ông Nguyễn Sơn, Ủy viên ban cán sự Đảng, Phó Chánh án TANDTC; ông Trần Văn Tú, nguyên Phó Chánh án TANDTC; lãnh đạo các Tòa, Vụ, Viện thuộc TANDTC, TAND các tỉnh phía Nam. Về phía địa phương có ông Trần Ngọc Liêm, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Phó Chánh án Thường trực TANDTC Bùi Ngọc Hòa cho biết: Trải qua hơn 3 năm thi hành, Luật này đã góp phần quan trọng trong việc bảo vệ chế độ XHCN, tăng cường pháp chế XHCN, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, cơ quan, tổ chức. Tuy nhiên, thực tiễn thi hành LTTHC đã bộc lộ những hạn chế, bất cập, mâu thuẫn. Trên cơ sở nội dung tổng kết, Ban soạn thảo Dự án Luật sẽ thống nhất quan điểm, định hướng sửa đổi toàn diện LTTHC theo quan điểm chỉ đạo và đáp ứng các yêu cầu về thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng về cải cách tư pháp; bảo đảm cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp năm 2013. 

Toàn cảnh hội nghị

Phạm vi sửa đổi LTTHC là cơ bản, toàn diện, có tính hệ thống xuyên suốt quá trình tố tụng, đặc biệt tập trung vào những quy định nhằm phù hợp với việc cải cách cơ cấu, tổ chức hệ thống TAND, VKSND đảm bảo tính ổn định, đồng bộ của hệ thống pháp luật TTHC. Đồng thời, nghiên cứu bổ sung những thủ tục tố tụng đặc thù phù hợp với những loại quan hệ pháp luật hành chính đặc thù; bảo đảm không có sự xung đột với các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên; bảo đảm việc giải quyết các vụ án hành chính dân chủ, bình đẳng, công khai, minh bạch, bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, đồng thời hoàn thiện trình tự và thủ tục TTHC theo hướng chặt chẽ, nhanh chóng, đúng pháp luật, đổi mới thủ tục hành chính tư pháp nhằm tạo điều kiện cho người dân tiếp cận công lý một cách dễ dàng; đảm bảo sự tham gia giám sát của nhân dân đối với hoạt động tư pháp; đề cao vai trò, trách nhiệm của cá nhân, cơ quan, tổ chức trong hoạt động tố tụng hành chính; bảo đảm tính khả thi của các bản án, quyết định của Tòa án, các bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật phải được thi hành. 

Trong đó, cần lưu ý một số nội dung mới như: Mở rộng thẩm quyền giải quyết các vụ án hành chính cho Tòa án theo hướng Tòa án không được từ chối thụ lý giải quyết yêu cầu bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân; quy định về thủ tục rút gọn giải quyết các vụ án đơn giản, chứng cứ rõ ràng; xây dựng nguyên tắc tranh tụng, bảo đảm tranh tụng theo quy định tại khoản 5 Điều 103 Hiến pháp 2013, coi việc nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa là khâu đột phá của hoạt động xét xử; thể chế hóa chủ trương về cải cách tư pháp đối với chức năng kiểm sát hoạt động tư pháp của VKSND trong hoạt động xét xử, xác định rõ nhiệm vụ cụ thể của VKS trong TTHC; quy định cụ thể về thẩm quyền của TAND các cấp theo quy định của Luật Tổ chức TAND (sửa đổi); quy định trình tự thủ tục tố tụng từ khi Tòa án nhận đơn của đương sự, thụ lý đơn, giải quyết và xét xử phải bảo đảm tính chặt chẽ, bảo đảm quyền và nghĩa vụ của đương sự, trách nhiệm của Tòa án, cơ quan tiến hành tố tụng, cá nhân cơ quan tổ chức có thẩm quyền theo hướng phục vụ nhân dân; trình tự tố tụng cần đơn giản, dễ hiểu, dễ áp dụng, thời gian giải quyết tranh chấp nhanh gọn; tạo điều kiện cho các đương sự chủ động thu thập chứng cứ chứng minh, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình; hoàn thiện thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm; khuyến khích việc giải quyết một số tranh chấp thông qua thương lượng, hòa giải, trọng tài; Tòa án hỗ trợ bằng quyết định công nhận việc giải quyết đó; xây dựng và phát triển án lệ theo hướng tạo nguồn án lệ để TAND các cấp tham khảo trong quá trình giải quyết vụ án hành chính.

Khái quát về tổng kết thực tiễn thi hành LTTHC, bà Nguyễn Thị Hoàng Bạch Yến, Chánh tòa Tòa Hình chính TANDTC cho biết: LTTHC đã góp phần rất lớn đối với việc nâng cao chất lượng giải quyết các vụ án hành chính, tạo ra được khung khổ pháp lý vững chắc cho hoạt động tố tụng. So với các quy định của các pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án hành chính thì việc xây dựng và ban hành LTTHC đã có bước đột phá trong công tác xây dựng pháp luật TTHC của nước ta. Tuy nhiên, trên thực tế áp dụng vẫn còn những tồn tại, thiếu sót. Trên cơ sở tổng kết, TAND các cấp, cơ quan, tổ chức có liên quan đã kiến nghị sửa đổi, bổ sung 32/265 điều; đề nghị bổ sung 5 điều; đề nghị hướng dẫn 17 điều. Đa số các ý kiến tập trung kiến nghị về các vấn đề như: Nhằm đảm bảo nguyên tắc tranh tụng; về thẩm quyền của Tòa án; về áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời; về chứng minh, chứng cứ; về quyền khởi kiện, thời hiệu khởi kiện; về giám đốc thẩm, tái thẩm; thủ tục đặc biệt xem xét lại Quyết định của Hội đồng Thẩm phán TANDTC, về các chi phí tố tụng. Phần lớn các TAND địa phương có ý kiến đề nghị bổ sung quy định về thủ tục rút gọn trong tố tụng hành chính; về áp dụng án lệ trong xét xử, thi hành án trong tố tụng hành chính. Bên cạnh đó, nhiều ý kiến kiến nghị pháp điển một số nội dụng tại các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn TTHC nhằm đảm bảo hiệu lực pháp lý và tính thống nhất trong áp dụng pháp luật TTHC.

Trên cơ sở gợi ý thảo luận của Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Sơn, các đại biểu đã có nhiều bài tham luận chỉ ra những khó khăn, vướng mắc, đồng thời đưa ra những điểm cần sửa đổi, bổ sung Luật TTHC. Báo Công lý sẽ thông tin chi tiết trong thời gian tới.