Rộn ràng lễ hội Lồng Tồng

Hồng Hạnh| 02/03/2015 17:39

Mỗi năm, khi hoa đào nở rực trên những con đường và hương vị Tết còn vương đầy trong gian bếp, sau những ngày nghỉ ngơi công việc đồng áng, người nông dân vùng cao lại háo hức tham gia lễ hội Lồng Tồng để cầu nguyện cho một năm mới mùa màng bội thu.

Năm nay, Phương Độ là xã đầu tiên khai hội cho mùa lễ cổ truyền này của tỉnh Hà Giang.

Đã thành thông lệ, hằng năm cứ vào những ngày đầu tháng giêng, sau những ngày vui xuân, xã Phương Độ (Hà Giang) lại tổ chức Lễ hội Lồng Tồng để cầu trời cho mưa thuận gió hòa, cây cối, mùa màng bội thu, cuộc sống no đủ, sức khỏe cho mọi thành viên trong gia đình.

Lễ hội được tổ chức ở một khoảng đất rộng, bằng phẳng, xa xa là những thửa ruộng bậc thang sẵn sàng chờ người nông dân xuống đồng, cày những đường cày đầu tiên trong năm mới.

Từ sáng sớm, ở các thôn, bản xa xôi của xã, bà con đã nô nức kéo về thôn Châng để cùng tham gia trong không khí náo nhiệt, rộn ràng. Các tràng trai, cô gái khoác trên mình những bộ quần áo dân tộc sặc sỡ, xúng xính bên những chiếc ô nhiều màu đến lễ hội.

Lễ hội Lồng Tồng gồm hai phần chính là phần lễ và phần hội. Phần lễ với các nghi thức để cầu thần Nông, thần Núi, thần Suối do thầy cúng Nguyễn Chí Thu – người già nhất làng thực hiện.

Mâm lễ cúng được người dân trong làng chuẩn bị rất chu đáo: một đầu lợn, một con gà, gói xôi, mâm ngũ quả, rượu, những quả “còn” nhiều màu sắc và một cum lúa. Tất cả sản vật cúng đều là do người dân tự làm ra, thể hiện lòng thành kính với các vị thần đã bảo hộ cho họ.

Kết thúc phần cúng lễ, thầy cúng cầm cum lúa chia đều cho mọi người, tượng trưng cho việc phát lộc đầu năm, người được nhận lúa sẽ may mắn suốt cả năm.

Phần hội mở đầu với những tiết mục hát Then, hát Cọi của các thanh niên, trai gái trong làng. Tiếng hát hòa chung với tiếng trống hội vang xa, làm lễ hội càng thêm rộn ràng, háo hức.

Phần trung tâm của ngày hội là cuộc thi ném còn. Những quả còn nhỏ xinh với nhiều tua bằng vải màu sắc sặc sỡ được tung lên trời hướng đến hồng tâm trên ngọn cây nêu cao 25m dựng giữa bãi đất rộng, nơi có hai vòng tròn cao thấp tượng trưng cho Âm – Dương, cái gốc của vũ trụ và sinh ra vạn vật.

Đông đảo thanh niên trai gái đua nhau so tài khéo léo. Ai cũng hy vọng chiếc còn của mình đi qua hồng tâm để Âm - Dương giao hoà, mùa màng được tươi tốt. Vòng tròn được ném thủng cũng có nghĩa là mang lại một năm mới đủ đầy, no ấm và hạnh phúc cho tất cả người dân.

Anh Nguyễn Văn Bàn - người đã may mắn ném trúng ngay từ lần đầu tiên đã vui vẻ kể lại: “Trước ngày đi hội tôi phải tập từ mấy hôm trước, hi vọng may mắn này sẽ giúp cho gia đình tôi năm tới được mùa và làm ăn khấm khá hơn”.

Đặc biệt nhất trong lễ hội chính là phần thi cày ruộng bằng trâu của các cặp vợ chồng nông dân. Những chú trâu dự thi là những chú trâu khỏe nhất, cày tốt nhất đã được lựa chọn trước. Chú trâu nào cày được hướng cày đẹp và thẳng trong thời gian ngắn nhất sẽ mang lại chiến thắng cho người chủ.

Trong phần hội còn có nhiều hoạt động thể thao dân tộc và trò chơi dân gian khác như: Leo cột, bịt mắt đánh trống, kéo co, đẩy gậy... mang đến cho người dân những tiếng cười vui vẻ, sự phấn chấn khởi đầu cho một năm mới có nhiều vụ mùa năng suất, hiệu quả cao.

Lễ hội Lồng Tồng không chỉ là một nét sinh hoạt văn hóa độc đáo của đồng bào dân tộc Tày mà còn mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thể hiện niềm hy vọng và khát khao vào một cuộc sống mới sung túc, hạnh phúc hơn.

Ngày nay, lễ hội Lồng Tồng thường xuyên được duy trì, trở thành một sự kiện văn hóa truyền thống mang bản sắc dân tộc có ý nghĩa quan trọng, góp phần giáo dục thế hệ đi sau biết gìn giữ và phát huy những giá trị tốt đẹp, truyền thống cần cù lao động và bồi đắp cho thế hệ trẻ tình yêu thiên nhiên, yêu quê hương đất nước.

Một số hình ảnh về lễ hội:

Rộn ràng lễ hội Lồng Tồng