Dự án Nhà máy Xi măng Hạ Long, do Công ty Cổ phần Xi măng Hạ Long làm chủ đầu tư, trong đó Tập đoàn Sông Đà là cổ đông lớn nhất (59%).
Dự án này có công suất thiết kế 2,07 triệu tấn xi măng PCB40/năm; tổng mức đầu tư: 6.468,5 tỷ đồng. Dự án được bàn giao và đi vào sản xuất kinh doanh từ 2-2-2010, vốn điều lệ của Công ty Cổ phần Xi măng Hạ Long là 982 tỷ đồng.
Toàn cảnh Nhà máy Xi măng Hạ Long (Hoành Bồ).
Trong giai đoạn đầu đi vào hoạt động, công ty gặp nhiều khó khăn về sản xuất, tiêu thụ, giá cả nguyên nhiên vật liệu đầu vào tăng mạnh, dư nợ vay vốn để đầu tư, sản xuất và trả nợ vay của công ty rất lớn (trung bình là 7.000 tỷ đồng/năm), lãi suất vay vốn ngân hàng tăng cao (từ 20-27%/năm), trong khi giá bán tăng không đủ bù chi phí dẫn đến kết quả kinh doanh năm 2011 lỗ 581,268 tỷ đồng; năm 2012 lỗ kế hoạch 495,976 tỷ đồng.
Bộ Xây dựng cho biết, theo báo cáo của Tập đoàn Sông Đà, tổng số tiền tập đoàn đã hỗ trợ trả nợ thay cho Công ty Cổ phần Xi măng Hạ Long tính đến ngày 31-3-2012 là 1.211,1 tỷ đồng.
Hiện tại, giá trị khối lượng dở dang và công nợ phải thu của Tập đoàn lên đến hơn 10.000 tỷ đồng do các chủ đầu tư không có vốn để thanh toán, Tập đoàn đang phải cân đối để thanh toán các khoản nợ vay đến hạn trả nên không thể tiếp tục hỗ trợ Công ty Cổ phần Xi măng Hạ Long trong việc trả nợ khoản vay của các ngân hàng nước ngoài năm 2012, 2013. Từ tình hình trên, Bộ Xây dựng đề nghị Bộ Tài chính có ý kiến trình Thủ tướng Chính phủ chấp thuận cho Tập đoàn Sông Đà vay từ quỹ tích lũy trả nợ nước ngoài Bộ Tài chính để trả nợ ngân hàng nước ngoài…
Một số ý kiến cho rằng, không thể cứ làm ăn thua lỗ thì lại lấy tiền từ quỹ này hay quỹ khác để hỗ trợ. Suy cho cùng, quỹ tích lũy trả nợ nước ngoài cũng là từ tiền thuế của dân, nên không thể sử dụng một cách tùy tiện. Việc một số tập đoàn nhà nước đầu tư lớn nhưng kém hiệu quả đã gây tác động xấu cho nền kinh tế, trong đó có tình trạng lạm phát. Như vậy phải quy trách nhiệm cá nhân của những người liên quan để xử lý thích đáng. Doanh nghiệp nhà nước thua lỗ thì cũng phải phá sản theo quy luật của thị trường, như vậy thì mới bình đẳng. Có ý kiến đặt câu hỏi, nếu đó là doanh nghiệp tư nhân, thì ai “cứu”?
Trung Nguyễn