Công khai minh bạch, chống tiêu cực trong thực hiện chính sách dân tộc

Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu chỉ đạo hội nghị

Đồng chí Nguyễn Xuân Phúc, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo Tây Bắc dự và chỉ đạo hội nghị.

Tham dự hội nghị còn có Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Giàng Seo Phử; Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cao Đức Phát, đại diện các bộ, ngành, lãnh đạo tỉnh Lào Cai và 30 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Phát biểu khai mạc hội nghị, đồng chí Giàng Seo Phử, Bộ trưởng - Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cho biết, đây là hội nghị quan trọng, nhằm tổng kết, đánh giá việc thực hiện công tác dân tộc, chính sách dân tộc trong nhiệm kỳ 2011-2015, qua đó rút ra những bài học kinh nghiệm, đồng thời bàn các giải pháp để thực hiện hiệu quả công tác dân tộc, chính sách dân tộc trong nhiệm kỳ mới.

Theo báo cáo tại hội nghị, trong nhiệm kỳ 2011-2015, công tác dân tộc đạt được nhiều kết quả nổi bật. Ủy ban Dân tộc đã chỉ đạo, điều hành quyết liệt, có hiệu quả công tác dân tộc trên phạm vi cả nước. Hệ thống chính sách dân tộc được xây dựng khá đồng bộ, bao phủ tất cả các lĩnh vực, địa bàn vùng dân tộc và miền núi, với 154 chính sách; huy động nhiều nguồn lực thực hiện các chính sách có hiệu quả… Nhờ đó, kinh tế - xã hội vùng dân tộc và miền núi có bước phát triển mới, đời sống được nâng lên rõ rệt, an ninh, trật tự được giữ vững; tốc độ tăng trưởng bình quân của các tỉnh trong vùng đạt từ 8-10%; tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh hơn bình quân chung cả nước.

Trong 5 năm, ngân sách nhà nước đã đầu tư 135.800 tỷ đồng (chiếm 12,8% kinh phí đầu tư cho nông nghiệp, nông thôn) để thực hiện các chính sách ở vùng dân tộc và miền núi. Riêng kinh phí thực hiện các chương trình, chính sách dân tộc do Ủy ban Dân tộc trực tiếp quản lý là 27.144 tỷ đồng. Hệ thống chính sách dân tộc, trọng tâm là Chương trình 135 giai đoạn II thực hiện trên địa bàn 2.331 xã, 3.059 thôn, ở 415 huyện, 52 tỉnh, trong đó bao gồm: 1.729 xã đặc biệt khó khăn, 412 xã biên giới và 190 xã ATK; đã đầu tư gần 20.000 công trình cơ sở hạ tầng thiết yếu góp phần phát triển sản xuất, nâng cao đời sống nhân dân, làm thay đổi rõ nét bộ mặt nông thôn vùng dân tộc và miền núi.

Đến hết năm 2015, có 80 xã đặc biệt khó khăn và 366 thôn, bản hoàn thành mục tiêu Chương trình 135.

Bên cạnh kết quả đạt được, báo cáo cũng nhìn nhận việc thực hiện công tác dân tộc, chính sách dân tộc còn một số hạn chế như: Việc xây dựng một số đề án còn chậm, chất lượng chưa cao. Công tác cải cách hành chính chưa đạt mục tiêu đề ra; một số chính sách chưa phù hợp. Thiếu cơ chế khuyến khích những địa phương thực hiện tốt chính sách dân tộc. Sử dụng nguồn vốn chưa linh hoạt; chưa phát huy được nội lực của người dân. Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội còn thấp kém, nhất là hạ tầng giao thông, điện, thủy lợi, cơ sở y tế, trường học; tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo cao, nguy cơ tái nghèo lớn…

Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cùng các đồng chí lãnh đạo tham quan gian hàng tại hội trường

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát cho rằng, hầu hết đồng bào dân tộc thiểu số là nông dân, sinh sống ở vùng khó khăn, dân trí thấp nên Bộ luôn coi trọng, tập trung nguồn đầu tư về phát triển nông nghiệp, nông thôn với nhiều chiến lược, 52 đề án chính sách và nhiều chương trình cụ thể, góp phần quan trọng vào nâng cao đời sống bà con, củng cố khối đại đoàn kết dân tộc.

Tuy nhiên, quá trình thực hiện đã nảy sinh nhiều khó khăn, bất cập như sản xuất nông nghiệp hàng hóa kém phát triển, cơ sở hạ tầng nông nghiệp còn nhiều bất cập so với sản xuất hàng hóa quy mô lớn, diện tích canh tác phụ thuộc nước trời, trình độ sản xuất mang nặng tính truyền thống, tính tự phát cao, thiếu liên kết bền vững, thu nhập còn thấp, tỷ lệ hộ nghèo cao...

Thời gian tới, việc đẩy mạnh phát triển tam nông là chủ trương lớn của Đảng, để rút ngắn khoảng cách giữa các vùng miền, chính sách nông nghiệp và phát triển nông thôn tập trung vào khắc phục các hạn chế nêu trên với kế hoạch hành động cụ thể. Đó là, phối hợp chỉ đạo khuyến khích phát triển nông nghiệp, lựa chọn, hướng dẫn đồng bào chuyển mạnh sang phát triển nông nghiệp hàng hóa, là con đường rộng mở để xóa đói giảm nghèo bền vững, hạn chế tự cung tự cấp, làm ra các sản phẩm có khả năng cạnh tranh cao, áp dụng khoa học kỹ thuật, liên kết nông dân với các hình thức phù hợp, gắn sản xuất, chế biến với tiêu thụ của các doanh nghiệp. Đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới ở vùng miền núi, chuyển giao kỹ thuật đặc thù phù hợp, kể cả công nghệ cao cho bà con dân tộc thiểu số...

Cũng tại hội nghị, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Giàng A Chu khẳng định, trong 5 năm qua, Chính phủ đã quan tâm sâu sắc đến đồng bào các dân tộc thiểu số, miền núi, vùng sâu, vùng xa thông qua việc ban hành nhiều nghị quyết, quyết định, góp phần nâng cao đời sống bà con các dân tộc. Tuy vậy, vùng dân tộc trong thời gian tới còn nhiều khó khăn, thách thức bởi địa bàn nhiều vùng còn khác nhau, nên chính sách không thể cào bằng. Do đó, việc đổi mới chính sách với từng vùng khác nhau và cần đề ra các chính sách đặc thù để thực thi chính sách có hiệu quả.

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: Công tác dân tộc đi liền với chính sách dân tộc luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm, coi trọng và đầu tư suốt từ ngày thành lập nước đến nay.

Phó Thủ tướng ghi nhận những thành tựu của công tác dân tộc 5 năm qua. Đó là, việc xây dựng thể chế, chính sách, pháp luật về công tác dân tộc ngày càng đồng bộ, hoàn thiện hơn với 154 chính sách cụ thể theo vùng, ngành, lĩnh vực và đạt được nhiều thành công. Nguồn lực thực hiện công tác dân tộc ngày càng phong phú, đa dạng, hiệu quả hơn. Đã chuyển một bước tư duy từ “cho không” sang cho vay ưu đãi để tạo động lực cho đồng bào nỗ lực vươn lên thoát nghèo. Công tác chỉ đạo, điều hành về công tác dân tộc có bước chuyển biến, đầu tư có trọng tâm, trọng điểm. Kinh tế-xã hội vùng dân tộc và miền núi thay đổi rõ rệt, đời sống đồng bào dân tộc thiểu số ngày càng khấm khá hơn. Đội ngũ cán bộ làm công tác dân tộc tâm huyết, trách nhiệm...

Mặc dù đã được Đảng và Nhà nước hết sức quan tâm, nhưng công tác dân tộc thời gian qua vẫn còn nhiều bất cập, khó khăn, chồng chéo, đòi hỏi sự quan tâm, đầu tư hơn nữa để phát triển kinh tế-xã hội đối với đồng bào các dân tộc thiểu số và miền núi.

Chỉ rõ những hạn chế, Phó Thủ tướng cho rằng, có một số chính sách chồng chéo, nhiều chính sách không phù hợp, không đặc thù, chưa đồng bộ, nguồn lực bố trí của Nhà nước còn bất cập, chưa có cơ chế huy động nguồn lực xã hội đầu tư cho vùng sâu, vùng xa. Bên cạnh đó, vẫn còn một số địa phương chưa quan tâm đầu tư nguồn lực cho đồng bào dân tộc thiểu số, như có đến 9 địa phương chậm ban hành chiến lược về công tác dân tộc giai đoạn 2016-2020. Chênh lệch giàu nghèo ngày càng lớn. Chất lượng nguồn nhân lực còn thấp kém, chưa đạt yêu cầu, năng lực vận động của cán bộ cơ sở còn yếu...

Về nhiệm vụ thời gian tới, Phó Thủ tướng chỉ rõ: Cần nâng cao trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương đối với công tác dân tộc để xây dựng chính sách dân tộc sáng tạo, hiệu quả; rà soát lại chính sách dân tộc, tránh trùng lặp, kiến nghị sửa đổi, bổ sung chính sách mới bảo đảm hiệu quả, thiết thực trong những năm tới; tăng cường nguồn lực, bố trí tập trung, không dàn trải, công khai minh bạch, chống tiêu cực trong việc thực hiện chính sách dân tộc; quy định cụ thể trách nhiệm với người đứng đầu trong công tác dân tộc; cán bộ làm công tác dân tộc phải sát dân hơn nữa để có tham mưu, kiến nghị thiết thực; đẩy mạnh tuyên truyền vận động với bà con dân tộc thiểu số để bà con đoàn kết, đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật vào đời sống, thay đổi nhận thức và hành vi cụ thể của bà con; tạo sự đoàn kết, xây dựng các tuyến biên giới thực sự hòa bình, hữu nghị, phát triển. Các địa phương không để dân đói, bỏ học, dịch bệnh xảy ra trong vùng đồng bào dân tộc và miền núi.