Công hay tư?

Điều 17 Hiến pháp năm 1992 quy định, đất đai là tài sản thuộc sở hữu toàn dân, Nhà nước là người đại diện chủ sở hữu đất đai trên toàn lãnh thổ. Trong lần sửa đổi Luật Đất đai sắp tới, có một quan hệ pháp lý quan trọng cần được chú ý là sự phân biệt rõ ràng giữa chế độ sở hữu toàn dân về đất đai và quyền sở hữu nhà nước đối với loại tài sản đặc biệt này.

Người dân quan tâm nhiều hơn đến quyền về đất đai của họ được đảm bảo

Tại hội thảo góp ý cho việc sửa đổi Luật Đất đai 2003 vừa qua, có ý kiến cho rằng tư hữu hay công hữu về đất đai đều không quan trọng, mà quan trọng là hình thức sở hữu đó phải đem lại hiệu quả cao nhất và chi phí thấp nhất cho mọi người dân.

Một số ý kiến đề xuất nên thừa nhận hình thức sở hữu tư nhân về đất đai trong lần sửa đổi luật sắp tới. Về mặt pháp lý, đất đai phải có “chính danh”, tức là phải có người chủ thực sự. Chế độ sở hữu toàn dân về đất đai mà Nhà nước là người đại diện đang tạo ra một kẽ hở thuận lợi cho một bộ phận cán bộ công quyền tham nhũng đất đai. Toàn dân là chủ sở hữu nhưng dân lại không được quyết định giá đất. Một bất cập khác là quyền sở hữu đất đai thuộc về Nhà nước (toàn dân), trong khi quyền sở hữu nhà lại thuộc cá nhân. Sự không thống nhất này đã dẫn tới mâu thuẫn trong nhiều chính sách về đất đai, bất động sản.

Ý kiến khác cho rằng, thực chất đất đai là công sản, là tài nguyên chung của quốc gia và cho dù sở hữu công đối với đất đai có thể tạm thời bị nhấn chìm trong một lúc nào đó thì nó cũng nhanh chóng được cộng đồng xã hội giành lại. Sẽ không bao giờ có chuyện đất đai có thể bị tư hữu hóa tuyệt đối, vĩnh viễn. Không phải vấn đề là công hữu hay tư hữu, mà là chúng ta thực hiện các quyền của người dân như thế nào. Thời gian vừa qua, việc khiếu kiện chủ yếu do người dân không đồng tình với giá đền bù quá thấp. Nếu các quyền của người dân về đất đai được đảm bảo thì vấn đề sở hữu không còn quá quan trọng nữa.

Trung Nguyễn