Cho ý kiến về dự thảo Thông tư nội quy phiên tòa: Thủ tục báo chí tác nghiệp tại Tòa được quy định chặt chẽ

Tới dự có đại diện Bộ Công an, Bộ TT&TT, Hội Nhà báo Việt Nam, Liên đoàn Luật sư Việt Nam và một số cơ quan thông tấn, báo chí.

Phát biểu khai mạc, Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Sơn cho biết, thực hiện theo sự phân công của Quốc hội, TANDTC sẽ ban hành Thông tư về nội quy phiên tòa theo quy định một số điều của BLTTHS và BLTTDS. Dự thảo Thông tư đến nay đã nhận được sự đóng góp ý kiến của một số cơ quan liên quan và các cơ quan báo chí. Để tạo sự đồng thuận cao sau khi Thông tư được ban hành, TANDTC đã tổ chức buổi họp này là lần cuối, tiếp thu ý kiến các cơ quan liên quan để hoàn thiện dự thảo.

Những nội quy cơ bản

Nội quy phiên tòa quy định, nguyên tắc tổ chức phiên tòa, nội quy phòng xử án, việc bảo vệ phiên tòa và thực hiện các quyết định của chủ tọa phiên tòa. Nội quy này được áp dụng đối với các phiên tòa; phiên họp giải quyết các vụ việc dân sự, xem xét áp dụng biện pháp xử lý hành chính do Tòa án tiến hành.

Khi vào phòng xử án, mọi người đều phải chấp hành việc kiểm tra an ninh của lực lượng có trách nhiệm bảo vệ phiên tòa; nghiêm cấm mang vũ khí, hung khí, chất nổ, chất cháy, chất độc, chất phóng xạ, các đồ vật cấm lưu hành, truyền đơn, khẩu hiệu vào phòng xử án, trừ vật chứng của vụ án phục vụ cho công tác xét xử hoặc vũ khí, công cụ hỗ trợ được người có thẩm quyền mang theo để làm nhiệm vụ bảo vệ phiên tòa.

Quang cảnh buổi họp

Người tham gia phiên tòa theo yêu cầu của Tòa án phải xuất trình giấy triệu tập, giấy mời, các giấy tờ có liên quan khác cho Thư ký phiên tòa tại bàn Thư ký chậm nhất là 15 phút, trước giờ khai mạc phiên tòa và ngồi đúng vị trí trong phòng xử án theo hướng dẫn của Thư ký phiên tòa.

Nhà báo tham dự phiên tòa để đưa tin về diễn biến phiên tòa phải xuất trình Thẻ nhà báo và chấp hành đúng hướng dẫn của Thư ký phiên tòa về khu vực tác nghiệp; người dưới 16 tuổi không được vào phòng xử án, trừ trường hợp Tòa án triệu tập…

Việc ghi âm, ghi hình về diễn biến phiên tòa chỉ có thể được tiến hành khi được sự đồng ý của HĐXX theo quy định tại khoản 2 Điều 21 của BLTTDS. Người vi phạm nội quy phòng xử án thì tùy trường hợp có thể bị chủ tọa phiên tòa cảnh cáo, phạt tiền, buộc rời khỏi phòng xử án, bị bắt giữ hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.

Báo chí tác nghiệp phải xuất trình hai loại giấy tờ?

Trước khi các đại biểu thảo luận, Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Sơn đã nhấn mạnh một số nội dung liên quan đến các quy định về quyền tác nghiệp của báo chí tại phiên tòa và đề nghị các cơ quan cho ý kiến. Cùng với đó là nội dung liên quan đến báo chí nước ngoài tác nghiệp tại phiên tòa được quy định như thế nào cho phù hợp. Hiện nay, BLTTDS xác định rõ quyền nhân thân đối với việc chụp ảnh, ghi hình; với vụ án dân sự cá nhân tranh chấp, luật quy định HĐXX có quyền quyết định cho phép ghi âm, ghi hình hay không? Tuy nhiên, Hiến pháp mới thông qua cũng đã đề cập đến các quyền của công dân, vậy, trường hợp Tòa cho  phép theo đúng quy định của pháp luật thì có trái với Hiến pháp về quyền nhân thân hay không? Và, cần quy định như thế nào cho phù hợp đang là vấn đề mà TANDTC băn khoăn. Tương tự, đối với những vụ án lớn mà không bố trí được chỗ ngồi, phóng viên tác nghiệp qua truyền hình trực tiếp, có nên đưa nội dung này vào dự thảo không?

Phát biểu thảo luận, ông Hà Minh Huệ, Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam góp ý: Khoản 2 Điều 3 quy định về người tham gia phiên tòa phải xuất trình các loại giấy tờ liên quan cho Thư ký phiên tòa, dễ bị đánh đồng nhà báo với những người tham gia phiên tòa khác (bị can, bị cáo). Vì vậy, nên có điều khoản riêng quy định nhà báo tác nghiệp như trước đây. Ông Huệ cũng đề nghị, quy định thêm phóng viên tác nghiệp, ngoài việc xuất trình Thẻ nhà báo cần phải có giấy giới thiệu của cơ quan chủ quản cử phóng viên đến tác nghiệp tại Tòa án cụ thể; trong quá trình tác nghiệp, báo chí phải thực hiện đúng quy định của pháp luật. Còn phóng viên báo chí nước ngoài tham dự phiên tòa chỉ khi được phép theo quy định của pháp luật Việt Nam.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Thái Thiên, Phó Cục trưởng Cục báo chí - Bộ TT&TT cũng đồng tình với quan điểm, nhà báo tác nghiệp phải xuất trình hai loại giấy tờ là Thẻ nhà báo và giấy giới thiệu của cơ quan. Phóng viên tác nghiệp nhìn chung cơ bản tốt nhưng cũng có những trường hợp chưa thực hiện theo quy định. Đồng thời, trước khi tham gia phiên tòa, phóng viên phải đăng ký để Tòa án còn dự liệu, sắp xếp nơi tác nghiệp.

Đại diện Bộ Công an đề nghị để nội quy phiên tòa chặt chẽ, người tham gia phiên tòa khi vào phòng xử án phải chấp hành kiểm tra an ninh của lực lượng bảo vệ phiên tòa, đồng thời phải xuất trình giấy tờ cần thiết cho Thư ký phiên tòa và lực lượng bảo vệ phiên tòa.

Kết luận buổi họp, Phó Chánh án Nguyễn Sơn cho biết, trên tinh thần các ý kiến đóng góp của các đại biểu, TANDTC sẽ tiếp thu để hoàn thiện dự thảo trước khi được thông qua.