Cần quy định phong tỏa tài sản tạm thời với đối tượng bị tố giác gian lận

Các đại biểu đánh giá, Luật Phòng, chống rửa tiền hiện hành là văn bản pháp lý toàn diện quy định về phòng, chống rửa tiền, tạo cơ sở pháp lý để từng bước nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống rửa tiền ở Việt Nam, tiến tới phù hợp với thông lệ và chuẩn mực quốc tế về phòng, chống rửa tiền.

Luật Phòng, chống rửa tiền năm 2012 được xây dựng trên cơ sở 40 khuyến nghị của FATF, từ đó đến nay, FATF đã 11 lần sửa đổi khuyến nghị, do đó, một số quy định tại Luật Phòng, chống rửa tiền 2012 không còn phù hợp với 40 Khuyến nghị hiện hành của FATF, ảnh hưởng đến việc thực thi cam kết của Việt Nam trong việc thực hiện các khuyến nghị của FATF. Việc sửa đổi Luật Phòng, chống rửa tiền thể hiện nỗ lực của Việt Nam nhằm khắc phục một số thiếu hụt về cơ sở pháp lý so với các khuyến nghị của FATF.

Đóng góp ý kiến, đại biểu Thạch Phước Bình -Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh đề nghị bổ sung các đối tượng báo cáo của Luật là những công ty viễn thông đang cung cấp dịch vụ mobile money; xác định rõ các định nghĩa về mối quan hệ về ngân hàng đại lý giữa các ngân hàng và các tổ chức tài chính phi ngân hàng, quan hệ đối tác giữa các ngân hàng cũng như các khái niệm về công nghệ mới, khác với công nghệ đang sử dụng về phòng, chống rửa tiền; quy định về phong tỏa tài sản tạm thời với đối tượng bị tố giác gian lận để bảo đảm ngăn chặn tẩu tán tài sản.

Bên cạnh đó, cần lược bỏ các quy định yêu cầu các tổ chức báo cáo xác minh danh tính khách hàng; cần quy định rõ thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi của các giao dịch để đảm bảo xác định đúng đối tượng quản lý, không chỉ đơn thuần là chủ sở hữu mà là người hưởng lợi cuối cùng, cho các ngân hàng truy cập, khai thác cơ sở dữ liệu thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi cũng như cần bổ sung hướng dẫn yêu cầu kiểm soát rủi ro đối với bên thứ 3 khi thực hiện nhận biết, xác minh, cập nhật thông tin qua bên thứ 3.

Đại biểu Nguyễn Minh Đức – Đoàn ĐBQH Tp. Hồ Chí Minh cho hay, khi tham gia vào Công ước phòng, chống tội phạm có tổ chức tham gia các định chế về phòng, chống rửa tiền quốc tế, dự án Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi) đã khắc phục được rất nhiều lỗ hổng, các quy định của luật hiện hành.

Tại Khoản 2, Điều 3 về giải thích từ ngữ rửa tiền là hành vi của tổ chức, cá nhân nhằm hợp pháp hóa nguồn gốc của tài sản do phạm tội mà có.

Nên để khẳng định tội phạm nguồn, tức là nguồn gốc của tài sản vào tội mà có thì dựa theo quy định của Bộ luật Hình sự cũng như quy định hiện hành để hướng dẫn của Hội đồng Thẩm phán Tòa án tối cao về Điều 324 Tội rửa tiền có hai trường hợp trong thực tế, đó là: Khi xét xử tội phạm nguồn bao giờ có hai loại bản án đã có hiệu lực và chưa có hiệu lực pháp luật.

Với bản án hoặc là quyết định của Tòa án chưa có hiệu lực pháp luật, khi xác định hành vi phạm tội, tức là tài sản do nguồn gốc phạm tội mà có thì chúng ta phải xác định cụ thể như thế nào trong Luật Phòng, chống rửa tiền? Nếu không khi có bản án hoặc quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật thì toàn bộ các hoạt động giao dịch đáng ngờ hoặc là có nghi ngờ về rửa tiền rất khó có thể áp dụng biện pháp phòng, chống. Đây là vấn đề phải bổ sung, xem xét ở trong dự án Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi).

Đại biểu Tô Ái Vang – Đoàn ĐBQH tỉnh Sóc Trăng đề nghị bổ sung quy định Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, cơ quan ngang bộ và cơ quan thuộc Chính phủ tăng cường phối hợp giữa các cơ quan nhà nước có liên quan, đặc biệt giữa Ngân hàng Nhà nước với Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Công an, Hải quan, Bộ Tài chính, Bộ Công thương, Bộ Tư pháp, Bộ Xây dựng để phòng, chống rửa tiền. Trường hợp cần thiết các cơ quan chức năng thống nhất kiến nghị Thủ tướng Chính phủ hạ chuẩn giá trị giao dịch để phục vụ công tác điều tra.

Phát biểu làm rõ một số nội dung, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng cho biết trên cơ sở ý kiến đại biểu Quốc hội tại hội nghị, Ngân hàng Nhà nước sẽ tổng hợp đầy đủ và nghiên cứu tiếp thu, rà soát để tiếp tục hoàn thiện dự án Luật.

Về một số vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước nêu rõ, trước đó, Ngân hàng Nhà nước cùng các bộ, ngành cũng đã có đề xuất thể hiện trong dự thảo ban đầu quy định đối tượng báo cáo về kinh doanh tài sản ảo. Tuy nhiên, qua rà soát các quy định của pháp luật cho thấy, hệ thống pháp luật hiện hành chưa có quy định cụ thể về cơ quan quản lý cấp phép chính tài sản ảo.

Vì vậy, trong quá trình soạn thảo, các cơ quan kiến nghị Chính phủ để trình Quốc hội phương án giao cho Chính phủ quy định hướng dẫn chi tiết. Luật Phòng chống rửa tiền chỉ quy định về biện pháp phòng, chống… còn liên quan đến luật nguồn, tài sản nguồn sẽ được quy định ở các luật khác và trước mắt là giao Chính phủ hướng dẫn cụ thể.

Về các dấu hiệu đáng ngờ, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước chia sẻ, trong quá trình dự thảo, Ngân hàng Nhà nước đã có tiếp thu, chỉnh sửa và tiếp tục hoàn thiện bổ sung.

Về chức năng, nhiệm vụ của các bộ, ngành, dự thảo Luật Phòng chống rửa tiền giao Ngân hàng Nhà nước là đầu mối trong phòng chống rửa tiền nhưng thực tế các giao dịch phát sinh rất nhiều. Trong đó, có nhiều giao dịch và trực thuộc các bộ, ngành quản lý. Do đó, dự thảo Luật đã đưa ra quy định liên quan đến trách nhiệm của các bộ, ngành liên quan. Đồng thời, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục làm rõ trách nhiệm của cơ quan đầu mối là Ngân hàng Nhà nước, rà soát bổ sung một số trách nhiệm của các cơ quan liên quan.

Phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, trong phiên thảo luận có 7 đại biểu phát biểu ý kiến. Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan soạn thảo và các cơ quan liên quan nghiên cứu, tiếp thu các ý kiến đóng góp để hoàn thiện Báo cáo giải trình, Báo cáo thẩm tra dự thảo luật trình Quốc hội xem xét, quyết định tại kỳ họp tới.