Cái giá phải trả của điệp viên “quê mùa”

Hạ sĩ Daniel James

Từ dân nhập cư đến thông dịch viên quân sự

Daniel James, SN 1962, tại Téhéran, Iran, là con thứ 6 trong gia đình có 9 anh chị em. Cha của Daniel là một viên chức, tên thật của anh ta là Ismail Mohammed Gamazari. Gamazari di cư sang Anh sau cuộc cách mạng Hồi giáo năm 1979 và đổi tên là Daniel James cách đây 10 năm. Việc thành thạo ngôn ngữ Dari và Pashtun đã khiến cho James trở nên "có giá" đối với quân đội Anh, vốn thiếu nghiêm trọng đội ngũ phiên dịch thông thạo bản ngữ ở Afghanistan. Là một hạ sĩ quan nhiều kinh nghiệm, đồng thời có 10 năm làm lính bộ binh, James được tín nhiệm và đã làm việc với biệt đội tình báo Anh, đơn vị chuyên cung cấp thông tin cho các lực lượng đặc biệt của nước này. Thậm chí, James còn có dịp phát biểu trên một tờ báo của NATO về tầm quan trọng của thông dịch viên: "Có phiên dịch đi cùng với đội tuần tra là rất quan trọng vì nó giúp san lấp cách biệt ngôn ngữ. Trong số những người tôi tiếp xúc thì đến 9/10 coi tôi là người của họ và sẵn sàng cung cấp thông tin vì tôi có thể nói tiếng của họ".

Cấp trên của James, Trung tướng David Richards, là một trong những sĩ quan cao cấp nhất của quân đội Anh tại Afghanistan. Ông này chỉ huy 31.000 lính NATO, trong đó có hơn 6.000 lính Anh và giữ liên lạc thường xuyên với Tổng thống Afghanistan Hamid Karzai. Các nguồn tin quân sự Anh cho biết: Nhờ mối quan hệ với tướng Richards, James có khả năng thu thập được nhiều thông tin hơn cả những sĩ quan cao cấp. "Tài xế hoặc người phiên dịch thường thu nhặt được cả đống thông tin. Anh ta có thể nghe những cuộc gọi đã được mã hóa vốn rất nhạy cảm. Hiển nhiên là với vai trò phiên dịch, anh ta sẽ biết được vô khối chuyện cơ mật", một sĩ quan tình báo Anh giấu tên nói với báo chí.

Điệp viên “nửa mùa”

Ngày 2-11-2006, Daniel James trao đổi email với Đại tá Mohammed Hussein Haydari, Tùy viên quân sự Iran tại Kabul. Anh ta đã tiết lộ thông tin rằng ISAF (lực lượng NATO tại Afghanistan) đang dự định chuyển đến một căn cứ trong vùng al-Amara, ở biên giới giữa Iran và Iraq và nói với tướng Haydari rằng: "Các ngài hãy coi chừng vụ này". Sau cuộc tiếp xúc đầu tiên này, James thường xuyên gửi thư cho tướng Haydari nhưng để tránh bị lộ, anh ta sử dụng một địa chỉ email vô danh. Daniel nghĩ rằng cách này sẽ giúp mình qua mặt được các lực lượng phản gián của Anh. Nhưng sau này anh ta mới hiểu mình đã nhầm.
Một vài email của James gửi cho tướng Haydari được mã hóa một cách rất vụng về: "Tôi đã có thêm 9 bức ảnh trong đó một số liên quan đến công việc ngầm", sau này người ta biết đó chính là những bức ảnh về chiếc máy bay do thám không người lái Predator được lưu trong ổ cứng máy tính của Daniel James. Một bức thư khác: "Nếu một ngày nào đó, tôi viết cho ngài và nói rằng trời đang rất lạnh thì có nghĩa là tôi muốn nói đó không phải là thời điểm mà tôi có thể tiếp xúc với ngài", hiển nhiên đây là tín hiệu cảnh báo trong trường hợp anh ta cảm thấy mình đang bị theo dõi. Daniel cũng yêu cầu tướng Haydari gửi thư cho mình bằng mật mã để anh ta có thể trao đổi thông tin với phía Iran một cách kín đáo nhất. Nhưng có vẻ là anh ta không nhận được phản hồi của tùy viên quân sự Iran ở Kabul.

Thực chất, lực lượng phản gián Anh biết về những bức thư của hạ sĩ James từ rất sớm. Cách thức để có được những thông tin về hoạt động gián điệp của Daniel James vẫn chưa được xác định nhưng theo giới thạo tin, mọi trao đổi thông tin với Đại sứ quán Iran ở Kabul luôn là đối tượng giám sát thường xuyên của Mỹ. Thời điểm năm 2006, các lực lượng an ninh NATO tại Afghanistan không có các phương tiện kỹ thuật hiện đại nên phía Mỹ đã chuyển những thông tin tình báo mà họ thu thập được cho đồng minh, trong đó có Anh. Có thể thông tin về việc James Daniel làm gián điệp cho Iran cũng do phía Mỹ cung cấp cho Cơ quan phản gián Anh.

Ngày 16-12-2006, James bị bắt giữ tại căn cứ không quân Brize Norton, Oxfordshire khi đang chuẩn bị bay trở lại Kabul. Khám xét người anh ta, quân cảnh thu được một chiếc USB trong đó có lưu giữ hai tài liệu mật là các báo cáo hàng ngày liên quan đến các hoạt động quân sự ở Afghanistan. Các nhà điều tra cũng phát hiện trên ổ cứng máy tính của Daniel James 7 bức ảnh về chiếc máy bay do thám không người lái Predator. Những bức ảnh này được chụp lén lút tại khu vực được bảo vệ rất chặt chẽ ở căn cứ không quân Kandahar. Có thể chính James đã chụp những bức ảnh đó trong lần cùng tướng Richards tới thăm căn cứ này.

Tuy không gây tổn hại nào cho lực lượng liên quân tại Afghanistan vì sớm bị các cơ quan tình báo Anh phát hiện và ngăn chặn nhưng Daniel James vẫn phải trả giá đắt cho việc làm của mình. Tháng 11-2008, Tòa án Westminster tuyên phạt anh ta mức án 10 năm tù giam vì tội phản bội. Trước đó, bên công tố còn đề nghị mức án 24 năm tù giam đối với Daniel James với lý do hành vi phạm tội trên đã được anh ta thực hiện khi là một quân nhân trong thời chiến, đồng thời sự phản bội này rất có thể gây tổn thất về sinh mạng cho các binh lính Anh. Thậm chí, công tố viên Mark Denis đứng đầu bên công tố còn gọi hành động của James là "sự phản bội ở mức độ cao nhất".

Hải Yến (theo Telegraph)