Bộ Công Thương: "Khảo sát nước mắm của Vinastas là không đảm bảo tính độc lập"

Đoàn kiểm tra bao gồm đại diện Bộ Công Thương, Bộ Y tế, Bộ Khoa học và Công nghệ, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam sau hơn một tuần kiểm tra tại Vinastas đã có kết luận về một số hoạt động của đơn vị này. Trong đó, đối với kết quả khảo sát nước mắm của Vinastas, Bộ Công thương cho biết : “Kết quả kiểm tra cho thấy việc khảo sát nước mắm của Vinastas là không đảm bảo tính độc lập, tin cậy và minh bạch”.

Bộ Công thương nêu rõ, mặc dù là hoạt động nhân danh Vinastas nhưng khi thực hiện không xây dựng Đề án, Kế hoạch khảo sát rõ ràng. Khảo sát chủ yếu do Chủ tịch và một số cá nhân thực hiện, nhiều khâu không được các cấp có thẩm quyền của Vinastas phê duyệt và giám sát.

Trong quá trình lấy mẫu kiểm tra thiếu độ tin cậy. Toàn bộ 150 mẫu đã mua không có hóa đơn theo quy định của Bộ Tài chính, chỉ có hóa đơn bán lẻ, hóa đơn bán hàng, bản kê bán hàng của nơi bán (89 mẫu); 61 mẫu chỉ có bảng kê do cán bộ đi mua tự lập. Có sự không thống nhất trong quá trình mã hóa mẫu; một số mẫu không được mã hóa trước khi yêu cầu thử nghiệm.

Đáng chú ý là theo thông tin do Vinastas cung cấp, hoạt động khảo sát được thực hiện dưới sự tài trợ từ tổ chức bên ngoài, vì vậy, không đảm bảo tính độc lập như quy định tại Điều 28, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Bộ Công Thương cho biết kết quả khảo sát nước mắm của Vinastas là không đảm bảo tính độc lập, tin cậy và minh bạch

Đối với việc công bố thông tin liên quan đến khảo sát nước mắm, thông cáo báo chí ngày 17 tháng 10 năm 2016, Vinastas đồng nhất khái niệm Arsen nêu tại Quy chuẩn Việt Nam QCVN 8-2:2011/BYT với “thạch tín”, một chất cực độc, đồng thời khẳng định “95,65% số mẫu khảo sát có độ đạm từ 40 độ trở lên được đánh giá là hàm lượng thạch tín vượt ngưỡng quy định” là không đúng, không có cơ sở khoa học và gây nhầm lẫn, hoang mang cho người tiêu dùng.

Đặc biệt, bài “Gần 85% mẫu nước mắm của 88 doanh nghiệp không đạt tiêu chuẩn” trên trang web của Vinastas ngày 18 tháng 10 năm 2016 có nội dung “104 (69%) mẫu nước mắm không đạt chỉ tiêu về Arsen (thạch tín) - một loại á kim cực độc” là hoàn toàn không chính xác, không có căn cứ khoa học và pháp lý, gây hoảng loạn và bức xúc trong xã hội.

Việc công bố thông tin sai lệch liên quan đến sản phẩm nước mắm của Vinastas có dấu hiệu vi phạm quy định tại khoản 12 Điều 5 Luật An toàn thực phẩm: “Đăng tải, công bố thông tin sai lệch về an toàn thực phẩm gây bức xúc cho xã hội hoặc thiệt hại cho sản xuất, kinh doanh”.

Ngoài những sai sót trong vụ công bố kết quả khảo sát nước mắm, Bộ Công Thương cũng cho biết trong nhiệm kỳ V (2011-2015), Vinastas đã không thực hiện hoặc thực hiện không đúng một số nội dung được quy định trong Điều lệ của Vinatas, như: Chưa xây dựng Quy chế quản lý và hoạt động của Hội; Quy chế quản lý và sử dụng tài sản theo điểm c khoản 2 Điều 14 về Chủ tịch Hội và khoản 1 Điều 20 về Quản lý tài sản, tài chính của Hội; Thường trực Hội tồn tại trong suốt nhiệm kỳ V (2011-2015), họp giao ban hàng tuần để triển khai các hoạt động của Hội nhưng không có quyết định nào của Ban Thường vụ về việc thành lập Thường trực Hội và về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Thường trực Hội;

Việc bổ nhiệm chức danh Phó Tổng Thư ký của Hội chưa theo đúng quy định tại Điều lệ; dù đã có hàng chục hội viên, Ban Thường vụ Vinastas vẫn chưa ban hành văn bản nào quy định về trình tự, thủ tục, thẩm quyền xét vào Hội, ra Hội

Căn cứ trên kết quả kiểm tra tại Vinastas, Bộ Công Thương đã báo cáo và kiến nghị Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Vinastas cải chính công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng các nội dung thông tin sai lệch về khảo sát nước mắm gây hoang mang trong dư luận; kiểm điểm làm rõ trách nhiệm và xử lý theo Điều lệ các cá nhân liên quan.

Kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Nội vụ xác minh, làm rõ tư cách pháp lý của Vinastas trong việc tham gia các hoạt động bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; tổ chức kiểm tra việc chấp hành Điều lệ đã được Bộ Nội vụ phê duyệt và có biện pháp chấn chỉnh kịp thời các tồn tại trong quá trình hoạt động của Vinastas. Giao Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương xem xét xử lý các hành vi có dấu hiệu vi phạm của Vinastas theo quy định pháp luật.