Từ sau khi tái lập tỉnh (01/01/1997), bộ mặt kinh tế - xã hội tỉnh Bình Dương đã hoàn toàn thay đổi từ một tỉnh có cơ cấu kinh tế chủ yếu là nông nghiệp trở thành một tỉnh có ngành công nghiệp cơ bản hiện đại trong cả nước.
Bên cạnh đó, bộ mặt đô thị cũng được quan tâm đầu tư, tạo lập hệ thống cơ sở hạ tầng thông thoáng, hiện đại, đáp ứng nhu cầu sống, học tập và làm việc của người dân và các nhà đầu tư trong và ngoài nước.
Vùng đất Bình Dương - Thủ Dầu Một có lịch sử phát triển gắn liền với vùng Gia Định - Đồng Nai xưa, tức miền Đông Nam Bộ ngày nay. Năm 1698, Nguyễn Hữu Cảnh vào kinh lược xứ Đồng Nai, thiết lập hệ thống quản lý hành chính ở vùng đất mới khai phá và phát triển. Sau khi chiếm được Nam Kỳ, thực dân Pháp cải tổ các đơn vị hành chính. Đến ngày 20/12/1899 đổi tiểu khu thành tỉnh, tiểu khu Thủ Dầu Một lúc đó thành tỉnh Thủ Dầu Một.
Ngày 06/11/1996, Quốc hội khóa IX đã thông qua Nghị quyết về việc chia và điều chỉnh địa giới hành chính, tỉnh Sông Bé chia thành hai tỉnh Bình Dương và Bình Phước.
Trung tâm hành chính tỉnh Bình Dương
Tỉnh Bình Dương chính thức tái lập ngày 01/01/1997 với bốn đơn vị hành chính gồm: thị xã Thủ Dầu Một và ba huyện Thuận An, Tân Uyên, Bến Cát. Hiện nay tỉnh Bình Dương hiện có 9 đơn vị hành chính cấp huyện và 91 xã, phường, thị trấn. Diện tích 2.694,64 km2, dân số là 1.947.220 người. Sau 20 năm tái lập, tỉnh Bình Dương đã đạt được những thành tựu kinh tế, văn hóa xã hội và an ninh quốc phòng vượt bậc.
Về kinh tế: tỉnh đã đầu tư xây dựng, nâng cấp mở rộng nhiều tuyến đường quan trọng góp phần tạo nền tảng phát triển kinh tế - xã hội như: Đường Quốc lộ 13, ĐT41, ĐT743, ĐT44, ĐT746, ĐT741, Mỹ Phước - Tân Vạn, Mỹ Phước - Bàu Bàng… Bên cạnh đó, mạng lưới đường giao thông nông thôn trên địa bàn tỉnh cũng được đầu tư xây dựng khá đồng bộ, tạo điều kiện thuận lợi cho sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp của nhân dân vùng sâu, vùng xa.
Việc phát triển đồng bộ cơ sở hạ tầng đã tạo tiền đề cho tỉnh Bình Dương tập trung phát triển công nghiệp làm nền tảng đột phá. Giải pháp lâu bền cho chiến lược này là xây dựng các khu, cụm công nghiệp tập trung làm đòn bẩy phát triển. Nếu như năm 1997 Bình Dương chỉ có 06 khu công nghiệp với diện tích 800ha thì nay có 28 khu công nghiệp với diện tích hơn 9.413ha và 8 cụm công nghiệp với 600ha.
Hoàn thiện môi trường đầu tư, cải cách thủ tục hành chính một cửa liên thông, tạo môi trường thông thoáng, linh hoạt mời gọi đầu tư. Đến nay đã có 23.165 doanh nghiệp trong nước với tổng số vốn đăng ký 173.685 tỷ đồng và 2.698 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài với tổng số vốn đầu tư hơn 24,7 tỷ đô la Mỹ.
Tính đến cuối năm 2015, giá trị sản xuất công nghiệp đạt 217.211 tỷ đồng, tăng 57 lần, tổng mức bán lẻ và doanh thu dịch vụ đạt 125.747 tỷ đồng, tăng 55 lần, kim ngạch xuất khẩu đạt 20 tỷ 97 triệu đô la Mỹ, tăng hơn 56 lần, thu ngân sách đạt 36.000 tỷ đồng, tăng hơn 46 lần so với năm 1997.
Thu nhập bình quân đầu người năm 1997 là 5,703 triệu đồng thì cuối năm 2015 là 73,1 triệu đồng tăng 12,6 lần. Năm 2016, tổng sản phẩm trong tỉnh (GRDP) tăng 8,5% so với năm 2015; GRDP bình quân đầu người đạt 108,6 triệu đồng; cơ cấu kinh tế công nghiệp - dịch vụ - nông nghiệp - thuế nhập khẩu trừ trợ cấp sản phẩm với tỷ trọng tương ứng là 63% - 23,5%- 4,3% -9,2%.
Đối với lĩnh vực công nghiệp, các doanh nghiệp giữ vững tốc độ tăng trưởng khá, thực hiện đồng bộ các giải pháp thúc đẩy sản xuất và phát triển thị trường... Nhờ đó chỉ số phát triển công nghiệp toàn tỉnh tăng 10,1% so với năm 2015. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ năm 2016 của tỉnh đạt 143.318 tỷ đồng, tăng 21% so với năm 2015. Kim ngạch xuất khẩu của tỉnh trong năm ước đạt 24,3 tỷ đô la Mỹ, tăng 16,4% và kim ngạch nhập khẩu ước đạt 20,5 tỷ đô la Mỹ, tăng 16,2%. Giá trị sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản của tỉnh tăng 4,1% so với năm 2015.
Khu Công nghiệp Sóng Thần
Về văn hóa - xã hội: Song song với việc phát triển kinh tế, trong những năm qua, lãnh đạo tỉnh cũng quan tâm, tập trung phát triển các lĩnh vực văn hóa – xã hội, công tác an sinh xã hội ngày càng được đảm bảo, hàng năm giải quyết việc làm mới cho hơn 40 ngàn lượt, ngân sách đầu tư cho giáo dục ngày càng được đảm bảo, công tác bảo vệ chăm sóc sức khỏe cho nhân nhân ngày càng được tăng cường, cơ sở vật chất, trang thiết bị, nhân lực ngành y tế được quan tâm củng cố, đầu tư xây dựng nhiều bệnh viện trạm xá. Toàn tỉnh có 03 bệnh viện tuyến tỉnh, 09 trung tâm y tế tuyến huyện, 91 trạm y tế xã phường và 2.473 cơ sở y tế ngoài công lập.
Công tác bồi dưỡng văn hóa, tưởng nhớ, kỷ niệm những ngày lễ lớn cũng được lãnh đạo tỉnh quan tâm, các hoạt động hội thi, hội diễn nghệ thuật, chiếu phim, thể thao được tổ chức để phục vụ nhân dân và tạo điều kiện cho người dân tham gia rèn luyện sức khỏe. Tỉnh Bình Dương có hơn 1.970 bà mẹ được phong tặng và truy tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước “Bà mẹ Việt Nam anh hùng”.
Ngành du lịch tỉnh Bình Dương có nhiều chuyển biến tích cực, nhiều khu, địa điểm du lịch được hình thành phục vụ nhu cầu vui chơi, giải trí của người dân địa phương, doanh thu du lịch đạt 700 tỷ đồng tăng gấp 27 lần so với năm 1997 là 25 tỷ 885 triệu đồng. Các lĩnh vực phát thanh truyền hình và công nghệ thông tin đều phát triển với tốc độ chóng mặt.
Về an ninh quốc phòng: Công tác an ninh quốc phòng được quan tâm. Hằng năm, tỉnh bố trí, xây dựng, nâng cấp trụ sở làm việc, trang bị dụng cụ, thiết bị, mua sắm xe chuyên dụng cho các lực lượng công an, cảnh sát phòng cháy chữa cháy, công tác tuần tra giao thông luôn được chú trọng, công tác trấn áp tội phạm được triển khai đồng bộ, hiệu quả. Nhờ đó, tình hình an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh luôn được ổn định và giữ vững.
Trung tâm Hành chính tập trung chính thức đi vào hoạt động từ ngày 20/2/2014, là nơi làm việc của 64 cơ quan chính trị, hành chính cấp tỉnh. hoạt động theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông..
Tính đến nay, trên địa bàn tỉnh Bình Dương có 28 KCN và 8 cụm công nghiệp tập trung với tổng diện tích trên 10.000 ha được phân bố trên địa bàn toàn tỉnh. Nhờ hạ tầng bảo đảm mà trong thời gian qua, tỉnh đã thu hút đầu tư hiệu quả với 25.170 doanh nghiệp trong nước đăng ký hoạt động với tổng số vốn là 187.000 tỷ đồng và 2.818 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài với tổng vốn đăng ký 25,6 tỷ đô la Mỹ.
Chào mừng kỷ niệm 20 năm ngày tái lập, tỉnh Bình Dương tổ chức nhiều hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao như: Giải Việt dã “Chào năm mới” BTV-Number One lần thứ XVIII; Chương trình nghệ thuật đặc biệt chào mừng Tết Dương lịch 2017 và kỷ niệm 20 năm ngày tái lập tỉnh; Triển lãm ảnh về thành tựu kinh tế - xã hội, quốc phòng – an ninh; Tổ chức trại sáng tác đá mỹ thuật; Cuộc thi sáng tác ca khúc mới về Bình Dương; Cuộc thi tìm hiểu “Tỉnh Bình Dương 20 năm tái lập và phát triển”; Hội nghị Xúc tiến đầu tư;…. Đặc biệt là chương trình nghệ thuật chào mừng Tết Dương lịch 2017 và kỷ niệm 20 năm ngày tái lập tỉnh.