Thuốc lá ngoại nhập lậu: Hiệp hội Thuốc lá VN đề nghị tiếp tục tiêu hủy

Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam đã có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ kiến nghị khẩn về vấn đề đấu giá thuốc lá ngoại nhập lậu bị tịch thu để tiêu thụ nội địa hoặc tái xuất theo Công văn số 3825/VPCP-V.I.

Trước đó, ngày 18/4/2017, Văn phòng Chính phủ có công văn số 3825/VPCP-V.I thông báo ý kiến của Thủ tướng Chính phủ về việc xử lý thuốc lá ngoại nhập lậu bị tịch thu. Theo đó đối với thuốc lá nhập lậu bị tịch thu còn chất lượng, thực hiện thí điểm theo hướng bán đấu giá để tiêu thụ nội địa hoặc tái xuất; thời hạn thí điểm là 1 năm, sau đó sẽ đánh giá từng năm để gia hạn việc thí điểm.

Đại diện các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh sản phẩm thuốc lá hợp pháp tại Việt Nam cho rằng việc thí điểm bán đấu giá để tiêu thụ nội địa đối với thuốc lá ngoại nhập lậu bị tịch thu còn chất lượng là chưa phù hợp với quy định hệ thống văn bản quy phạm pháp luật đối với sản phẩm thuốc lá tiêu thụ trong nước.

Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam viện dẫn theo quy định tại Điều 15 Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá 2012 và điều 22 Nghị định 67/2013/NĐ-CP, thuốc lá được tiêu thụ hợp pháp tại Việt Nam phải đáp ứng các điều kiện như ghi nhãn bằng tiếng Việt; In cảnh báo sức khỏe bằng cả chữ và hình ảnh (theo quy định phải chiếm ít nhất 50% diện tích của mỗi mặt chính trước và mặt chính sau trên bao, tút, hộp thuốc lá); Dán tem hoặc in mã số, mã vạch; Phải được đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ hợp pháp tại Việt Nam; Ghi ngày sản xuất, ngày hết hạn sử dụng. Hầu hết các chủng loại thuốc lá điếu nhập lậu vào Việt Nam (chủ yếu là thuốc lá Jet và Hero, hiện chiếm tới 80-90% tổng lượng thuốc lá nhập lậu vào Việt Nam) đều không đáp ứng, tuân thủ đầy đủ quy định nêu trên.

Cùng với những điều kiện nêu trên, thuốc lá được tiêu thụ hợp pháp tại Việt Nam phải tuân thủ quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về thuốc lá. Căn cứ quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với thuốc lá điếu ban hành kèm theo Thông tư 23/2015/TT-BYT, các loại thuốc lá nhập lậu phổ biến vào Việt Nam hiện nay (chủ yếu là thuốc lá Jet và Hero, chiếm tới 80-90% tổng lượng thuốc lá nhập lậu vào Việt Nam) đều không phù hợp với quy chuẩn.

Cơ quan chức năng tiêu hủy thuốc lá ngoại nhập lậu. Ảnh minh họa

Theo Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam, thuốc lá nhập lậu bị tịch thu, không phải đáp ứng tất cả những yêu cầu chặt chẽ nêu trên, mà vẫn được bán đấu giá để tiêu thụ nội địa như thuốc lá hợp pháp là không phù hợp với các quy định hiện hành. Cho phép thí điểm bán đấu giá thuốc lá nhập lậu bị tịch thu để tiêu thụ nội địa sẽ tạo ra kẽ hở pháp luật rất nguy hiểm để các đối tượng buôn lậu lợi dụng, hợp pháp hóa việc đưa thuốc lá nhập lậu vào tiêu thụ nội địa tại Việt Nam.

Hệ lụy của việc bán đấu giá thuốc lá nhập lậu được Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam phân tích là ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng; gây thất thu cho ngân sách Nhà nước; gây ảnh hưởng đến các doanh nghiệp sản xuất thuốc lá hợp pháp…Ngoài ra, việc xác định thuốc lá nhập lậu còn chất lượng hay không là rất khó khăn và tốn thời gian, có thể làm phát sinh rất nhiều chi phí quản lý cho việc kiểm định chất lượng, tiến hành đấu giá, bảo quản, vận chuyển…

Phân tích cho thấy việc tiêu hủy thuốc lá nhập lậu bị tịch thu đối với công tác phòng, chống buôn lậu thuốc lá đang có hiệu quả rõ rệt. Cụ thể sau khi có chỉ thị 30/CT-TTg năm 2014 về việc tăng cường công tác đấu tranh chống buôn lậu thuốc lá và Quyết định 2371/QĐ-TTg năm 2014 về việc thực hiện tiêu hủy thuốc lá nhập lậu bị tịch thu được ban hành, công tác phòng, chống buôn lậu thuốc lá đã có những chuyển biến mạnh mẽ.

Trong năm 2015, năm đầu tiên thực hiện tiêu hủy thuốc lá điếu nhập lậu và hỗ trợ kinh phí tiêu hủy, đã bắt giữ được 15.064 vụ, tịch thu 10.754.247 bao, tiêu hủy 10.147.156 bao. Việc tiêu hủy thuốc lá điếu nhập lậu đã phát huy tác dụng, làm lượng thuốc lá nhập lậu giảm khoảng 30% so với năm 2014, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp sản xuất thuốc lá điếu hợp pháp trong nước phục hồi sản xuất, nộp ngân sách nhà nước tăng hơn 1.000 tỷ đồng.

Với tất cả những phân tích trên, cũng như cảnh báo tình hình nhập lậu thuốc điếu đang ngày càng gia tăng, Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam cho rằng việc cho phép thí điểm bán đấu giá thuốc lá nhập lậu bị tịch thu để tiêu thụ nội địa hoặc tái xuất là rất nguy hiểm, tạo ra kẽ hở pháp lý nghiêm trọng cho thuốc lá lậu xâm nhập vào Việt Nam; nguy cơ thuốc lá nhập lậu gia tăng sẽ làm thất thu ngân sách nhà nước ngày càng tăng. Do đó, để hạn chế thất thu ngân sách quốc gia, bảo vệ sức khỏe cộng đồng, các doanh nghiệp Thuốc lá Việt Nam khẩn thiết kính đề nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét việc tiếp tục duy trì tiêu hủy thuốc lá nhập lậu bị tịch thu thay vì thực hiện bán đấu giá thuốc lá nhập lậu bị tịch thu để tiêu thụ nội địa hoặc tái xuất.