Sự tích cúng gà đêm giao thừa của người Việt

Đỗ Việt| 27/01/2017 13:00
Theo dõi Báo điện tử Công lý trên

Người Việt quan niệm, gà cúng trong đêm giao thừa phải là gà trống hoa, được đặt quay hướng ra cửa với ý nghĩa gọi vận may chiếu vào cửa nhà mình, đem lại vận đỏ suốt cả năm.

Theo phong tục của người Việt, từ xa xưa gà được chọn làm vật cúng tế linh thiêng trong đêm giao thừa bởi theo thần thoại của một số dân tộc Việt Nam, từ khi Ngọc Hoàng mới sáng tạo ra mặt đất, thấy rất lạnh lẽo và ẩm thấp. Ngọc Hoàng bèn sai mười mặt trời suốt ngày đêm chiếu sáng để sấy khô mặt đất. Nhưng đất đã khô trắng, nứt nẻ rồi mà Ngọc Hoàng quên không thu các mặt trời lại khiến con người và cây cỏ khốn đốn vì nắng hạn, thì có một chàng dũng sĩ giương cung tên bắn liên tiếp rụng 9 mặt trời.

Mặt trời cuối cùng sợ hãi quá bay tít lên cao và trốn biệt không ló ra nữa. Mặt đất lại lạnh lẽo tối tăm. Con người và loài vật rủ nhau đi gọi mặt trời. Chẳng con nào gọi được, cuối cùng chỉ có con gà trống khoẻ mạnh cất tiếng gáy vang lừng khiến mặt trời tò mò ngó xuống rồi quên cả sợ hãi hạ thấp dần độ cao, khiến mặt đất lại sáng bừng lên.

Sự tích cúng gà đêm giao thừa của người Việt

Gà cúng đêm giao thừa là gà trống hoa, được đặt quay hướng ra cửa với ý nghĩa gọi may mắn chiếu vào nhà

Đêm giao thừa là đêm trời đất tối tăm nhất, người ta bảo đó là lúc mặt trời ẩn mình sâu nhất. Nhà nhà bảo nhau đều cúng một con gà trống với hi vọng con gà sẽ đánh thức mặt trời chiếu sáng cho đủ đầy ánh nắng cả năm.

Gà cúng trong đêm giao thừa phải là gà trống hoa, trống mới le te gáy với ý nghĩa khoẻ mạnh, tinh khiết, chưa “vướng bụi trần” thì lời thỉnh cầu mới linh nghiệm. Đó chính là ước mong “mưa thuận gió hoà” của cư dân nông nghiệp. Con gà thành một mã văn hoá đi liền với tín ngưỡng tôn sùng mặt trời của nghề nông lúa nước. Lâu dần trong phong tục Việt Nam, cúng gà trống hoa thành phong tục của mọi gia đình Việt Nam vào lúc giao thừa.

Bông hoa hồng trên mỏ gà trống là biểu tượng của hình ảnh gà trống cất tiếng gáy gọi mặt trời trong ngày đầu tiên năm mới. Biểu thị cho may mắn, đem lại vận đỏ suốt cả năm . Bởi vậy mà khi cúng, chú gà trống được đặt quay hướng  ra cửa với ý nghĩa gọi vận may chiếu vào cửa nhà mình.

Theo tục lệ cổ truyền, cúng Giao thừa hay lễ Trừ tịch được tổ chức nhằm đón các thiên binh. Lúc đó, họ đi thị sát dưới hạ giới, rất vội, không kịp vào tận bên trong nhà nên bàn cúng thường được đặt ở ngoài cửa chính mỗi nhà.

Hết một năm, vị Hành khiển cũ đã cai quản hạ giới trong năm cũ sẽ bàn giao công việc cho vị Hành khiển mới đi xuống cai quản hạ giới trong năm mới. Mỗi năm có một vị, sau 12 năm thì các vị Hành khiển sẽ luân phiên trở lại. Và mâm lễ cũng Giao thừa được sắp bày với lòng thành tiễn đưa người nhà trời đã cai quản mình năm cũ và đón người mới xuống làm nhiệm vụ cai quản hạ giới năm tới.

Con gà là biểu tượng của một nền văn hoá đi liền với tín ngưỡng tôn sùng mặt trời của nền nông nghiệp lúa nước. Tuy nhiên, đến thời hiện đại nhiều gia đình Việt Nam đã không làm nông nghiệp câu chuyện gà trống hoa gọi mặt trời không còn được nhiều người biết đến, nếp văn hoá ấy bị mờ dần khiến nhiều người không còn nhớ nữa.

(0) Bình luận
Nổi bật
Đừng bỏ lỡ
Sự tích cúng gà đêm giao thừa của người Việt