Chống bạo lực, xâm hại trẻ em: Nguy cơ gia tăng, giải pháp chưa hoàn thiện

Trung bình 1.000 vụ xâm hại tình dục trẻ em mỗi năm

Theo báo cáo của Bộ LĐ-TB&XH, tính đến thời điểm hiện nay cả nước có hơn 25 triệu trẻ em chiếm 29% tổng dân số, trong đó trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt là 1.473.815 em; 1.223.569 trẻ em bị khuyết tật… Tuy nhiên, tình trạng ngược đãi, xâm hại, bạo lực, bóc lột trẻ em vẫn diễn biến phức tạp, tính chất cũng phức tạp hơn và trở thành vấn đề xã hội bức xúc. Số trẻ em bị xâm hại có chiều hướng tăng (năm 2008 là 1.613 trường hợp, năm 2009 là 1.805 trường hợp).

Báo cáo của 63 tỉnh thành phố cho thấy, trung bình mỗi năm cả nước xảy ra 1.000 vụ xâm hại tình dục, năm sau thường cao hơn năm trước, trong đó trẻ em bị hiếp dâm chiếm đến 65%. Tính chất của các vụ xâm hại trẻ em đặc biệt nghiêm trọng, báo động về sự suy đồi đạo đức như: Hiếp dâm tập thể, hiếp dâm trẻ em dưới 5 tuổi, hiếp dâm rồi giết trẻ em, thầy giáo xâm hại học sinh… Số trẻ bị xâm hại tình dục nhiều lần chiếm 28,2% và số trẻ em bỏ học, sống lang thang và xâm hại tình dục chiếm 11,6% số vụ trẻ em bị xâm hại tình dục. Bên cạnh đó, nạn bắt cóc trẻ em cũng nhức nhối không kém, trung bình mỗi năm có gần 100 trẻ bị bắt cóc để bán sang Trung Quốc tập trung ở các tỉnh như: Hà Giang, Điện Biên, Lai Châu…

Còn ở các tỉnh biên giới như An Giang, Tây Ninh tình trạng trẻ em gái bị dụ dỗ, lừa bán sang Campuchia để đưa vào các ổ mại dâm khá nhiều. Đặc biệt, nạn bạo hành trẻ em vẫn còn xảy ra khá phổ biến. Chỉ tính từ 2008-2010, cả nước đã có gần 4.000 vụ bạo lực trẻ em và khoảng 100 trẻ em bị giết. Một số trẻ em bị chính cha mẹ mình, cô giáo hay người thân có hành vi xâm hại, bạo lực. 

Bảo vệ trẻ em khỏi bạo lực là trách nhiệm chung 

Tình trạng bạo lực học đường diễn ra khá nhiều hiện nay cũng là vấn đề đáng phải quan tâm. Theo báo cáo của Bộ GD&ĐT từ đầu năm học 2009-2010 đến nay toàn quốc đã xảy ra hơn 1.600 vụ việc học sinh đánh nhau ở trong và ngoài trường học. Nhiều vụ có tính chất nguy hiểm, gây thương tích, thậm chí tử vong. Một số vụ học sinh nữ đánh nhau hội đồng, làm nhục bạn quay clip tung lên mạng, tình trạng trẻ em trốn học, bỏ học tụ tập thành băng nhóm sử dụng hung khí gây ra không ít vụ án nghiêm trọng đang là mối lo ngại của toàn xã hội.

Nguy cơ gia tăng, giải pháp chưa hoàn thiện

Trong những năm qua, Chính phủ và các cấp, các ngành, đoàn thể đã có nhiều nỗ lực đưa ra những giải pháp tích cực nhưng vấn nạn bạo lực, xâm hại trẻ em không giảm. Nguyên nhân của tình của tình trạng này được cho là thiếu quy định chặt chẽ trong luật, những chế tài xử phạt nhiều khi không tương xứng với hành vi bạo lực cần xử lý. Pháp luật chưa  bắt buộc những người phát hiện, nghi ngờ trẻ em bị bạo lực, xâm hại phải khai báo trừ phi các hành vi đó có yếu tố hình sự cũng như việc bảo vệ trẻ em là nạn nhân, nhân chứng hay thủ phạm. Pháp luật cũng chưa có các quy định về quy trình, trách nhiệm thẩm quyền đánh giá nguy cơ và quản lý trường hợp trẻ em bị bạo lực, xâm hại cũng như những tiêu chuẩn cụ thể về đánh giá mức độ nguy cơ gây tổn hại cho trẻ em của các hành vi bạo lực, xâm hại để từ đó có kế hoạch và hạn chế tối đa những tổn hại có thể gây ra cho trẻ em.

Bảo vệ trẻ em khỏi bạo lực là trách nhiệm chung 

Bên cạnh đó, hệ thống dịch vụ bảo vệ chăm sóc trẻ em chưa đồng bộ, chưa đảm bảo các quy trình phát hiện, can thiệp sớm, tư vấn phục hồi tích cực cho mọi trẻ em và tái hòa nhập cho các nạn nhân là trẻ em bị lạm dụng, bóc lột và ngược đãi, trẻ em làm trái pháp luật.

Không nên chỉ là khẩu hiệu

Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Doãn Mậu Diệp cho biết, hiện nay cả nước vẫn còn 1,47 triệu trẻ em sống trong hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Tình trạng ngược đãi, xâm hại, bạo lực, bóc lột, buôn bán, sao nhãng trẻ em và trẻ em vi phạm pháp luật ngày càng diễn biến phức tạp, gây bức xúc trong dư luận xã hội. Hàng năm có trên 1.400 trẻ em bị xâm hại tình dục, 14.000 người chưa thành niên vi phạm pháp luật, trong đó có khoảng 15% phạm tội đặc biệt nghiêm trọng. Vì vậy, mục đích của Tháng hành động vì trẻ em năm 2012 nhằm phát động toàn xã hội chung tay bảo vệ trẻ em, giúp trẻ em được sống trong môi trường an toàn lành mạnh để phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ và tinh thần.

Bảo vệ trẻ em khỏi tình trạng bạo hành, lạm dụng là vấn đề không của riêng ai mà là trách nhiệm chung của cộng đồng, của toàn xã hội. Mỗi năm, chúng ta đều tổ chức chương trình Tháng hành động vì trẻ em song những con số trẻ em bị bạo hành và xâm hại vẫn gia tăng nhức nhối. Vậy, đâu là giải pháp có hiệu quả thiết thực để mục tiêu này, vấn đề không còn là khẩu hiệu mà rất cần các ngành các cấp, Bộ LĐ-TB&XH có những tổng kết, đánh giá và đưa ra phương pháp sao cho hiệu quả, thiết thực hơn.

Mai Thoa