Thu phí lưu hành phương tiện giao thông cá nhân: Cần có lộ trình

Giảm phương tiện cá nhân, chống ùn tắc giao thông là lý do để ban hành phí lưu hành xe

Giảm ùn tắc, tăng nguồn thu?

Theo thông cáo báo chí của Bộ GTVT, mục tiêu của việc bổ sung hai loại phí trên là đưa ra những giải pháp kinh tế cụ thể, đột phá kiềm chế sự gia tăng, giảm dần số lượng phương tiện giao thông cá nhân; giảm tải mật độ phương tiện tham gia giao thông tại các thành phố lớn, từ đó kiềm chế, giảm dần ùn tắc giao thông và tai nạn giao thông. Bên cạnh đó, đề xuất này cũng tạo thêm nguồn thu đáng kể để chi cho các giải pháp chống ùn tắc giao thông và giảm thiểu tai nạn giao thông.

Theo tính toán của Bộ GTVT, nếu hai loại phí này được thông qua và áp dụng thì riêng số tiền thu được từ ôtô dự kiến sẽ đạt khoảng hơn 15.239 tỷ đồng mỗi năm. Khi chi phí cho việc sử dụng phương tiện giao thông cá nhân tăng cao thì người dân sẽ phải nghĩ đến việc thay thế bằng loại phương tiện khác có chi phí thấp hơn. Kỳ vọng của Bộ GTVT là khi đề xuất này được triển khai, mật độ phương tiện tham gia giao thông được giảm tải, tình trạng ùn tắc giao thông được cải thiện thì chính người dân sẽ được hưởng lợi từ cơ chế do tiết kiệm thời gian, nhiên liệu và giảm hao mòn phương tiện khi tham gia giao thông.

Bộ GTVT cũng viện dẫn một loạt kinh nghiệm về các loại phí lưu hành phương tiện giao thông thu tại một số nước trên thế giới như Mỹ, Thụy Điển, Anh, Singapore hay nước láng giềng Trung Quốc.

Trước đó, ngày 30-12-2011, Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng đã ký tờ trình Thủ tướng để đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nghị quyết bổ sung phí lưu hành phương tiện giao thông cá nhân và phí ôtô đi vào trung tâm thành phố giờ cao điểm.

Cụ thể, phí thu với ôtô chở người dưới 10 chỗ ngồi dao động từ 20-50 triệu đồng/năm. Phí thu với xe máy từ 500.000 đồng đến 1 triệu đồng/năm. (Phí lưu hành xe máy trước mắt chỉ áp dụng ở Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, Tp. Hồ Chí Minh và Cần Thơ).

Phí thu với ôtô vào thành phố giờ cao điểm dự kiến từ 30.000-50.000 đồng/lượt. Trước mắt sẽ thu thí điểm tại các thành phố Hà Nội, Tp. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Cần Thơ và Hải Phòng.

Cần có lộ trình

Đề xuất của Bộ GTVT đã nhận được nhiều ý kiến khác nhau. Một số ý kiến đồng tình với việc thu các loại phí này vì mục đích của nó là tốt. Điều quan trọng là các loại phí và mức phí phải phù hợp và nguồn thu từ các loại phí này phải được sử dụng đúng mục đích.

Tuy nhiên, đa số là ý kiến chưa đồng tình với đề xuất này. Một số vị đại biểu Quốc hội khi trả lời báo chí cho rằng cần xem xét lại vấn đề này. Trả lời báo chí, Phó Chủ tịch Uông Chu Lưu nói rằng, Quốc hội cũng chưa bàn cụ thể việc này, hiện tại Ủy ban Thường vụ Quốc hội chưa nghe, chưa xem đề án cụ thể của Chính phủ. Nếu có loại phí như vậy, thì thu như thế nào, đối với phương tiện gì thì còn phải bàn rất kỹ. Khi trình đề án ra Ủy ban Thường vụ Quốc hội thì phải xem xét toàn diện xem trong lĩnh vực giao thông hiện có những loại thuế gì, phí gì, mức như thế nào, làm thế nào cho hợp lý, vừa đảm bảo nguồn lực cho đầu tư nhưng lại vẫn phù hợp thu nhập hiện tại của người dân.

Cũng theo Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu: Để chống ùn tắc giao thông, phải cần một loạt giải pháp và vấn đề phí, lệ phí chỉ là một trong các giải pháp. Giải pháp nào mang lại sự an toàn, hiệu quả thì chúng ta ủng hộ.

Một số ý kiến cho rằng để đảm bảo công bằng, cứ thu theo kilômét xe chạy là hợp lý nhất. Nếu thu “một cục” 20 triệu đến 50 triệu thì chủ phương tiện bị “sốc”, lại còn mang tính cào bằng. Nếu nói thu phí này để giảm ùn tắc giao thông thì có lẽ chưa có cơ sở. Gần đây, Hà Nội đã áp dụng mức phí trông giữ ôtô mới, tăng từ 20.000 lên 50.000 đồng/lượt nhưng vẫn không hề giảm ùn tắc và số xe gửi tại các điểm trông giữ cũng không hề giảm. Còn nếu nói mục đích để tạo nguồn thu đầu tư cho hạ tầng giao thông thì Nhà nước cũng đã thu các loại thuế đánh vào ôtô rồi. Như vậy phải chăng là phí chồng thuế? Phần đông ý kiến cho rằng trong điều kiện hạ tầng giao thông yếu kém, phương tiện vận tải công cộng chưa phát triển như ở nước ta thì việc thu phí lưu hành xe cần có lộ trình chứ không nên triển khai ngay.

Trung Linh