Không để xả lũ gây thiệt hại cho dân mà vẫn là "đúng quy trình"

Băn khoăn tính thống nhất của Luật Thủy lợi với các luật liên quan

Tại phiên thảo luận về dự án Luật Thủy lợi sửa đổi sáng nay, một số ĐBQH băn khoăn về tính thống nhất của dự thảo Luật Thủy lợi với các luật có liên quan. Đơn cử, theo ĐBQH Bùi Thị Thủy (Thanh Hóa) tại Điểm c, Khoản 2, Điều 58 có nêu, Bộ NN - PTNT chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về thủy lợi, có trách nhiệm chỉ đạo điều hòa, phân phối nước và tổ chức thực hiện xây dựng kế hoạch sử dụng nước trong hệ thống công trình thủy lợi phục vụ sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp và các ngành kinh tế khác; chủ trì phối hợp với Bộ Công Thương điều tiết nước hồ chứa thủy điện phục vụ thủy lợi. Trong khi đó, tại Khoản 3, Điều 54, Luật Tài nguyên nước quy định, Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức thực hiện điều hòa, phân phối tài nguyên nước trên lưu vực sông liên tỉnh. UBND cấp tỉnh tổ chức thực hiện điều hòa phân phối tài nguyên nước trong phạm vi địa phương. Có nghĩa, cùng là việc chỉ đạo, phân phối nước sẽ lại có nhiều cơ quan cùng tham gia (?). Vì vậy, phải làm rõ tính đồng bộ, thống nhất giữa các quy định của pháp luật.

Tương tự như vậy, ĐBQH Bùi Thanh Tùng (Hải Phòng) nêu vấn đề: Điều 21, dự thảo Luật quy định về trách nhiệm quản lý đối với các công trình thủy lợi chỉ có nội dung liên quan đến trách nhiệm của Bộ Giao thông Vận tải, Bộ NN - PTNT, UBND các cấp, cũng như tổ chức, cá nhân liên quan đến công trình thủy lợi, song lại chưa đề cập đến trách nhiệm quản lý các hồ chứa thủy điện, thủy lợi. Đề nghị Ban soạn thảo phải tiếp tục rà soát các quy định với Luật Tài nguyên nước, Luật Điện lực và sự đồng bộ với quy định thẩm quyền quản lý nhà nước về thủy lợi ngay tại Điều 58, dự thảo Luật Thủy lợi.

ĐBQH Phạm Thành Tâm (Hậu Giang) phát biểu tại hội trường

Bên cạnh đó, theo ĐBQH Trần Văn Huynh (Kiên Giang), phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật Thuỷ lợi quy định về hoạt động thủy lợi, quyền và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động thủy lợi, quản lý nhà nước về thủy lợi. Song nội dung lại đề cập đến nhiều vấn đề khác như: Hợp tác quốc tế về thủy lợi, bảo đảm an toàn công trình thủy lợi, thủy lợi nhỏ, thủy lợi nội đồng và các hoạt động có liên quan trực tiếp đến thủy lợi. Quy định như dự thảo là không rõ ràng và quá hẹp, chưa bao quát hết nội dung điều chỉnh của dự thảo Luật, chưa thể hiện được tính đa mục tiêu của hoạt động thủy lợi, mối quan hệ giữa thủy lợi với các ngành kinh tế khác. ĐBQH Trần Văn Huynh đề nghị, Ban soạn thảo nên xem xét bổ sung nội dung quy định rõ về quy hoạch thủy lợi, xã hội hóa trong xây dựng các công trình thủy lợi, nhằm huy động tối đa nguồn lực xã hội trong quá trình hiện đại hóa ngành thủy lợi, đáp ứng yêu cầu yêu cầu phát triển của ngành.

ĐBQH Phạm Thành Tâm (Hậu Giang) lưu ý thêm, trong phạm vi điều chỉnh, dự thảo Luật đã giải trình một số khái niệm về thủy lợi, công trình thủy lợi, song các khái niệm này chưa phân biệt được công trình thủy lợi với nguồn nước, chưa phân biệt được công trình thủy lợi với hồ chứa thủy lợi, hồ chứa thủy điện, trạm bơm thủy lợi với trạm bơm của các công trình khai thác nước phục vụ đô thị và sinh hoạt… Trong khi đó, theo ngôn ngữ quốc tế, khái niệm thủy lợi và tài nguyên nước là một. Điều này dẫn đến phạm vi điều chỉnh của dự thảo chưa rõ ràng, có thể dẫn tới nhiều cách hiểu khác nhau. Với cách giải thích từ ngữ như dự thảo, thì phần lớn tài nguyên nước sẽ được điều chỉnh bằng dự thảo Luật Thủy lợi, dẫn đến trùng lắp, xung đột với Luật Tài nguyên nước.

Không để xả lũ gây thiệt hại cho dân mà vẫn là "đúng quy trình"

Thảo luận tại hội trường về dự án Luật Thủy lợi, sáng 8/6, ĐBQH Dương Tuấn Quân (Bà Rịa-Vũng Tàu) đã nêu lên vấn đề gây bức xúc trong dư luận về việc các công trình thủy lợi xả lũ gây thiệt hại cho người dân vùng hạ lưu nhưng vẫn nói là "đúng quy trình".

Đại biểu Dương Tuấn Quân nêu quan điểm dự án Luật đã quy định rõ về thẩm quyền, trách nhiệm lập, điều chỉnh quy trình vận hành công trình thủy lợi của các cơ quan, đơn vị trong phạm vi quản lý nhưng cần bổ sung thêm một khoản quy định về quy trình vận hành công trình thủy lợi phải được công bố, công khai rộng rãi để người dân, người sử dụng dịch vụ thủy lợi và các bên liên quan có thể theo dõi, giám sát.

Thời gian qua không ít vụ tai nạn thương tâm, gây thiệt hại về tài sản, mùa màng của người dân vùng hạ lưu liên quan đến quy trình xả lũ nhưng qua kiểm tra đều cho rằng, vận hành đúng quy trình dẫn đến người dân, cử tri bức xúc và nghi ngờ rằng vận hành có sai phạm trong quy trình vận hành công trình thủy lợi.

Đại biểu đề nghị cần bổ sung quy định trên để bảo đảm quy trình vận hành công trình thủy lợi được an toàn, đạt hiệu quả cao, đồng thời giúp người nông dân biết rõ để điều tiết hoạt động cho phù hợp, tránh thiệt hại về tài sản, tính mạng của người dân trong khu vực thủy lợi.

Cùng ý kiến, đại biểu Mai Thị Kim Nhung (Quảng Trị) khẳng định quy trình vận hành công trình thủy lợi là điều kiện cơ bản, tiên quyết để đưa vào khai thác công trình thủy lợi. Tuy nhiên, thực tế hiện nay còn có một số công trình thủy lợi đang khai thác mà chưa có quy trình vận hành vì vậy tại điểm d quy định đối với công trình thủy lợi đang khai thác mà chưa có quy trình vận hành, tổ chức, cá nhân khai thác công trình thủy lợi có trách nhiệm quy trình vận hành trình cấp có thẩm quyền phê duyệt là quy định mở để xử lý các trường hợp cụ thể này. Nhưng khi Luật thủy lợi có hiệu lực, quy định như thế này sẽ dễ tạo ra sự lợi dụng khe hở của pháp luật để chây ì, đùn đẩy hoặc bỏ qua trong việc thực hiện xây dựng quy trình vận hành công trình thủy lợi.

Đại biểu kiến nghị cần xem xét quy định lại điểm d khoản 2 điều này theo hướng ràng buộc trách nhiệm trong việc lập và thực hiện quy trình vận hành công trình thủy lợi.

Từ trách nhiệm lập, thực hiện quy trình vận hành công trình thủy lợi, theo đại biểu Nhung, tại quy định về quản lý công trình thủy lợi, ngoài những nhiệm vụ mà điều Luật đã nêu ra, cần bổ sung thêm nhiệm vụ giám sát vận hành công trình thủy lợi. Giám sát rất quan trọng đối với quy trình vận hành các công trình thủy lợi nhằm hạn chế sai phạm của các cơ quan chủ quản, tránh gây ra thiệt hại về tính mạng, tài sản cho nhân dân và cả công trình thủy lợi.

Thực tế trong thời gian qua có những trường hợp các chủ thể khai thác, vận hành các công trình thủy lợi biết hậu quả của việc vận hành không đúng quy trình nhưng vẫn cố ý vi phạm, gây hậu quả nghiêm trọng. Lấy một số ví dụ điển hình, đại biểu cho rằng để bảo đảm các chủ thể khai thác, vận hành các công trình thủy lợi vận hành đúng quy trình cần giám sát chặt chẽ việc vận hành từ phía cơ quan chủ quản đối với các công trình thủy lợi.

Đại biểu Nguyễn Thị Vân (Yên Bái) nêu quan điểm: Ban soạn thảo cần quy định các chế tài đối với chủ quản lý khi công trình xảy ra sự cố vì đã có những trường hợp xảy ra sự cố do sự thiếu trách nhiệm trong thời gian qua tại một số địa phương.