Bất cập trong thi hành án dân sự, hàng ngàn vi phạm hành chính bị phát hiện

Hàng trăm văn bản trái luật được phát hiện

Theo báo cáo của Bộ Tư pháp, 6 tháng đầu năm, công tác xây dựng pháp luật, hoàn thiện thể chế được Bộ Tư pháp và các bộ, ngành, địa phương coi là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu và chỉ đạo sát sao, việc hoàn thiện thể chế trong các lĩnh vực quản lý nhà nước của ngành đạt nhiều kết quả tích cực.

Trong công tác thẩm định văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL), Bộ Tư pháp đã thể hiện tốt vai trò “gác cổng” về mặt thể chế cho các bộ, ngành, địa phương; chất lượng thẩm định ngày càng được nâng cao, chú trọng vào tính khả thi, hợp lý của văn bản; các báo cáo thẩm định của Bộ Tư pháp được nhiều đại biểu Quốc hội đánh giá cao. Cụ thể, toàn ngành đã thẩm định 5.189 dự thảo VBQPPL, trong đó có 480 dự thảo do tổ chức pháp chế các bộ, cơ quan ngang bộ thẩm định và 4.599 dự thảo do các Sở Tư pháp, Phòng Tư pháp thẩm định. Riêng Bộ Tư pháp đã thẩm định 110 dự thảo, trong đó đã bảo đảm chất lượng và đẩy nhanh tiến độ thẩm định chùm nghị định về chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức của các bộ, ngành.

 Đối với công tác kiểm tra VBQPPL, 6 tháng đầu năm, các cấp đã tiếp nhận kiểm tra theo thẩm quyền 19.770 VBQPPL (giảm khoảng 23,3% so với cùng kỳ năm 2016); qua kiểm tra, bước đầu phát hiện 371 văn bản có dấu hiệu trái nội dung, thẩm quyền (giảm 08 văn bản so với cùng kỳ năm 2016). Công tác kiểm tra, xử lý văn bản theo chuyên đề, địa bàn và theo các nguồn thông tin được một số bộ, địa phương chú trọng thực hiện.

Bộ Tư pháp đã kiểm tra theo thẩm quyền 1.582 VBQPPL (gồm 197 văn bản của các bộ, cơ quan ngang Bộ; 1.385 văn bản của địa phương), tăng 139 văn bản so với cùng kỳ 2016; phát hiện và ra kết luận đối với 39 văn bản trái pháp luật về nội dung, thẩm quyền (12 văn bản của bộ, cơ quan ngang bộ, 27 văn bản của địa phương); hiện nay có 14 văn bản đã được xử lý, 22 văn bản đã có hướng xử lý.

Bên cạnh đó, các bộ, ngành, địa phương đã tăng cường công tác theo dõi thi hành pháp luật, kịp thời phản ứng chính sách pháp luật, tích cực tham mưu cho Chính phủ, chính quyền địa phương giải quyết các vấn đề pháp lý phát sinh trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, trong đó có những việc tích tụ từ trước đến nay mới phát sinh, như 12 dự án thua lỗ lớn; tình trạng khai thác cát, sỏi gây xói mòn, sạt lở bờ sông, tác động xấu đến môi trường; việc thực hiện quy hoạch bán đảo Sơn Trà, Đà Nẵng...

Trong công tác luật sư, Bộ Tư pháp đã tiếp tục phối hợp với Liên đoàn luật sư Việt Nam về việc kiện toàn chức danh lãnh đạo và Đảng đoàn của Liên đoàn, đồng thời thực hiện nhiều giải pháp từng bước tăng cường kỷ luật, kỷ cương đối với hoạt động luật sư. Sáu tháng đầu năm, các luật sư đã tham gia 106.034 việc, nộp thuế gần 33,5 tỷ đồng. Bộ Tư pháp cũng đã cấp 706 chứng chỉ hành nghề luật sư, thu hồi 36 trường hợp vì vi phạm đạo đức nghề nghiệp; cấp giấy phép hành nghề tại Việt Nam cho luật sư nước ngoài cho 15 trường hợp, gia hạn giấy phép hành nghề tại Việt Nam cho luật sư nước ngoài cho 6 trường hợp…

Sơ kết công tác tư pháp 6 tháng đầu năm 2017

Công tác thi hành án dân sự (THADS), Bộ Tư pháp và các địa phương tiếp tục tập trung giải quyết các vụ việc thi hành án trọng điểm, các vụ việc thi hành án liên quan đến tín dụng ngân hàng, các vụ việc khiếu nại tố cáo phức tạp. Qua rà soát, hiện còn 30 vụ việc trọng điểm và 92 vụ việc khiếu nại, tố cáo phức tạp, kéo dài đang được tích cực chỉ đạo giải quyết. Việc phối hợp trong công tác THADS với các cơ quan được tăng cường.

Tăng cường thanh tra xử lý vi phạm

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cũng cho biết thêm, bên cạnh các vấn đề nêu trên, trong quản lý xử lý vi phạm hành chính có nhiều vấn đề nổi cộm. Cụ thể, theo báo cáo của các bộ, ngành và các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, 6 tháng đầu năm 2017, có 3.940.660 vụ vi phạm hành chính bị phát hiện (tăng khoảng 17.7% so với cùng kỳ năm 2016), đã xử phạt 3.725.483 vụ việc với 3.904.682 đối tượng (trong đó có 388.986 đối tượng là tổ chức và 3.515.696 đối tượng là cá nhân). Có 20.646 đối tượng bị áp dụng các biện pháp xử lý hành chính (giảm khoảng 19% so với cùng kỳ năm 2016).

Trong công tác bồi thường nhà nước, các cơ quan có trách nhiệm bồi thường trên cả nước đã thụ lý, giải quyết 92 vụ việc (trong đó có 34 vụ việc thụ lý mới, tăng 17 vụ so với cùng kỳ năm 2016), đã giải quyết xong 30/92 vụ việc, đạt tỉ lệ 32,6% (tăng 10,9% so với cùng kỳ năm 2016). Số tiền Nhà nước phải bồi thường trong các quyết định giải quyết bồi thường, bản án, quyết định về giải quyết bồi thường đã có hiệu lực pháp luật là trên 22,4 tỷ đồng, còn 62 vụ việc đang tiếp tục giải quyết. Bộ Tài chính đã tiếp nhận và thực hiện cấp phát kinh phí chi trả tiền bồi thường đối với 16 hồ sơ với tổng số tiền cấp phát là trên 7,8 tỷ đồng.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cũng đã chỉ ra một số những bất cập, hạn chế thời gian qua. Chẳng hạn, một số bộ, ngành địa phương vẫn còn lúng túng trong thực hiện các quy định mới của Luật Ban hành VBQPPL 2015; số lượng văn bản “nợ đọng” quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật, pháp lệnh đã có hiệu lực còn khá nhiều, nhất là các bộ, cơ quan ngang bộ (6 tháng đầu năm, các bộ, cơ quan ngang bộ còn nợ ban hành hoặc trình ban hành 2 nghị định, 13 thông tư).

Một số địa phương vẫn chưa chuyển đổi xong văn phòng công chứng từ một thành viên sang hai thành viên hợp danh trở lên theo quy định, việc chuyển đổi phòng công chứng thành văn phòng công chứng còn nhiều vướng mắc; vi phạm trong hoạt động công chứng còn nhiều, nhất là tại địa bàn thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh. Tại một số địa phương, quản lý nhà nước về luật sư có hiện tượng buông lỏng, sự phối kết hợp để giám sát luật sư, tổ chức hành nghề luật sư giữa Sở Tư pháp và Đoàn Luật sư thiếu chặt chẽ, chưa kịp thời phát hiện sai sót trong hoạt động của luật sư…

Điểm hạn chế nữa là, trong công tác THADS, số việc và tiền có điều kiện nhưng chưa thi hành xong chuyển sang kỳ sau vẫn còn rất lớn (359.955 việc, tương ứng với số tiền trên 124.162 tỷ đồng), tăng tới 48,46% về việc và 38,04% về tiền so với cùng kỳ năm 2016. Một số địa phương có kết quả thi hành án đạt thấp so với bình quân chung toàn quốc. Thông tin phản ánh về các tiêu cực trong công tác THADS còn nhiều. Trong công tác THADS, số việc và tiền thụ lý ngày càng nhiều và tiếp tục tăng so với năm trước (tăng 35.923 việc và trên 24.600 tỷ đồng); các vụ án liên quan đến tín dụng, ngân hàng có giá trị phải thi hành rất lớn (chiếm gần 56% tổng số tiền phải thi hành của toàn quốc), trong khi việc kê biên, phong tỏa tài sản, truy tìm tài sản trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử chưa được quan tâm kịp thời, gây nên áp lực công việc lớn và khó khăn trong quá trình THADS.

Do vậy, những tháng cuối năm, với 5 giải pháp được đưa ra, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long đề cập đến giải pháp mạnh nhất đó là sẽ đổi mới phương thức chỉ đạo điều hành; chú trọng khâu tổ chức thực hiện, nói đi đôi với làm. Gắn việc chỉ đạo triển khai với việc phát huy hiệu quả các công cụ quản lý kiểm tra; thanh tra, nhất là thanh tra chuyên ngành trong lĩnh vực hành chính tư pháp, bổ trợ tư pháp và xử lý vi phạm trong các lĩnh vực bổ trợ tư pháp và thi hành án. Đặc biệt là việc đề cao trách nhiệm người đứng đầu, đồng thời, tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong các cơ quan tư pháp, THADS các cấp.